De Vlaamsche Schouwburg in de Lakenstraat heeft deze week een paar schoone avonden op zijn actief mogen nemen met de vertooning van Heyermans "Ghetto" en vooral met het optreden als gast van Louis De Vries in de rol van den blinden Sachel.

De h. Louis De Vries was geen onbekende meer voor het Brusselsch tooneelpubliek, maar toch meenen we te moogen zeggen dat dit publiek hem thans in een van zijn glansrollen eerst heeft ontdekt. De begroeting, de bijval, de bejubeling veeleer die dezen kunstenaar tijdens de beide vertooningen te beurt vielen, waren er het beste bewijs van.

Louis De Vries is een der laatste - misschien "de" laatste - van die heerlijke lijn van tooneelkunstenaars, welke Nederland zich in den prachttijd van het tooneelleven zelve mocht aankweeken. Nu ginder, zoowel als hier en elders de crisis het tooneelleven zoo ernstig is gaan beroeren valt er wel voor te vreezen dat deze artistiek lijn niet zoo gemakkelijk zal worden verlengd.

We danken daarom in de eerste plaats den heer De Vries voor zijn "overkomen" en naast hem al dezen die dit optreden hebben mogelijk gemaakt, nl. den h. Jan Poot, bestuurder van den K.V.S. en zijne gewaardeerde artiestene die hun Nederlandschen kollega breed en gul de medewerking van hun eigen talent hebben verleend.

Het stuk zelve "Ghetto" zullen we maar liever onbesproken laten. Wel hebben wij er Heyermans teruggevonden, doch niet de Heyermans op zijn best - liever den hekelenden, schimpschietenden dramaturg - maar die dan toch weer in den ondergrond zijner gedachten en in de hechtheid van zijn kunst gelegenheid vond om toestanden te geeselen of... te beschimpen, karkater te schetsen of... te belazeren - dat alles met meestelijken pennetrek, met kunst en gevoel.

Kan "Ghetto" niet gerekend worden tot Heyermans' hoogst-staande gewrochten, dan kan die Jodensteek toch gelden als een karakteruitbeelding van eerste pracht.

Het werk zelve doet te saai in zijn verouderdheid aan om het nog met gejubel op onze programma's te begroeten.

Maar daarvan is zooveel, zoo niet alles gered geworden door de prestatie der optredende elementen natuurlijk den "gast" Louis De Vries aan 't hoofd.

In het stuk: blind van oogen, maar dubbel klaarziend van geest. En zoo eerlijk en zoo innemend is dat Joodsche milieu vol berekening en loensch gedoe. Als artist: al ziel, al leven, al bekoring in zijn kunst. Het woord zij warm en zoo innig; het gebaar zoo sober en toch zoo welsprekend. Eene verschijning, eene vertolking vol artistiek genot en van bijblijvend vermogen.

Wellicht - en we hopen het van harte - krijgen we Louis De Vries wel te Brussel nog terug: is het dan ook in hoogerstaand werk, vast zal hij zich niet als artist hoeven te verbeteren.

Het gezelschap van onzen Koninklijke heeft evenwel den "gast" op zoo'n treffende wijze terzijde gestaan en zoo volhartig meegewerkt om deze vertooning te maken tot een kunstrijk geheel, een bloei van artistieke homogeniteit. En dat heeft ons ten slotte bij deze vertooning het meeste genoegen verschat dat 'n kracht als Louis De Vries niet het "ster-systeem" heeft trachten te beoefenen om alleen te schitteren boven zooveel geringer figuren. Hij heeft integendeel als het waren zijn vrouwelijke en mannelijke medespelers opgetild in de etherische hoogte van het kunstvermogen, en indien we hier niet zullen zeggen dat we die avonden 'n Henriette Cabanier, 'n Jan Clercx, 'n Gust Maes, 'n Rezy Verschueren op hun best hebben gezien, dan kunnen we toch gerust verklaren dat zij een ontegensprekelijke getuigenis hebben afgelegd van hun geloof en hun vermogen in de kunst zelf. De minderen rollen met Frans Joossens, Piet Van der Auwera, Victor Ulens, José Puissant en M. Helskens mogen hierin al even dankbaar bedacht en gehuldigd.

Het verheugenste nog van al was wel dat die twee avonden de K.V.S. eene schoone zaal kreeg: bewijs dat erin ons Brusselsch-Vlaamsch midden nog hart en lust bestaat voor waar tooneel. Waarom toch moeten we dat zoo zeldzaam beleven?