Naar aanleiding van de beide artikels van Antoon van de Velde en van Herman Oosterwijk in onze voorgaande nummers, ontvingen wij een aantal bijdragen van verschillende zijden, waarvan geen enkel een nieuw standpunt inneemt of nieuwe aspekten van het probleem belicht. We bepalen er ons daarom bij een schrijven te drukken van den heer Herman Deckers, voorzitter van den beheerraad van V. V. T. dat slechts de samenvatting is van een vroegere mededeeling welke hier om bijzondere reden niet verscheen.

De tweede en derde vraag in het schrijven van den Heer Herman Deckers schuiven zijn eerste vraag -- waarrond gansch de argumentatie van het V. V. T. tot nogtoe draaide -- op het achterplein, en brengen het geval op het terrein der katholieke-aktie-door-tooneel.

Evenzeer als we protesteerden tegen het accapareeren van het nationalistisch standpunt voor een der beide frakties, zoo nadrukkelijk protesteeren we tegen het manoeuver, de strijd tusschen beide groepen op het dubieuze terrein van al of niet katholiek standpunt te transponeeren. Tot nogtoe hield men zich in de pers-veldslagen alsof de moeilijkheid, van zuiver syndikalen aard bleef, al vermoedde ook het publiek dat mogelijk andere motieven in 't spel waren van kwesties van loon en werkregeling. Zoolang we geen getuigenis hebben van plannen der leiding of van zeer positieve feiten, verzetten we ons, krachtens ons onbevooroordeeld neutraal standpunt, tegen uitlatingen als we lezen in Hooger Leven van 25 Mei, boven den naam van Herman Deckers:

«Ik zal er bij voegen dat een persoonlijke bestatigig, etc... mij toelaat zonder de minste vrees te bevestigen dat het zoogenaamde Nieuwe Volkstooneel geen recht heeft op den naam van katholiek volkstooneel ».

Verder lezen we

« Dat het kath. Vlaanderen zich dus niet bedriege : er is maar één katholiek volkstooneel : het Vlaamsche Volkstooneel ».

Met voldoening citeer ik daartegenover wat Walschap in hetzelfde nr. schreef :

«Ten persoonlijken titel, door ondervinding bitter onderwezen, verzet ik mij met al mijn kracht tegen elke inmenging van de godsdienstkwestie in een belangenstrijd, zoolang deze inmenging eenigszins kan misbruikt worden om den tegenstander te vellen in een niet godsdienstig strijdperk... Zoo beweenlijk als het heengaan der spelers van het V. V. T. is, even triestig is het dat zij alweer bij den hoop der slechte katholieken worden geschoven. Er ontbreken nu alleen nog zondagsche sermoenen in de kerken om te bewijzen dat zij geen katholieken zijn, en een gevaar voor den godsdienst, dan draait het vlaamsche winkeltje weer».

Waar gaan we naartoe als er bij elk konflikt tusschen personen en groepen, dadelijk een paus rechtstaat om diploma's van katholiciteit uit te reiken of te onthouden? Nog eens: Zoolang we geen programmaverklaring of feiten in dien zin hebben, ontzeggen we aan beide groepen het recht elkaar dingen te verwijten die nog moeten gebeuren.

We meenen dat de krisis op een punt gekomen is waar alle argumenten en bittere uitvallen uitgeput zijn. Misschien is het beste alle ongemotiveerde sympathieën te doen zwijgen, en eenvoudig af te wachten, we meenen dat geen der beide groepen absoluut zuiver staat: we meenen ook dat de steun van het publiek onvermijdelijk zal uitgaan naar dezen die het meest hoogstaande werk zullen leveren, en dus de strijd op de planken zal moeten uitgevochten worden. Zoodra er artistieke of godsdienstige princiepen in 't gedrang komen zullen we geen

oogenblik aarzelen; intusschen lijkt ons het eenig ordewoord: werken.

Hierbij de mededeeling van den Heer Herman Deckers.

Heelemaal akkoord met Jong Dietschland dat een objektieve kijk in die zaak wil geven; op voorhand dank dus om de gastvrijheid aan de volgende regelen waarin ik zal trachten de kern der zaak nog even te belichten met drie vragen te stellen.

1ste vraag : In welk bepaald punt hebben wij verkeerd gehandeld en de verantwoordelijkheid der scheuring op ons genomen. Onderzoek bid ik U (b. v. met de dokumenten door de afg. beheerder gepubliceerd) als eerlijk en onbevooroordeeld man de eischen van het syndikaat en antwoord mij in gemoede: Kan de beheerraad die werkelijk aannemen ?

2de vraag: Moet er een katholiek Volkstooneel bestaan? Door katholiek Volkstooneel versta ik een algemeen tooneelleven dat tracht hoogste en sterkste kunst te genieten te geven met de dubbele voorwaarde : 1° positief : in 't algemeen Katholieke schoonheid, de schoonste schoonheid, de uitstraling der bovennatuurlijke orde mededeelen zonder daarom profane kunst uit te sluiten (zijn daar vroeger niet genoeg bewijzen van gegeven ?)

3de vraag: Biedt het nieuwe gezelschap waarborgen onder katholiek opzicht ?

Die vraag dient gesteld want men heeft het recht niet het Vlaamsche Volk te misleiden b.v. met te zeggen: «Wij» zetten de traditie van het Volkstooneel voort, om ongemerkt het katholiek karakter te laten wegvallen. Ik weet het: Velen wenschten het katholiek Volkstooneel neutraal te maken en mijn persoonlijke meening is dat de onmogelijkheid dit te bekomen aan den grond ligt van het huidig konflikt. Welnu het Vlaamsche Volkstooneel houdt aan zijn katholiek karakter en ik stel aan de nieuwe groep een dilemma: ofwel verzaakt ge aan uw katholiek karakter (als volkstooneel) en dan hebt ge het recht niet te zeggen dat ge de traditie voortzet van het Volkstooneel ofwel bewaart ge uw Katholiek karakter maar dan vragen wij daarvan een duidelijke verklaring en waarborgen. Wij katholieke Vlamingen hebben het recht die te eischen want het Vlaamsche Volkstooneel gaf ons die terwijl gij in uw omzendbrief, en uw programmatische uiteenzetting dit punt zelfs niet aanroert.

Noteer wel, vermits tot ons groot spijt de scheuring nu toch gekomen is en er een tweede rondreizend gezelschap onstaan is dat ik wensch uit den grond van mijn hart dat het in der waarheid ook van zijn kant de heerlijke katholieke traditie van het Volkstooneel zou voortzetten.

Een laatste woord aan degenen die ons van alle zwarte dingen verwijten: Ik ben zoo vrij hun een, eenigzins toegepaste, tekst uit het Evangelie te herinneren:

Indien wij slecht handelen geef er ons de bewijzen van. Indien wij goed handelen waarom scheldt ge ons dan ?

Herman Deckers. Voorz, beheerr. V. V. T.