Men kan schouwburgvertooningen in twee categorieën rangschikken: zij die vervelen en zij die vermaken. En vermaken begrijp ik dan in den breedsten zin, dien van ontroeren. Of een stuk tot een der beide behoort, is licht te ontdekken: allebei maken de zaal rumoerig. Er wordt buitensporig gehoest of gesnotterd. 't Is enkel het sans-gène of de bescheidenheid in dit hoesten dat den toon aangeeft. Gebeurt het fel te midden een ontroerende tirade, ja, dan is het klaar: een doodelijke verveling schept onrust in de zaal. Zoo was het ongeveer gedurende heel de opvoering van "Een huwelijk onder Lodewijk XV". Het werd geschreven in 1841, toen de romantiekers zich vermoeiden met historische gegevens een oud milieu weer op te voeren tot factice leven. Maar, Heere God! wat hebben we nu nog aan die ferblancterie waarvan het degengekletter enkel nog jonge patronage-tooneelkringen bekoren kan. Dit stuk is de droom van elk tooneeldebutant. Strikjes en lintjes, pruiken, degens en gemaakte hoofschheid zijn de materialen. Inhoud, onder nul. De opbouw is allereenvoudigst en van een armoe die zelfs de bestwillende verbaast. Twee jonggehuwden - mariage de raison, och arme, meneer - en hun respectieve dienstbode die is confident, raadsman, postillon d'amour en zoo meer. Een gemoedelijk erfoom uit de provincie, en langs beide zijden een element tot jalousie. Slotsom: de marriage de raison loopt na enkele dagen op een gelukkig huwelijk uit. We mogen ons verheugen over dit resultaat maar waarom niet liever alles doen eindigen in plassen bloed? Waarom ons een heele avond laten wachten op een gruwelijk conflict? De vergoeding krijgen we zelfs niet een oude atmosfeer te ademen. De Louis XV-tijd is daar enkel door de lintjes, de lettres-de-cachet, 't verbod op het duel, en enkele fransche woorden. Dit onbenullig kostschoolstuk met zijn intrigues, van een harlekinade, overtuigt ons eens te meer hoe gevaarlijk het is fransch tooneel te vertalen. Heel waarschijnlijk zou dit stuk in mooi zangerig fransch gespeeld, met meer entrain ons kunnen bekoren hebben. Nu doet alles gemaakt aan en lam.

Het spel was gelijk het succes al heel koeltjes. Best was Cammans in zijn kalmte, hij hoedde zich voor clichés. W. Cauwenberg speelde goed zijn ondankbare rol. Bertrijn als de Commandeur was nog het best op dreef van allen. Mevr. Noterman had wellicht in haar vaudeville-allures de rechte toon getroffen. Mej. Wasserman speelde verzorgd enkel haar toon was niet aristocratisch genoeg. R. Van de Putte als Jasmin ging buitengewoon familair om met zijn meester.

Stemming lag er in de ensceneering niet.

P.