Hij is een der grootste en der beminnelijkste figuren uit de moderne Vlaamsche literatuur. Reeds het feit alleen, dat het karakter van zijn kunst toelaat deze twee epitheten, die zoo zelden samengaan, vaak zelfs malkaar uitsluiten! -- tegelijk te bezigen, bewijst hoe Sabbe een zeer eigenaardige persoonlijkheid bezit. Zijn werk is evenmin stoer als geweldig. Het leven raast er niet doorheen lijk een wilde storm. Het bezit daarentegen de teere intimiteit, welke de burgerlijke binnenkamers van voorheen kenmerkt. Alles is er degelijk, discreet van kleur, harmonieus van vorm, stemmig. De geluiden van het levensgeweld worden gedempt door de dikke, stoffen gordijnen. Het licht plast niet naar binnen, overmatig en schel, maar zijpt doorheen het rag der tullen weefsels, die er vóór de blinkende ruiten zijn gespannen, en twinkelt in de gulden lijsten om de eerbiedwekkende portretten of vonkt speelsch in het porselein van een ouderwetsche vaas. En er waren in die kamer, waar alles van voornaamheid getuigt, fijne aromen, die zijn lijk langzaam kwijnende herinneringen aan uitgebloeide bloesems. Het leven binnen die wanden is op zich zelf al een kunst van liefelijke verhoudingen, tanende half-tonen en subtiele klanken -- een kunst, waarin het heden zich weigerig onttrekt aan de zachte bekoorlijkheid van het verleden.

In die binnenkamer troont Sabbe als de Meester van al wat er leeft aan onvatbare stemmingen, zoete herinneringen en zelfs lokkende begoochelingen, die nooden tot den strijd voor de toekomst, zooals deze daarbuiten verleidelijk glanst in 't bedrieglijke licht der vergankelijke dagen. Sabbe geeft dat leven weer in zijn uiterlijke beweeglijkheid en zijn innerlijke bewogenheid, welke meestal zoo bescheiden blijft, dat ze nauwelijks de stilte beroert.

Zoo schept hij de groote, eenvoudige schoonheid, die er te ontdekken valt op elke bladzijde van « Een Mei van Vroomheid », dat is als een witte bloeseming van hyacinten vóór het glanzende venster in een verweerden gevel... -- en de blijheid van « De Filosoof van 't Sashuis » : een schater van de zon op de wereld in de prille Lente, wanneer daken en straten en boomen en heesters nog nat zijn van de dauwige regenvlaag.

Als de doorzichtige voolen van een herfstnevel lamfert teerheid van stemming en diep gevoel om het gebeuren, dat Sabbe met gedempte stem verhaalt in «De Nood der Barizeele's », waarin Bietje al de schatten van haar meisjeshart doet flonkeren opdat er vreugde en liefde ontluiken zou in het hart van twee arme, oude menschen, door eenzaamheid verkleumd.

Het « Kwartet der Jacobijnen » voert, onder Sabbe's tactvolle, rhythmische leiding, een drieledige symphonie uit. Eerst klinken krijgshaftige fanfares ter eere van Quatremaire, den oud-officier, die « au pas de charge » het hart van de mooie, beschaafde Ida te veroveren poogt. Dan snateren de hobo's hun spottende motieven, wanneer de gierige van Waefelghem, die enkel tuk is op geld, edelmoedigheid veinst om op zijn beurt het meisje te winnen. In het laatste deel ruischt de zang breed en vol, gedragen door het melodieuze gekweel van violen, die doorheen het stramien, dat de ernstige cello's weven, den gouden draad slingeren van een simpel en aarzelend liefdelied, vertolkend het eeuwig verlangen van Nijs, den idealist, welke Ida's hart en geest verovert... nog vóór de Winter komt.

Nijs, goede, edele Nijs! Eeuwige strever met de zachte, meewarige ziel! Schoone, simpele Mensen, die groot zijt zonder het zelf te beseffen! In U is de kunst van Sabbe vleesch geworden... In U heeft Sabbe zich zelf geheel gegeven, als kunstenaar en als mensch...

Het heeft mij altijd toegeschenen of dat verrukkelijke Pastoorken van Schaerdijke -- een der enkele meesterwerken, die wij in de laatste jaren in Vlaanderen gedijen zagen! -- een werk was van Nijs-den-zachtmoedigen-droomer, den stillen strijder voor wat er schoon en goed is op de wereld, den optimist, die geen bitterheid kennen wil en uit elke ontgoochelende ervaring nieuwe veerkracht opdoet! Het arme, achttiende-eeuwsche pastoorken, dat een dichter van 't dagelijksche leven is, vindt het Geluk en den Vrede in zelfverloochening en opoffering... Met hem triomfeeren de deugden welke den kunstenaar Sabbe het liefste en het heiligste zijn en die hij reeds verheerlijkte, toen hij in zijn drama «Caritate », de zuivere liefde -- de liefde om Gods wille -- in Monica symboliseerde...

Zoo blijkt Sabbe in elk zijner scheppingen -- van af de novellen, die hij bundelde in « Aan 't Minnewater » tot aan « Pluk den Dag » -- het spel, dat hij bewerkte naar « Het Kwartet der Jacobijnen » -- de ontroerde verheerlijker der verheven gevoelens, die er ontluiken in de stilte, welke er om ingetogen-levende menschen waart -- de benijdbare zanger van het melancholische geluk, dat het deel is van hen, die enkel het heil van anderen betrachten...

Daarom heeten wij hem : een beminnelijk groot dichter!