De bekende Engelsche dramaturg J. M. Barrie, auteur van "De wonderbare Crighton" en van dat pittige eenaktertje "l'Homme qui vaut douze livres", verwekte het vertelseltje van Asschepoester tot een bekoorlijke fantazierijke comedie, waarvan hij 3e handeling situeert in een Londensche wijk gedurende den wereldoorlog. "Cendrillon" is een vriendelijk arm meisje dat als goedhartige "asschepoester" ten dienste is van alle zorg behoevende menschen en zelfs, met een goed begrip van patriotisme, vier arme kindertjes bij zich heeft opgenomen en liefderijk verzorgt. Een police-man volgt het meisje in hare ondernemingen ; enkele bevreemdende bijzonderheden over haar levenswijze stemmen hem wantrouwig; hij opent een onderzoek. Dit eerste bedrijf biedt ons een vloed van geestigheden. Delacre zelf speelt den politieagent in de perfectie. Zijn verschijning, zijn ondervraging, zijn "indubitable" proefneming waaruit hij beslist weet of Cendrillon van lage of hooge afkomst is naargelang zij de haar kostbare voorwerpen bewaart in haar zak of op haar boezem, zijn houding, mime en gebaren, : zijn zelfvoldaanheid, plichtbewustzijn, autoritaire welwillendheid, zijn zware gewichtige stap, zijn flauwe glimlach om de "mots d'esprit" die hij meent te hooren, zijn manie om alles aan te teekenen wat hij verneemt, zijn kordate levensbeschouwing in zake eerlijkheid, fantazie, poëzie en liefde, zijn psychologische experimenten -- dat alles sloeg samen tot een meesterlijke vertolking, vol kouden humor, vol echtheid, vol diepe menschelijkheid. Naast hem was Solange Moret (Cendrillon) eene bloei van kinderlijke onschuld, schalksheid, teederheid -- het armste sukkeltje, het liefste moedertje, het knapste werkstertje. Geef zulke twee artisten den knappen dialoog van Barrie en gij krijgt noodzakelijk een resultaat dat ik tooneelspeelkunst noem, waarvoor ik eenvoudig mijn hoed afneem.

Het stukje is hoofdzakelijk de phantastische realisatie van Cendrillon's droom. Gij weet, het eenig mooi bal waar Asschepoes het hart van den prins definitief winnen zal met haar kleine voetjes. Ik heb even gedacht aan Mary Pickford in haar schoonen film "Histoire d'une chemise" waar een lieve mijnheer uit de cliënteel van haar hemdenwinkeltje zich als prins ontpopt in het sprookje van haar verbeelding. Hier is het natuurlijk de politie-agent die als prins opdaagt. Hij is gekleed in blinkende zijde; zijn ceintuur is van goud; een zilveren ster blinkt op zijn politiehelm.

De droom van "Cendrillon" is even knap door auteur als door regisseur uitgebeeld. Dit sprookje is een meesterstukje van détails. Barrie vertroetelt het détail. Dat bezorgt ons soms bijzonder spiritueele zetten (I krioelt er van) ; dat houdt den dialoog in sprankelend leven; dat boeit ons voortdurend. Barrie's liefde voor het détail leidt hem echter eens tot hors-d'oeœuvres ook; daaronder classeer ik de fijn opgemerkte scènetjes in den aanvang van II waarin ons Cendrillon's zorgvuldigheid en moederlijke omgang wat al te omstandig geschetst worden. Ook in III krijgen wij dan enkele leuke kliniek-tooneelen, die op zich zelf zeer amusant zijn, maar die stellig buiten het kader van het stuk vallen. Waar Barrie nochtans de fantazie haar vlucht laat nemen, beheerscht hij zijn gegeven volkomen. Niet hem sleept de fantazie mee in een pittoreske ontooneelmatige vlucht -- zooals wij zagen gebeuren -- maar hij beheerscht ze. Hij gebruikt ze. Zij is herleid tot factor. En de regie van Delacre helpt hem daarin. Er was voor gezorgd dat de voorname stijl die de spektakels van het "Théâtre du Marais" steeds kenmerkt noch door Barrie's geestigheden noch door der losgelaten fantazie buitensporigheden geschaad werd. Zelfs daar, waar de auteur zijn strenge beheersching dreigt te verliezen, zorgt Delacre er voor, met zijn bekende soberheid en zijn goeden smaak, dat wij dit nog niet eens bemerken. Als de fantazie tot zijn theater wordt toegelaten dan is dat onder voorbehoud, dat zij de rust niet store. En dat is 'n uitstekende maatregel.

