Na het schoone onweer dat "Julius Caesar" was, bracht het Vlaamsche Volkstooneel ons nu de zonneschijn: "Boefje". Als een boefje werd Renaat Grassin bij het Vlaamsche Volkstooneel ingelijfd en als vinnig boefgje wist hij vlug de regieteugels in handen te krijgen. Schuchtere humoristen beweren zelfs dat zijn natuurlijke neigingen en voorkeur hem "Boefje" van Brussel aanduidden en hem ertoe aanzetten het te verbrusselschen. Nu zit het Brusselsche boefje achter het voetlicht gevangen, zoodat duizenden tooneelliefhebbers dit kleine, maar snijdige drama eener kinderziel in al hare nuances ingelijfd en als vinnig boefje wist hij vlug de van komische feiten en dramatische zielstoestanden kunnen meeleven en er sterk kunnen door ontroerd worden.

"Boefje" is zooals men weet, om zoo te zeggen een tweelingsbroer van "De Witte", met dit verschil, dat "Boefje" op een meer psychologisch thema gebouwd werd. Vandaar dat ook in de tooneelmatige bewerking van "Boefje" de komische tooneeltjes met tragi-komische scènes worden afgewisseld.

De keuze van dit spel bepaalt ook min of meer den speeltrant, die in dit geval realistisch was, met een soms wat plotse zwenking naar het karikaturale en de "charge". Dit kan ons niet meer verwonderen; want de zin voor de karikature en de "charge" is bij het Vlaamsche Volkstooneel bijna een tragedie geworden, die vlijtig dient nageleefd. Wij nemen graag vrede met deze voorkeur, ofschoon de Vlaamsche Volkstooneel-gezellen ook af en toe buiten het kader springen. Voor één ding wenschen wij terloops te waarschuwen: de roekelooze overdrijving. Het werd reeds zoo dikwerf uitgebazuind: de kunstenaar moet weten tot waar hij mag gaan. Zoo gebeurt het tijdens de opvoering van "Boefje" dat bijzonder-geestige replieken, die steigeren van geest en onweerstaanbare humor afwisselen met ruwe overdrijvingen en kleine wansmakelijkheden, die de draagkracht der karikaturale steekspelen verzwakken. Deze opmerking geven wij graag openhartig ter overweging.

Verder kunnen de levendige tooneeltjes van "Boefje" ons uitermate begeesteren. Het Brusselsch ketje is tot een vlijmend drama der verwaarloosde kinderziel uitgegroeid. Het is voorzeker een sprankelend vuurwerk van verrassende guitenstreken en onvermoede, schampere "self-defense" van een spijts alles deerniswekkende straatrakker, die een gansche avond een duizendtal toehoorders tot onophoudelijk lachen dwong, maar "Boefje" wortelt ook nog diep in de zielsconflicten van een "enfant terrible". Deze dualiteit in de kinderziel heeft Renaat Grassin ons met zijn verrukkelijke uitbeelding van "Boefje" scherp belicht. Ik kan mij niet inbeelden dat iemand het hem zou nadoen.

Zijn spelleiding was eenvoudig, en bleef, zooals ik reeds deed opmerken binnen de grenzen van den realistischen speeltrant. Een vergelijking maken tusschen zijn spelleiding en de door het Vlaamsche Volkstooneel gehuldigde tooneelopvattingen lijkt mij gewaagd en misschien wel overbodig. Grassin's regie springt buiten het kader der Vlaamsche Volkstooneelopvattingen. De oorzaak daarvan ligtn naar mijne meening in de keuze van het stuk, dat ook voor de regie de grenspalen aanduidt. Inkleeding en dekorbouw waren frisch en kleurrijk, met een accent op het pittoreske. Dit laatste geldt vooral voor de drie eerste bedrijven. De insceneering der twee laatste bedrijven was sober en gestyleerd, in gevoelige neutrale tinten.

Als vertolkers citeeren wij graag, naast den heer Grassin die het leeuwenaandeel van het succes wegdroeg, de hh. Jan De Haen, Ward en Leo Hens. De h. Ast Fonteyne kwam maar pas in het voorlaatste bedrijf op dreef. Zijn pleidooi op het gerechtshof mag echter een maximum van speelstijl en diep-doorvoelde zegging genoemd worden. Rik Haesen bleek minder geschikt voor de rol van "Officier van Justitie" zijn vertolking van "Broeder Overste" heeft echter deze kleine kloof overbrugd. Als president van de rechtbank deed [???] Contrijn zijn niet te onderschatten kwaliteiten van plaatsvervanger gelden.

Onder de vrouwelijke bezetting trad Mevr. Maria Melis eventjes op den voorgrond met hare uitbeelding van de "schoonmoeder".

Totaalindruk: een voorstelling die van 't modern tooneelstandpunt uit niet over het paard mag getild worden, maar niettemin een populair succes was, zooals het Vlaamsche Volkstooneel er b.v. met "Leontientje" gekend heeft. Dat "Boefje" de ronde van Vlaanderen zal winnen lijdt intusschen geen twijfel.

W.R.