Samenstelling van het Gezelschap

Orkestmeesters: J.J.B. Schrey, K. Candael, Fl. Bosmans,

Bijgevoegde Orkestmeesters: R. Veremans, H.Claessens,

Hoofdregisseur: H. Engelen,

Balletmeesteres: S. Korty,

Solisten: Francesca d'Aler, Lien Engelen, Milli Kansky, J. Klob,

Tenoren: J. Urlus (als gast), H. Drost, A. VanAckerghem, J. Besselinck, A. Van Roey, J. Urlus jr.,

Baritons: A. Dirks, R. Van Aert, A. De Quick,

Baritons-Bassen: K. Bogaers, J. Heirstrate,

Bassen: H. Bloemgarten, G. Wouters, B. Tokkie, K. Schmitz, R. Oudens,

Sopranen: E. Faniella, M. Darney, B. Dasnoy, O. Belloy, F. Hougaerts, J. Calewaert, M. Ségard, A. Derèse, J. Ooms,

Mezzo-sopranen: A. Plato, D. Drost-Van Wely, R. De Vroe.

De goede verwachtingen, het optimisme, het vertrouwen, door het welslagen van hun eerste jaar bij de heeren Derickx en Tokkie gewekt, lieten zich nauwelijks schokken door de jobstijding, die hun tijdens den Zomer had bereikt en die luidde dat, in een bevlieging van zuinigheid, het gouvernement de toelage aan de Vlaamsche Opera met 50.000 frank verminderd had.

Bovenstaand « tableau de la troupe » kan een idee geven van de uitbreiding die het kunstpersoneel toen al had genomen.

Er werd aangevangen, op Zaterdag 13 September 1924, en wel met « De Koningin van Saba » van Carl Goldmark.

Emiel Wambach was op 6 Mei 1924 overleden en vooraan op hun speelplan hadden de heeren Derickx en Tokkie een herdenkingsavond voor hem geplaatst, die natuurlijk uit « Quinten Massys » moest bestaan.

Hij kon echter slechts op 2 November plaats vinden en werd toen voorafgegaan door de « Kroningsmarsch » van den overleden Meester.

De eerste noviteit op dit speelplan was een zeer vruchtbaar succes : « De doode Oogen » van Eugen d'Albert.

Het eerste programma ervoor is gedagteekend : Zaterdag 27 September 1924 en vermeldt de namen van Mevr. Faniella (Myrtocle), R. Van Aert (Arcesius), A. Van Ackerghem (Galba), A. Van Roey (Ksètifar), J. Besselinck (de Herder), A. De Quick (de Maaier), Mevr. A. Plato (Maria van Magdala), Mevr. O. Belloy (Arsinoë), Mej. F. Hougaerts (Rebecca), Mej. Derèse (Sarah), Mevr. Drost-Van Wely (Ruth), mej. J. Ooms (een Herdersknaapje en Esther) de heeren Schmitz en Peeters (twee Joden).

Het werk werd gedirigeerd door den heer Candael en beleefde in dit seizoen het hoogste aantal opvoeringen.

Dit seizoen ook verbindt onze herinnering aan drie glorieuze creaties :

Deze van « De Legende van Sakuntala », van den Italiaanschen componist Franco Alfano; van « Sadko », van Rimsky-Korsakoff en van « Stepan », van Ebbe Hamerik.

De eerste had plaats op Zaterdag 6 December 1924 en de toondichter was er opzettelijk dagen tevoren reeds voor in onze stad aangekomen.

De rolverdeeling was « Sakuntala » (mej. B. Dasnoy), « Pryamvada » (Mevr. A. Plato), « Anusuya » (mej. F. Hougaerts), « De Koning » (H. Drost), « Durvasa » (R. Van Aert), « Kanva » (G. Wouters), « Harita » (J. Heirstrate), De Schildknaap (A. De Quick), De jonge Kluizenaar (J. Urlus jr), Een Visscher (H. Peeters) en een Paleiswachter (K. Schmitz).

De leiding had Alfano aan Schrey overgelaten.

Een historische opvoering van « De Legende van Sakuntala » was wèl deze, op een heel ongewonen dag, — Woensdag 12 Februari 1925 — die vereerd werd door de aanwezigheid van H. M. Koningin Elisabeth.

Het was natuurlijk een verblindende gala, waarvoor Franco Alfano nog eens uit Turijn overgekomen was.

De Koningin liet zich door den heer gouverneur, baron Holvoet de heeren Derickx en Tokkie, Schrey en Franco Alfano voorstellen en verzocht hun, Haar hartelijkste gelukwenschen over te brengen aan al de vertolkers.

« Ik heb veel hooren spreken over Uw schouwburg, zoo zei ze schier woordelijk tot de heeren Derickx en Tokkie, en ik heb er vooral veel goéds over hooren zeggen. Men zegt héél veel goeds over de Vlaamsche Opera, te Brussel! Maar, nu ik me persoonlijk rekenschap heb kunnen geven over uw werk, nu zie ik al mijn verwachtingen overtroffen. Laat mij U wél hartelijk feliciteeren ».

Toen de heeren Derickx en Tokkie alzoo den koninklijke sanctie over hun werk zagen neerdalen — ja, de historie der Vlaamsche Opera is altijd een vat vol verrassingen geweest — waren ze nog maar pas, als directeuren, door het oog van een naald gekropen !

