Geen druk geschetter van stemmen en geluiden waarbij hooren en zien vergaat, geen uitbundigheid, waarin men verloren loopt, maar een stemming, geheel in den toon van een der kunst gewijden herdenkingsavond. Daarbuiten gaf de Malboroughfanfare uit "De Vrijschutter" het sein; binnen groende de voorhal in feestelijken dos tot verkwikking eener affiche van het jaar ... 1893, die voor de gelegenheid uit de operaarchieven was gehaald. Een korte toespraak leidde den avond in en eerst na de vertooning, wanneer niets meer te vreezen viel, kwam het gulle huldebetoon aan den heer Tokkie, den man van het eerste en laatstbegroete uur.

Een levend stuk historie was de rede van den heer Sabbe, die er op wees hoe de geest van Benoit bezielend werkte op het ontstaan van het Lyrsch Tooneel, hoe door die scheiding de Vlaamsch-dramatische kunst zich vrij kon ontwikkelen, hoe met het eerste proefschot "De Vrijschutter" de vaan geplant werd, waaronder ten bate van eigen cultureel leven gestreden zou worden. Hulde bracht hij aan de stichters, in de eerste plaats aan Edward Keurvels, den onversaagde, den hartstochtelijke, die alles veil had voor de zaak en geen taak te zwaar achtte, geen moeilijkheden te drukkend tot 't bereiken van het ideale doel. Een deel der bloemen van den avond eischte spreker op als bestemd voor den heer Fontaine, wiens toestand niet toeliet aanwezig te zijn. De phalanx van vrouwen en mannen werd herdacht, die van het eerste oogenblijk af op de bres stond: Mevrouwen Levering, Saphir, Lemmens, de heer Verrière, ten slotte dan den heer Tokkie, de kunstenaar, die voor dertig jaar dezelfde rol vervulde waarvoor hij ook nu opgeroepen was, en aan wiens doorzicht en beleid thans mede het bestuurschap der onderneming toevertrouwd is.

De vertooning van "De Vrijschutter", -- het artistieke feest, - volgde onmiddellijk. En tot welslagen hiervan had zich iedereen ingespannen op een wijze, die van de werkkracht en het gehalte van het gezelschap den besten dunk gaf.

De ouverture blonk uit door een meesterlijk geleid, zeldzaam geëvenaard evenwicht. De prestatie van het orkest en den leider Julius Schrey behield overigens in heel het werk supérieure beteekenis door de genuanceerde fijnheid der begeleiding en de intensiteiet der illustreerende gedeelten. In het koor zat een jonge, aanstekelijke geestdrift; het vulde door zijn frisheid hart en oor en gaf een bijzondere glans aan het landelijk en volksche karakter van Weber's romantisch zangspel.

Ook de artisten waren op hun best. De heer Bongers (Max) toonde zich weer in vollen groei en schitterde door zijn vocale kwaliteiten; de heer Bogaers blijft het demonisch karakter van zijn rol volkomen meester. Dat de veteraan van het gezelschap, de heer tokkie, zijn Kuno noch kunst ontrouw is geworden, bleek ook thans weer.

Heel vooraan stond Mevr. Faniëlla, die de zaal in verrukking bracht door haar stijlbeheerschende en gloedvolle voordracht van Agatha's groot aria. Mevr. Delvigne, een weinig heesch, waaraan de krachtinspanning voor "Winternachtsdroom" waarschijnlijk schuld heeft, is door hare verschijning en spel het ideale Antje.

De heer Wouters was prachtig bij stem; de ongedwongenheid van den heer Van Roey kwam ten goede aan het rolletje van den leutigen boer; de heer De Quick zong als Othokar flink zijn partij. Voor de Samuëlverschijning, waarmede de heer Schmitz goed figuur maakt, is nog niet het juiste getroffen. Hierop heeft de regie iets te vinden, dat minder primitief aandoet.

Decoratief voldoet de spokerige wolfskuif in ruime mate; zooals ze zich in dit midden vertoont is de verschijning der witte en schrilbeh?? gedaante boven op de rotsen zonder uitwerksel; het spookelement is vrij goed in beweging gezet, bij uitzondering nochtans van het mishandeld geraamte, dat daar aan't slot meer den indruk verbrokkelt, dan versterkt.

Voor het overige was het een genot in de regie de hand te voelen van een kunstenaar als den heer Engelen.

Van dezen avond was de manifestatie ter eere van den heer Bernard Tokkie het vibreerende en door iedereen beaamde orgelpunt. L.O.