Een heldendorp door Jos Janssen.

Het stuk van Janssen is veeleer een politieke revue, die ons met 15 jaar vertraging wordt voorgeschoteld. Maar zelfs teruggeleid, naar de periode, waarin het zijn stof kiest, komen in dit stuk opvallende historische onjuistheden voor.

Personen die optreden als onverdachte «Belgische» vaderlanders, worden door de handlangers van den officieelen vijand achter de grendels gezet op grond van valsche Duitsche dokumenten.

Het historisch feit werd door Janssen verwrongen en vermits het stuk zich uitstrekt naar het domein der politiek, mogen wij Janssen's verkeerde voorstelling in het militante ONS VADERLAND wel terechtwijzen. Na den oorlog worden de Aktivisten door de Belgischeg vaderlanders gekenterd en speelde men tegen hen valsche dokumenten uit.

Door te zinspelen op deze terreur heeft Janssen in het Vlaamsche Antwerpen op bijval gespeculeerd, maar zijn procédé is daarbij te doorzichtig en te voorzichtig, opdat wij het in ernst zouden aanvaarden. Enkel door duidelijk stelling te kiezen zou Janssen hebben kunnen aanspraak maken op den titel van satyricus.

Het stuk munt zeer stellig uit door verdiensten in de typeering en de milieuschildering.

Het werd in primavoorwaarden vertolkt. Wij moeten de heele bezetting onvoorwaardelijk roemen: A. Van Thillo (Lt. Schwabbe) een kaarsrechte sabelsleeper van de onverdraagelijkste soort; Ch. Janssens, een wel wat vinnig stationchef. Jos Gevers, een onbetaalbare Bursche; R. Agenot, die onnavolgbaar karikaturaal speelde als de onnooze burgemeester van Leeuwergem.

G. Loosveldt als zijn vrouw, die zich evenwel voor de opzichtige indikking van haar rol moet houden; Free Waeles (Verkest) een bange boer; Verlinden (Velle) zoo uit een gehucht weggehaald; A. Janssens waarvan de onuitputtelijke komische kracht met dezen «secretaris» weer eens werd bewezen. L. Belloy (Pillaert) een echte patriot, die moeilijk over de onmogelijkheden van de volkomen onjuiste figuur heen kwam; J. Cammans, die de zaal weer met zijn Manten Boonedialect aan het gieren bracht; R. Van de Putte (Bulcke) die zich evenmin over de verkeerde opvatting van Janssen kon heenwerken; J. de Coen bracht met haar Adèle een glansrijk heroptreden.

J. Van Santvoort (Emilietje) een ingemeen soldatenlief; L. Bertrijn durfde den karikatuurstijl van het stuk niet op zijn Majoor over te dragen.

De overige rolletjes van episodisch allooi werden door de heeren Janssen; Cauwenbergh, Van Camp en Jos Gevers naar behooren vertolkt.

Een paar vlekjes in de milieuschildering niet te na gesproken, kon de regie van den heer J. Diels over de heele lijn geslaagd heeten.

V.J.B.