Het aangenaam weertje heeft niet belet dat de Nederlandsche Schouwburg Vrijdagavond volgeloopen is met een uitgelezen publiek van tooneelliefhebbers, om te komen genieten van de mooie voorstelling van Multatuli's "Vorstenschool" door het Gezelschap van den Nederlandsche Schouwburg van Antwerpen.

Deze onverwachte vijfde Galavoorstelling was ingericht door de "Vrienden van den Koninklijken Nederlandschen Schouwburg"., onder de auspiciën van het Ministerie van Openbaar Onderwijs en met het zeer lofwaardig doel om aan de beste leerlingen van de Tooneelschool en van de Tooneelklas van het Koninklijk Conservatorium Studiebeurzen te verleenen die hun verdere artistieke opleiding aan het Instituut van Sierkunsten te Brussel zal mogelijk maken.

Het lijdt geen twijfel dat de onbevooroordeelde tooneelliefhebber en toneelkenner dieper genoegen zal gesmaakt hebben aan de uitbeelding dan aan het stuk zelf. Dit idealistisch sociaal tendenzdrama kan van uit den cultuurhistorischen gezichtshoek en ter documentairen titel wel niet van belang ontbloot zijn, doch onder zuiver tooneelkundig opzicht kan het ons moderne menschen moeilijk bevredigen. De techniek van den tooneelschrijver heeft immers sinds 1875 een heele evolutie doorlopen om het heden ten dage haar beste levenskrachten te putten in het overigens alle kunsten en heel het leven beheerschende dynamisme.

Zijn grootste kwaliteiten schuilen in de warmte, den hartstocht waarmede de edele gevoelens van den mensch dapper, ja homerisch verdedigd worden.

Indien een regisseur de fundamenteele regels der logika wil toepassen, dan dient hij zoo'n stuk in den romantischen stijl te spelen. Het gezelschap van de Koninklijken Nederlandschen Schouwburg van Antwerpen heeft dan ook o.i. grotendeels in deze richting gewerkt en gelukkig de romantiek niet met het melodramatische verward. Voor de koninginrol is dit voorwaar een bijster moeilijke taak: dit personage is daar om 's schrijvers sociale ideeën te belichamen en dient ongeveer zooveel te redeneeren als lucht te geven aan haar verontwaardiging: het evenwicht tusschen geest en hart heeft Mevr. Ida Wassermann op een bewonderenswaardige manier weten te doen aanvoelen, met een koninklijke waardigheid en een distinctie die onweerstaanbaar wisten te bekoren.

Van den fantastischen koning George gaf Joris Diels een aardige verwezenlijking in het wuffe nachttooneel met den kleermaker, met een krachtige reactie op Hestelfeld. Het ensemble-tooneel rond de drinktafel is met losheid en brio gespeeld geworden en schonk Jan Cammans gelegenheid om een geestigen prins Spirido te teekenen.

Jos Gevers verstaat de kunst om lastige humoristische figuren zooals Von Schukenscheuer grappig en zonder charge, zich hoofdzakelijk op de tekst en een rationeele typeering steunend, aannemelijk voor te stellen; zoo was dan ook zijn alleenspel in het derde bedrijf een pareltje van effenaf leuke en geestige tooneelspeelkunst.

R. Angenot heeft van de zijfiguur van Puf een model van typeering en rake karakterweergave gemaakt. Angenot is een wonderbaar acteur, zoo multiform en plooibaar in stem, gebaar en typeering dat hij zich onwillekeurig aan de aandacht opdringt als een der beste krachten van heel ons Vlaamsch tooneelspelerskorps.

Ook Jenny Van Santvoort verdient een bijzondere melding voor de hartelijkheid en de warmte die ze van heel haar wezen wist uit te stralen.

Al de overigen: Dolly De Gruyter, Lize Van Camp, A. Van Thillo, R. Berckmans, R. Marcel, R. Van de Putte, Waeles, W. Cauwenberg, Van den Brande, Gaby Bouilaert hielden de verhoudingen onder elkaar goed vol.

De schoonste lof die men dit eerste-rangsgezelschap mag betuigen is wel, dat het speelt met een verfijnden smaak en in een schoonen onder alle opzichten zuiveren stijl die zelfs bij de minste rollen volgehouden wordt.

En wat eigenlijk de tooneelschikking aangaat, onwillekeurig komt de gedachte op dat aan een werk als "Vorstenschool" eigenlijk niet precies aan tijd en ruimte gebonden, misschien een grooter speelbaarheid en een onder zuiver tooneelopzicht artistieker vorm zou kunnen verleend worden, indien de ensceneering en de costumes min realistisch en meer synthetisch waren en er ruimer gebruik werd gemaakt van de veelzijdige mogelijkheden eener moderne belichting.