J. M. Barrie heeft dus den droom van "Cendrillon" met geestige détails opgesierd. Hij toont ons het balfeest precies zooals het arme meisje dat droomen moet. Het is juist de waarde van die détails dat ze ons daar voortdurend aan herinneren : dit is de droom van de kleine "Cendrillon", de bekroning van jarenlang verlangen, de verwezenlijking van de schoone poëzie die woont in haar rijk gemoed, gepaard met de vervulling van hare kleine en kinderlijke arme-meisjes-wenschen. de Koning zelf gooit, voor verder gazverbruik, een stuk van 20 centiemen overheen de rijke tapijten, beveelt aan een van zijn knechten "maar een taxi te nemen" en kondigt dan als laatste verrassing aan dat hij de gelukkige genoodigden tracteert met een "crème à la glacé". En werkelijk een gestyleerd crème-à-la-glace-karretje komt opgerold en het wordt dan een snoeppartij zonder weerga. Ik moet hierbij voegen dat het schitterende décor van Moelaert in denzelfden geest is opgevat. Veel klatergoud, veel schitterglans -- een echt droom-paleis, maar toch met stijl uitgevoerd en door dat andere element van aanleiding tot den droom : Cendrillon's fijn gevoel, opgewerkt tot een kunstrijk tooneelbouwsel. Het spiritueele van deze opvatting werd dan hoofdzakelijk onderlijnd door de kostumeering, die lieftallig en koddig was. De dames en heeren der figuratie droegen allemaal rozige maskers en zagen er uit als modellen uit de vitrines van een mode-magazijn of waarachtig geworden printjes uit wondere sprookjesboeken voor kinderen. Bovendien verschijnen ook in dezen droom de diverse belichamingen van Cendrillon's verkeerde begrippen, waaronder Lord Times, die voortdurend in vijandschap is met lord Censuur.

Maar deze droom is niet alleen geestig. Een stille weemoed drijft over het gebeuren. Het is een lach van betraande oogen. Wij weten dat het maar een droom is. Wij zijn bang dat het einde nakend is. Wij verbeiden angstig het komende ontwaken -- en wij beleven dit alles mee als iets dat te schoon is voor deze wereld, vergeten in dezen luister niet het arme in lompen gehulde meisje dat gedurende deze schitterende vervulling van al hare wenschen, een longontsteking opdoet in den killen nacht. Dat gevoel zal ik maar : echte ontroering noemen. Het is goed tooneel dat ons zulk gevoel mededeelt. Kent gij het einde, lezer ? Als ineens de prins zijn "Cendrillon" verloren heeft, overal zoekt en met betraande oogen rondstaart tot hij neervalt op de trappen der vorstelijke zaal -- dan komt het allerkleinste van Cendrillon's pleegkindertjes en zet op de laagste trede der trap het balschoentje van Assepoester, en vraagt aan het publiek, met een lief gebaar, de stilte niet te storen.

In het derde bedrijf brengt de nu verliefde police-man aan Cendrillon, die geneest in een voortreffelijke kliniek, een werkelijk schoentje en bij hare vroolijke vaststelling dat het schoentje haar past, valt het doek. En wij weten dat de droom niet verloren is.