"De diktator", door Jules Romains. De auteur van "Knock" heeft met dit nieuwe werk een zeer scherp dialogenstuk geleverd, waarin alle uiterlijke aktie gebannen werd om maar plaats te laten aan de veruitwendiging vah de ideologische drijfveeren bij zijn hoofdspersonen. Men zou allicht gelooven dat hierdoor zijn figuren ontaarden in starre ledepoppen, maar Romains wist dit euvel door het invoeren van een sterke dozis geestelijke frenezie bij hen te bezweren. Daardoor wordt het ideeënkonflikt meer dan een zakelijke gedachtenwisseling, maar verkrijgt, de waarde van een hartstochtelijk tornooi. In Denis, de hoofdpersoon verzinnebeeldt Romains den reformistischen socialist die de revolutionnaire aktie van de straat afkeurt en den zijn inziens doelmatigeren weg van een constructief regeeringsbeeld opgaat. Hij aarzelt daarom niet, beïnvloed door het hoffelijke, superieure optreden van zijn vorst zijn vroegere geestverwanten, en in de eerste plaats zijn jeugdvriend Féréol te knevelen en op te sluiten.

Dit nu, is van het zuiver ideologische standpunt uit bij Romains geen fair play , geen objektieve behandeling van het geval. Men voelt het al te duidelijk, al blijft de betoogtrant onuitgesproken. Romains wil bewijzen, mordicus, dat de verstoktste revolutionair, ziet hij eenmaal de macht binne bereik, de gevestigde orde blijft eerbiedigen en zijn maatschappelijk ideaal voor later zorg op zak steekt. Dramatisch gesproken hadde deze moraalregel uit de afwikkeling der situaties onafwendbaar moeten resulteeren, en niet reeds van den aanvang af den hoofdpersoon als reeds getrokken konklusie toegedicht. Want het konflikt, de worsteling in geweten bij Denis knijgt schier geen reliëf, en is voor het overige, simplistisch opgelost. Als een evidentie stelt Romains op de grondslag van zijn stuk dit aksioma, dat een wereldhervormer, die het bewind verovert, noodzakelijk, ipso facto een afvallige wordt. Nu blijft men omtrent Denis steeds in het duister of hij een eerlijk ideeënmensch dan wel een strever zijn zou. Waarheid zou de stelling van Romains eerst inhouden, hadde zij zich aan de onkreukbare, geestelijk zuivere figuur van Féréol bewezen. Hiermee hebben wij de grootste tekortkoming van dit voor het overige organisch-sterke werk beklemtoond. In één adem kunnen we al de spelers loven, met een speciale vermelding toch voor Remy Angenot, di het quietism en de intense geestelijke kracht van Féréol heeft beeld gegeven, en Jan Cammans, die zijn Koning Charles met majesteit droeg. Bij van Thillo (Denis), moeten wij opmerken dat zijn onbehouwen, ruig debiet niet aan een krachtsymbool kan doen gelooven. Als altijd teveel stemvolume, niet stijlmatig saamgebald.

De spelleiding van Gilluys was homogeen.