Toen ze benoemd werden, was 't slechts voor de twee jaren die de heer Fontaine nog uit te doen had. In 1925 zou de directie dan weer openkomen.

Maar intusschen was gebeurd ...wat iedereen gemakkelijk hadde kunnen voorzien : de proefneming met twee directeuren, die geheel de financieele verantwoordelijkheid te dragen hadden en twee kunstadviseurs, die zich niets van de gebroken potten behoefden aan te trekken, was volmaakt faliekant uitgevallen.

Midden in het tweede seizoen hadden de heeren Judels en Swolfs zich teruggetrokken, en een combinatie was in 't leven geroepen, die onder den naam van « Operafonds » de directie zou aanvragen en hun dan, zonder geldelijk risico voor hen beiden, de leiding toevertrouwen.

Deze aanvraag werd inderdaad gedaan, onderteekend door de heeren Aalders, I, Bouchery, De Rudder, Cursters, Michielsen en Peremans, en de pogingen om deze combinatie aan de macht te helpen, leidden tot wéér zulk een hartstochtelijk orkaan als er zoo vaak rond de Vlaamsche Opera gewoed hebben.

Het slot van den niet minder feilen en onverkwikkelijken woordenstrijd die er in den Gemeenteraad, op Maandag 12 Januari, over geleverd werd, was : de herbenoeming van de heeren Derickx en Tokkie, maar... met sléchts één stem meerderheid !

De heeren Judels en Swolfs waren zelven de eersten om in te zien, dat ze zich nu ook den terugweg naar de Opera hadden afgesneden, en voor de rest van het seizoen moesten de heeren Derickx en Tokkie het dus maar zónder kunstadviseurs stellen.

De eerste prestatie die zij dan, zóó aan hun lot en hun eigen kunstzin overgelaten, leverden, was « Sadko » van Rimsky-Korsakoff.

...Dat hèt succes werd van dit seizoen.

De eerste opvoering had plaats op 14 Februari 1925, den Zaterdag al na het bezoek van de Koningin, en we mogen het er altijd voor blijven houden, dat van dién avond af reeds, zij die, na de stemming in den Gemeenteraad gezegd hadden : « 't Is maar voor één jaar » zich geschokt voelden in hun voornemen van toén, om voor Februari van het volgend jaar, de opzegging van 't bestuurschap aan de heeren Derickx en Tokkie voor te stellen.

Te méér daar deze heeren nauwelijks een maand nadien — op Zaterdag 21 Maart — nóg een troefkaart van belang op tafel wierpen :

« Stepan » van den jongen Deenschen toondichter Ebbe Hamerik.

De eerste rolverdeeling van « Sadko » was : « Sadko » : H. Drost, « Lioebawa » : A. Plato, « Niejata » : Mevr. Drost-Van Wely, « Froma Nazaritz » : J. Heirstrate, « Sopiel » : A. Van Roey, « Doeda » : B. Tokkie, Twee Sterrenwichelaars : Peeters en Murlot, « Een Warjaag » : G. Wouters, «Een Hindoe » (die den grooten « Schlager » in dit stuk zong) : J. Besselinck, « Een Venetiaan » : A. De Quick, « Oceaan » : A. Dirks, « Prinses Wolkhowa » : Mej. B. Dasnoy, « de Verschijning » : R. Van Aert.

En deze van « Stepan » : « Stepan » : A. Van Ackerghem, « Sonia Iconicoff » : F. Hougaerts, « Nadja ». : A. Delvigne, « Leo » : A. Dirks, « Michael Ivanovitsj » : G. Wouters, « Andrejew » : A. De Quick, « Zijn Vrouw » : mevr. Drost-Van Wely, « Igor » : R. Van Aert, « Ijdor »: J. Heirstrate, « Gregor » : K. Schmitz, « Alex » : J. Urlus jr en « Iwar » : M. Oudens.

Beide stukken werden op het tooneel gebracht door Henri Engelen en gedirigeerd door Julius Schrey.

Het operagezelschap had in dit seizoen nog één nationale creatie gebracht « Ilka » een bedrijf van Leopold Samuel — op Zaterdag 25 October 1924 — en het ballet ééne :.« Zooals Voorheen », van Van Dam, op Dinsdag 21 October 1924.

Daarna kwamen van 't ballet nog twee buitenlandsche noviteiten : « Phoebe » van E. André Gedalge, op Zondag 30 November 1924, en « Drie houten Poppen » (reeds in den Royal vertoond) van Michel-Maurice Lévy, op Zondag 8 Maart 1925.

Als we nog gezegd zullen hebben, dat dit seizoen met twee complete heropvoeringen van den « Ring » besloten werd, dan zal men wel moeten gelooven, dat zulks « in schoonheid » gebeurde en dat de heeren Derickx en Tokkie er hun nog zóózeer wankele positie niet weinig door hadden geconsolideerd.

Bij deze Ringopvoeringen had de heer Urlus alleen voor de Siegfriedrol in « Siegfried » en in « Godendeemstering » in te staan. « Loge » in « Rijngoud » en « Siegmund » in de « Walkure » waren de heer Van Ackerghem.

Het record-aantal opvoeringen in dit seizoen hield « De Doode Oogen » : 18 maal. Daarop volgden : « De Legende van Sakuntala » : 13 maal, « De Tooverfluit » : 13 maal, « Sadko » : 12 maal; terwijl « Hansje en Grietje » het tot 10 vertooningen kon brengen !

Op dit bilan kwam nog niet één operette voor!