De moderne danskunst heeft zich met het gezelschap van Serge de Lhagilew meester gemaakt der pantomime. Zaak was het in de eerste plaats de danspantomime te verlossen uit het net van gebarenclichés en ballet exhibities, en op nieuwen grond een kunst te herscheppen, waarin de dans zich naar de kracht zijner eigene natuur ontwikkelen kon. Niet minder noodzakelijk was het een verband te treffen tusschen dans- en toonkunst - een koppeling, welke zich opdringt, maar die nooit onder heilzame voogdij geplaatst stond.

Te jong nog is deze kunst om reeds om reeds over heel de linie vast in 't gelid te staan. Wat zij echter vermocht te verwezenlijken, behoort tot de blijde verovering van een door nieuwe jeugd bezielden tijd en stelt ons in het bezit van een macht die borg staat voor zich zelf.

In wat de danskunst het meest eigen is: kleur, lijn en beweging, bereikt het "Russisch Ballet" een rythmisch raffinement, dat vonnis velt over alle conventioneel getrippel en gespring. De eindloos rijk geschakeerde taal van den dans verheft zich hier in een sfeer, die niets te ontleenen heeft aan die van het gesproken woord. Een kleurenorkest is het, wat zich daar in allerlei groepeering en constumeering op het tooneel vertoont en beweegt, harmonieus versmeltend trots de dynamische kracht van tegenstelling en de verscheidenheid der détails. De grondtoon wordt vastgelegd door het immobiele stemmingsdécor, de modulatorische gang door de mobiliteit van gedaanten, gewaden en belichting. 't Loopt alles te zamen in een pantomimeering van een inhoud, die nu eens illustratief, dan verhalend, dan weer humoristisch-caricaturaal weergegeven wordt, maar nergens den dans verdringt.

En welk een fabelachtige lenigheid die kunstenaars verkregen hebben! Hoe die Stanislas Idzildovsky, de Arlekijn in Schumann's "Carnaval" er toe komt de natuurlijke zwaarte van zijn lichaam te onderdrukken, om als een pluimpje door de ruimte te dwarrelen! Welk een vlammend koloriet daar als uit de doode planken te voorschijn geroepen wordt door Léon Woizikovsky met zijn menschelijk-bevrijdenden prinsendans in Balakirew's "Thamar". Dat hierna zijn dansende verdichting van den molenaar in "La Tricorne" van Manuel de Falla even hoog stond, was wel van aard om een buitengewonen dunk te geven van de uitgebreidheid zijner kunst. De caricaturale dans kreeg in ditzelfde stuk een plaats door de sobere, maar naar 't leven afgeteekende prestatie van Nic. Zverend.

Dat de dansstof nog meestal aan de bestaande muziek ontleend wordt, is een der zwakke zijden van de moderne pantomime. 't Lijkt aan de woorden van een lied, achteraf aan de melodie ondergeschoven. Muziek noch dans is hiermede gediend. Volstrekt overbodig en niet goed te praten is het de romanesken inhoud van Schumann's "Carnaval" door iets anders dan klanken te veruitelijken; bij de aangrijpende legende van "Thamar", waar beslag gelegd was op een symphonisch gedicht van Balakirew, bleef dit eveneens voelbaar. In dit opzicht sloeg de primitief gehouden muiek van "Le Tricorne" door den Spaanschen componist de Talla opzettelijk voor dit nationaal-gekleurd ballet geschreven, heel wat drastischer in.

De leiding van een orkestmeester als Rhené Baron deed zich zeker en vast gevoelen, maar kwam de bezwaren niet te boven, verbonden aan een onvoldoende getal repetities.

Rijk aan visioenen was deze eerste voorstelling van de drie aangekondigde voorstellingen.

L.O.