Den voortdurenden bijval die de Molnar-werken blijven genieten, was voor de directie eene aangewezen gelegenheid, om naast de herneming van deze twee eenakters, ook een ander stuk uit het gevestigde repertorium terug op te voeren. Tusschen de werken die dit jaar nog niet voor het voetlicht verschenen, was "De Opgaande Zon" van Herman Heyermans, wel het meest geschikte uit het Noord-Nederlandsche repertorium, waarvan de bijval eveneens nog niet uitgeput blijkt, en waar de tooneelmeester Karel Aerts het als zijn jubileumstuk uitgekozen had, kon het als vanzelf opnieuw tussche, de repertoriumstukken van dit seizoen plaats nemen.

Ook voor Roomsche menschen, hebben wij tegen "De Opgaande Zon" minder bezwaren dan tegen gelijk welk ander werk van den populairen auteur Herman Heyermans, met uitzondering van "Van Ouds de Morgenster", aarin deze auteur voor goed afbreekt, met wat hij vroeger aanbeden heeft, en waarin een milderen toon duidelijk merkbaar is. Het blijft toch onbetwistbaar dat voor ons toch de innerlijke waarde van een stuk over het genot beschikt. Vorm en inhoud kunnen dat ten deele geven, ook al is de inhoud fictie van iets immoreels, want in feite is het slechts verbeelding, en geen werkelijkheid. Maar soms speelt ook de werkelijkheid een beduidenden rol als men merkt dat het een tendenzwerk is, waarvan de personen tot spreekbuis dienen van den auteur. Zoo is de socialistische taal van Geert in Heyermans' "Op Hoop van Zegen" niet louter fictie, maar meteen ook werkelijkheid, omdat de auteur daar voelbaar achter zit, waardoor het genot weer half of nul wordt.

Dit alles wordt ons in "De Opgaande Zon" bespaart, en al voelen wij duidelijk hoe op sommige oogenblikken Heyermans zijne persoonlijke ideeën vooropstelt, dan wordt het genot over den vorm - waarin de auteur steeds de meester blijft - niet verbroken door werkdanigen aansloot voor onze overtuiging.

Men heeft wel eens beweerd dat "De Opgaande Zon" het drama van den Middenstand is. Die bewering is evenwel fel overdreven, want de strijd tusschen de kleinhandelaar en het alles opslorpende warenhuis, wordt bewust naar het achterplan gedreven, om plaats te maken voor het conflikt Matthys-Jensen, en met het klaarblijkelijke doel om de figuur van Matthys De Sterke nog scherper te belichten. Trouwens de auteur zelf, erkent in zijn voorwoord dat hij getracht heeft "in de figuur van Matthys De Sterke den man teekenen, die tegen de wreedheid van het leven in, geleerd heeft over de dingen heen te lachen, en dien lach als opperste wijsheid ook aan zijne dochter Sonja meent te hebben gegeven. Zij struikelt in [???] angsten voor de toekomst, vergeet zijn lach, zijn "onverwoestbaar blijven" - hij blijft staan".

Het gezelschap van den Schouwburg heeft er zijne eer op gelegd, om de woorden van den auteur niet te beschamen, waar deze in het tweede bedrijf zegt dat bij beroepstooneel de spelers het stukken redden, terwijl bij liefhebbers het stuk de spelers moet helpen. Hier getuigt de auteur van eene al te ver gedrevene nederigheid, want zijn stuk staat stevig genoeg en de uitstekende vertolking die ervan gegeven werd, kan alleen maar den finalen indruk nog gunstiger maken. L. Bertrijn speelde Matthys De Sterke, met eene volledige overgave. Zijn warm gevoeld spel kan slechts door een even groot kunstenaar geëvenaard worden en wij kunnen slechts wenschen dat zijn ander werk steeds even sterk moge uitblinken. Mej. Mary Bertryn maakte als Sonja een kortstondig rentree en hare uitbeelding schijnt met de jaren ook aan rijpheid gewonnen te hebben. Vroeger kon zij ons in deze rol slechts matig bekoren, maar wij erkennen gaarne dat zij thans onvoorwaardelijk mag geloofd worden. Mevr. Ruysbroeck speelde de rol van Anne-Maria met de van haar gekende toewijding, terwijl Mevr. E. Koch van Doortje een karakteristiek beeld ontwierp. Mevr. J. Van Santvoort toonde van haren kant in de rol van stompzinnige Margo, dat zij over een uitgebreid talent beschikt, waarvan zij de vele toonaarden met eene ongewone virtuositeit bespeelt. Edward Gorlé speelde rol van grootvade met diepgevoelde overtuiging, en in de nevenbezetting blonken vooral uit W. Benoy, als een kleurige Stuifzand, R. Van De Putte als een stipte en keurige groothandelaar en Jan Cammans, die van Naphtalle maakte wat er van te maken was.

De bestuurder verdient ten slotte nog een hartelijk lofwoord om zijne voortreffelijke leiding, die een nauwsluitend ensemble verwekt had.

J.V.G.