Gent was sinds eenigen tijd beroofd van opvoeringen van het Vlaamsche Volkstooneel maar toch hebben het paar Vlamingen, die het initiatief namen voor deze vertooning de gelegenheid niet willen laten voorbij gaan om alhier de "première" te geven van het hoofdwerk in waarde, dat de troep van De Gruyter voor dit jaar op zijn speelplan heeft.

Dit echte kunstfeest was dan ook vereerd door de tegenwoordigheid van vele hooge en waardevolle toeschouwers. Bestuurder en professoren uit het Groot Seminarie, de HH. Van de Kath. Vl. Hoogeschooluitbreiding, Hoogleeraren, Advokaten, Professoren van St. Lievensgesticht St. Amandus, St. Gregorius omringd van hunnen leerlingen, leden van het "Hoogstudentenverbond", van de "Rodenbachsvrienden", van den Multatuli-kring, van het stadstheatergezelschap.

Het spel van "Jozef in Dothan" van J.v.d. Vondel is overbekend. Het merkwaardige zit hem in het feit, dat het Volkstooneel er een vertolking van geeft, die met de traditie afbreuk doet.

Van zoohaast het doek opgaat is dat merkbaar. Het tooneel is in twee deelen verdeeld in de diepte. Vooraan stelt het een hoek voor in de heerlijken hemelschen tuin, waarin aan beide zijden op het eerste plan een engel tegen een zuil staat. Deze twee engelen vervangen de talrijke reien. De eene zegt de "zang" de andere de "tegenzang" en samen zeggen ze den "toezang". Het tweede gedeelte is de wereld, die van het eerste - de hemel - afgescheiden is door een open- en toeschuifbaar met goud bestipt blauw voorhang. Deze voorhang kan men aanzien als een wolkenhulsel dat de wereld van den hemel afscheidt. Behalve bij den aanvang reizang is de blauwe voorhang dicht bij het zeggen der reizangen. Bij de voorstelling der handeling onder de menschen - de broeders van Jozef - is de voorhang natuurlijk open. De zes tafereelen met tusschen in de reizangen, spelen op het tweede gedeelte op twee verschillende plaatsen - in twee verschillende dekors - namelijk aan den put langs den weg en op de weide waar de Jacobs zonen het vee hoeden.

Groote verwondering is er op gegaan bij het tweede bedrijf dat bij Jozef's broeders speelt en wel om het feit dat deze uitgebeeld worden als menschen lijk wij ze allen kennen, Vlaamsche herders en landbouwers... Het lange haar, en baard, de rokkenkleedij en sandalen zijn vervangen door kort gesneden haar, werkelijke hoeden van menschen van te lande, door broek, mantels, laarzen en lompe lederen werkschoenen, dingen die wij dagelijks onder oogen krijgen. Met een woord de broeders van Jozef waren "menschen" van onzen tijd, gelijk Vondel ze typeerde als menschen van zijn tijd, en lijk wel werkelijk zijn de menschen van alle tijden in tegenstelling met Jozef - de droomer - den uitverkorende, de gezant van God, het hooge ideaal midden in de lage werkelijkheid: een praefiguratie van het offer: Kristus voor zilverlingen verkocht. En daarom ook stak alleen maar Jozef in het oude traditioneele kleed. Zijn verschijning in het roode offerkleed teekende des te scherper af den uitverkorene onder de menschen.

De formalistische conceptie heeft in dit geval plaatst gemaakt voor de meer impressionistische opvatting waarin de "inhoud" de voorang krijgt op den "vorm". Aldus werd niet alleen door de eenige manier van verzen zeggen, aan De Gruyter en zijn troep eigen, noch door de schilderens- en beitelenswaardige groepen, die prachtig waren ineengezet, noch door de levendige notie, die in Vondels werk niet werd vermoed, maar grootendeels door het gelocaliseerd en geactualiseerd milieu van Jozefs broers het meeleven veel versterkt.

Niet enkel het Bijbelverhaal "Jozef door zijne broeders verkocht" werd aldus vertolkt, maar wel de stof zooals "Vondel" die heeft verdicht met zijn grootmenschelijke dichterziel die droef is om de oneenigheid onder de menschenkinderen - broeders ondereen - die "stichten" wil - getrouw aan zijn opvatting over het tooneel - en de ellende aanwijst van broedertwist, opdat menigeen rouwmoedig op de borst sla.

Deze conceptie is ook in de ander kunsten niet vreemd. K. Van de Woestijne en Felix Timmermans actualiseerden aldus de stof uit het H. Schrift in hun "Drie bijbelsche verhalen" en "Het Kindeken Jezus in Vlaanderen". Albert Saverys schilderde in dien zijn groot schilderij "Kermis en Bedevaart in Vlaanderen". Albert Servaes schonk ons "De Geboorte van O.L. Vrouw". Allen werken naar diezelfde princiepen opgevat. Bij de verschijning van deze zelfde opvattingswijze op tooneelgebied is er dus reden tot groote vreugde, want ook de Vlaamsche tooneelkunst geeft daardoor blijk in rij te willen komen met andere kunsten.