"Marouf" is evenels Mozart's "Tooverfluit" een spectakelstuk - 'n spectakelstuk bijgevolg in den besten zin van 't woord!

't Fabelachtigste wat je denken kunt, verkrijgt werkelijkheid in die atmosfeer, die zich ongedwongen uitstrekt over heel het theaterapparaat, het wettigst in al zijn particuliere aanspraken en het verheft tot een match, welke in ruime mate vertolkende beteekenis aanneemt. Tusschen het uitgedoste tooneel en den nuchteren toeschouwer is muziek het prisma, waarvan de levende illusie het kleurenvlammend spectrum is. Zij is het eenig werkelijke in de onwerkelijkheid dier schijnelementen, - het eenig waarachtige in de onwaarschijnlijkheid dier nagebootste verschijning.

Henri Rabaud's partituur doet in dien zin het werk leven, waarvoor het schema opgetimmerd werd door het poëma van L. Nepoty. Het Oosten opent het paradijs der verbeelding; Shehérazade houdt er de wacht en fluistert den dichter het aloude sprookje uit "Duizend en één nacht" - 'n sprookje dat zorgen moet voor het frappante van het spektakel. Wat het Westen er aan toevoegt is: zijn overmoedige kunst, die overal beslag op legt, - muziek, die ale bronnen in zich opnemen en alle volkeren laven wil. 't Mengsel is sympathiek, omdat het Oostersch optimisme verjongend werkt op ons al te zeer in zichzelf gekeerd kunstleven. En wie weet, of het ons niet voor goed verlossen zal van 'n operamakerij, waarmede o.a. Massenet in zijn geheel, een Puccini met een werk als "La Tosca" onzen tijd verzwakken kwamen.

De hoofdfiguur van het werk is de beklagenswaardige schoenlapper, Marouf, die zijn Xanuppe en haar fratsen ontvlucht, zich inscheept en geheel ontredderd als schipbreukeling aanlandt bij een oude vriend. 't Vraagt niet veel moeite om hem bij volk en Sultan te doen doorgaan voor den rijksten man der wereld, wiens onmetelijke schatten weldra aangebracht zullen worden door een reusachtige karavaan.

't Sprookje kan nu zijn gang gaan. De verblufte Sultan schenkt hem zijn dochter tot vrouw; gefeest en gevierd wordt hij tot zijn vrouwtje hem tot de bekentenis der grap hoopt. De liefde is haar te sterk om zich ook maar in 't minst te verontwaardigen. Zij ontvluchten samen het paleis, verdwalen in de woestijn, en vinden ten slotte een onderkomen bij een oud ploeger. Een mirakel komt tijdig het onheil afwenden, dat hun in de vervolging van de verbolgen Sultan bedreigt: de oude ploeger wordt omgetooverd tot een wonderman, die hun datgene belooft, wat ze nooit droomen konden: een caravane! Op 't oogenblik, dat de Sultan het paar inhaalt en het teeken geven gaat om zijn schoonzoon te onthoofden, ontwaart men de onafzienbare stoet der karavaan, die schatten brengt aan het land en het geluk aan schoonzoon en dochter. En einde goed, alles goed!

Wat daar nu bij komt, vormt het spectakel en moet gezien en gehoord worden om er de volle waarde van te beseffen. 't Lijkt soms carnavalesk in zijn uitbundigheid van kleeren en kleuren, iets, wat echter ten goede komt aan het dartel-vibreerend karakter van het geestverkwikkend onderwerp.

Raboud's orkest staat geen oogenblik stil. 't Spreekt aldoor in rhythmen, die het gezag der maat te ontspringen zoeken, ofwel in melodisch gespeel, vor wiens rust geen tonaliteit. 't Beeft en weeft in 't licht van 't gulden sprookje, waarvan het de wemelende straaltjes tintelend opvangt. 't Woord houdt zich recht in zingende en verhalende intervallen en in vocale kreten of huiverende portamento's.

Muzikale prachtgedeelten zijn het verhaal van "Ma caravane", het eerste tooneel tusschen het jonge paar, geheel het vierde bedrijf, en de hymne, waarmede het werk besluit.

Opgevoerd zooals het was, kon het succes niet uitblijven. Vreemd dat het zich meest deed gelden voor het ballet, dat wel rijk genoeg uitgedost en mooi genoeg uitgevoerd was om indruk te maken, maar in den grond zoo weinig voor de beteekenis van het werk te zeggen heeft.

De heer Legrand heeft zich ook in Marouf als een sober vertolkend kunstenaar van waarlijk mooi gehalte doen kennen. 't Zelfde mag getuigd worden van Mevr. Krinkels die zich geheel ingeleefd had in de poëtische verschijning van Saamcheddine.

'n Volmaakt type was de Sultan van den heer Marcelly, - geknipt als uit het boek zelf van "Duizend en één nacht". De vizier van den heer Maubeuge sloot zich hier knap bij aan.

Mevr. Francine gaf aan de helleveeg een niet te miskennen relief: Matthyl zong vooral als oud ploeger voortrekkelijk; tamelijk lauw waren daarentegen de heeren Rosseels en Lemaire in hunne onderscheidenlijke rollen van den Kadi en Ali. 't Koor zong goed in de slothymne, maar gaf voor 't overige leelijk geluid te hooren.

De decors brengen veel kleur, en zijn in de twee laatste bedrijven waarlijk mooi; de aantocht der karavaan is verrukkelijk. De regie der heeren Viroux en Hanlet stond flink in den haak. De beschilderde houten latjes, die de omploegde aarde moesten verbeelden, staan op het tooneel al te zeer in den weg om behouden te blijven.

't Zwaarste deel van den avond werd gedragen door het orkest, dat zich niet gemakkelijk thuis moet voelen in die volkomen moderne klankenwereld. Dat het zich over heel den avond op gelijke hoogte hield, strekt hun en hunnen leider, den heer Deveux, daarom in ruimere mate nog tot eer.

Voor den bestuurder, den heer Coryn, is het verheugenste deel van dit succes in de reeks van vertooningen, die het werk te gemoet gaat.