Voor een voornaam select publiek ging Vrijdagavond de "première" van het nieuwe "oorspronkelijke Vlaamsche zangspel" zooals de auteur het heeft gedoopt - van Jac Ballings met muziek van Marcel Poot - wel een bewijs dat met belangstelling door allen naar dit gewrocht van deze twee eigen kunstenaars werd uitgezien.

En zeggen we maar dadelijk dat bij het heengaan allen elkaar genoegelijk toeknikten, in [?]kelden van geluk om een best besteden avond en onverholpen hun indruk wisselden: Met het "Het Vrouwken van Stavoren" is Vlaanderen's kunstschat een flink tooneelkundig en muzikaal werk rijker geworden.

"Zangspel" heeft de schrijver het geheeten; want van eene eigenlijke operette zooals wij die gewoon zijn geworden door de Weensche importatie, heeft het eigenlijk niet veel weg. Misschien ligt daar wel eene tekortkoming in, dat zoo weinig aan de leuke zijde werd gedaan, wat ons van dien humoristische Ballings wel eenigszins verwondert. Alleen de rol van Dirk, de broer van "het vrouwken van Stavoren" in volmaakten toon en zonder de minste charge door den h. Jan Immers verdedigd, bracht af en toe een lach in de zaal. Veeleer kwamen er innige momenten van dramatische kracht en stille aandoening, zooals bij voorbeeld in het derde bedrijf, waar de rei der hongerige mannen, vrouwen en kinderen ons werktuigelijk een tooneel van Hauptman's "Wevers" te binnen riep. Door het geheel loopt een sterke draad van spanning, al komt het einde wel wat plots en de ontknooping gemakkelijk. In dit werk, vindt men weer de krachtige techniek van Ballings, zooals hij ze reeds liet blijken in zoovele tooneelstukken van blijvende waarde.

Een legendespel, moet het ook heeten, en als slotindruk droegen we mee dat de schrijver het beter als zuiveren operatietekst hadde verwerkt. Daar moet overigens niet veel worden aan gewijzigd, want de "parlando" is tot het grootste minimum gebracht en dient enkel als de uiteenzetting en het verband van de verscheidene conflicten en gebeurtenissen. De nummers zang en muziek zijn overweldigend.

En de toondichter Marcel Poot heeft hier een ruim en geschikt veld gevonden om zijn jong, maar beloftenrijk talent tot uiting te laten komen. Zijne compositie heeft zelfs in ons de meening versterkt dat hij met den schrijver gerust de taak mag aanpakken deze oud-Friesch legende voor opera te bewerken: onze nationale lyrische inrichting zal er een werk van waarde door rijker worden. Populair zal de heer Poot zijn deuntjes wel niet maken; maar toch trippelt hier en daar een dartel lied, een volksche wijs, die schaaksch en schelmsch aandoet en beter nog uitkomt, wanneer hij die eventjes laat uitglippen doorheen het zwaarder dramatische thema, zooals b.v. in die prachtige, introductie van het derde bedrijf, dat een waar intermezzo mag worden geheeten en, door den componist zelve bestuurd - deze een geestdriftig applaus bezorgde dat minutenlang aanhield. Daar is wel degelijk het arbeidsveld van dezen jongen toondichter van groote toekomst: het verklanken der teederste aandoenningen der ziel. En met het "Spinnelied" van Doorntje en het "Zeelied" van Hein is onze Vlaamsche liederschat twee prachtnummers rijker.

De heer Kindermans, bestuurder van den Volksschouwburg, verdient het niet alleen onzen dank om ons in de gelegenheid te hebben gesteld kennis te maken met dit heerlijke gewrocht, dat zoo gansch valt buiten het gewone kader zijner vertooningen, maar ook om de wijze waarop hij het heeft ten tooneele gevoerd. Weg is de tijd dat men Vlaamsche gewrochten ald de "asschepoetsters" behandelde en door armoede aan tooneelschikking des te grauwer... kelderen ging om ras andere winstgevender werken aan te pakken. Hier stonden we werkelijk verbluft over de pracht en den rijkdom der kostumes en decors en het was oververdiend dat de schrijvers den knappen regisseur Henri Caspeele mede op het tooneel voerden en met hunne bloemen deelden want hij heeft door zijne toewijding en kunde heel wat aan hun succes van dien avond meegewrocht.

Zooals overigens ook de orkestleider Emiel Verwilst met zijne uitvoerders in de algemeene huld niet werd vergeten om de knappe wijze waarop zij deze moeilijke partituur tot haar recht lieten komen.

Wat ten slotte de vertolking betreft, allen die in het werk optraden hebben met hart en ziel geijverd om deze opvoering van dit oorspronkelijk Vlaamsch gewrocht tot een schitterend succes te doen gedijen. En dat zij er ten volle in geslaagd zijn, is voor deze toegewijde artisten stellig de beste belooning geweest. De dames Ninie Verscho[?]e (Vrouwke van Stavooren) en Manon Latour (Doortje, haar nicht) kregen bloemen, die zij in hun blij geluk echter geestdriftig deelden met den librettist en den componist. En guller en dankbaarder nog klonken de toejuichingen uit de verrukte zaal op.

Van Jan Immers onderlijnden we reeds hoe hij de eenigszins-miskende zijde, de komische noot, op passende wijze wist te redden; Robert Marcel was een flinke graaf Gerrit, terwijl Frans Monnoyer als kapitein Hein een voortreffelijke partner was voor het aanminnige Doortje; hun liefdeduo's vormen [???] puik - uit van dit werk en werden telkens, om de streeling van de muziek, en de perfectie der uitvoering, op geestdriftig applaus onthaald. Maar we herhalen, het minste rolletje getuigde van liefde en toewijding, - de heugelijke banden die de garven dezer vertooning tot eene homogene schoonheid bonden. De dames van het ballet met Suzette Engel aan hun leiding hebben door hun prijzenswaardig en afwisselend optreden deze vertooning heel wat kleur en verrukking bijgezet.

Wij besluiten met den wensch van den vriend Coopman: Weze deze avond van het "Vrouwken van Stavoren" voor beide Vlaamsche kunstenaars het begin van een nog hooger vlucht; voor het Vlaamsch publiek, vreugd en fierheid...

O.S.

Minister Heyman zal Maandag e.k. de vertooning van "Het Vrouwken van Stavoren" met zijn aanwezigheid vereeren.

Van Vrijdag 22 tot Donderdag 28 Februari alle avonden te 8 uur en Zondag namiddagvoorstelling te 3 uur 15 "Het Vrouwken van Stavoren". Oorspronkelijk Vlaamsch zangspel in 4 bedrijven door Jac. Ballings. Muziek van Marcel Poot.