Ik ken Lode Geysen voldoende om te weten dat ik hem niet moet praten over zijn pijp of zijn hond. Ik richt me dus tot hem met een paar directe vragen: net als de bokser die een uppercut in de maagstreek van zijn maat stuurt. Zoo kent ie onmiddellijk diens zuivere waarde. En ook voor den lezer is dat alleen van belang. Daarom:

- Waarom geeft het Vlaamsche Volkstooneel "Caesar"?

- Omdat het actueel is.

- Dus is het noodig dat een tooneelwerk actueele onderwerpen behandelt?

- Ja, maar let op, ik bedoel niet dat het daardoor een goed tooneelwerk zou worden. Mij dunkt dat de inhoud van het tooneelwerk in de eerste plaats weerklank moet vinden in de zielen van de vertolkers. Daarom de bezorgdheid om een stof van nu te vinden. Ook bij het bepalen van het artistieke resultaat telt de inhoud niet mee. De vertooning is onderworpen aan de wetten van het tooneel (het spel en de klank in de ruimte en de tijd).

- Waarom dan dit zoeken naar de actueele stof?

- Omdat de acteur - kind van zijn tijd - enkel maar zal beroerd en ontroerd worden door problemen van nu. De stof is de levenswekker van de artistieke kracht van de speler.

- Is Caesar actueel?

- Ja, bij het aanschouwen van onze verbrokkelde Europeesche staten, bij het jammerlijk falen van staatssystemen zonder tucht of van staatssystemen op willekeur gebouwd, bij het dikwijls vastgesteld gebrek aan beginselvaste staatspolitiek, denkt men de Caesariaansche toestanden voor zich te hebben. Zelfs een eerlijk goed willend politicus als Brutus gaat er aan ten onder.

- En... pacifistisch?

- Bepaald voor den vrede, maar volksch, tegen den oorlog. Oorlog is oorlog. Voor de democratie door sterke persoonlijkheid.

- Politiek theater?

- Zooals u zegt - simpel en ontroerend - Het eenig mogelijk. De sociale en politieke orde is ziek in menig land. Ik denk aan den schitterende brief van Z. H. den Paus. Wij moeten komen tot een dictatuur van Christus. Maar de dictatuur!

- En de figuren uit het tooneelwerk?

- Zijn de figuren uit het tooneelwerk gebleven.

- Dus Romeinsche kleeding?

- Bijlange niet: tooneelkleren. Gemakkelijk en simpel zonder eenige bedoeling. Een kostuum voor de acteur. Geen afschrikwekkende pretentieuse rommel.

- U hebt dus Shakespeare verbeterd? Of wat?

- Ik heb te groote eerbied voor Shakespeare om hem aan ons twintig eeuwsch Vlaamsch publiek te brengen met zijn voor ons onmogelijk vernisje uit het Elisabethaansch tijdperk. Ik heb tenslotte de idee van Shakespeare en de constructie van zijn werk geëerbiedigd. Alleen is de tekst soms onmogelijk en dan heb ik hem ook geweerd of herschreven.

- Ja maar U hebt er ook rollen bijgevoed?

- Waarom niet? Als men er mag uitschrappen? De tragedie eischte het.

- U zult dus Shakespeare altijd eerbiedigen?

- Zeker niet! Ik zal Shakespeare gebruiken voor mijn werk. Dat heb ik van Shakespeare geleerd: die schreef een stuk voor zich zelf - voor de acteurs. Hij nam de stof waar hij die krijgen kon.

- Wat bedoelt u met de sociale rol van het theater?

- De dramatiek van zijn tijd toonen. Shakespeare doet dat: Hij is de wereld. Maar soms is zijn vorm niet voor ons (b.v. de tekst)...

Ik wil Lode Geysen nog enkele vragen stellen maar daar komt zijn tram. Hij drukt me stevig de hand en wipt weg. Een energieke man, jong en vlug en doordrijvend. Men is er vóór of men is er tegen. Onverschilligheid wordt onmogelijk. Altijd is hij interessant.

Vrijdagavond (te 8u) gaat "Julius CaesarJ" op het Conscienceplein te Antwerpen. Daarna gaat het heel Vlaanderen rond. Wij wenschen Lode Geysen met zijn werk bij het V.V.T. veel succes en met hem het dierbaar Vlaamsche Volkstooneel!

J. Co.