Deze zijn de namen der twee opvoedingsgestichten voor meisjes, die de eerste in Vlaanderen, het vaandel van een volledige vervlaamsching en van een rechtdoor uitgewerkt katholiek opvoedingsideaal hebben geheven; en dus op beide gebieden baanbrekerswerk verrichten.

Welke nieuwigheid wordt in den beginne niet bekampt?..

Ook hier is 't het geval. En de wapens van kritiek die er tegen worden gericht, zijn niet altijd van het zuiverste allooi.

De inrichters echter verkiezen den strijd met open vizier. Hierom zijn ze, van bij den aanvang, met hun pedagogisch streven vóór het dag-, of beter, vóór het voetlicht gekomen. Ze hebben onmiddellijk opvoedkundige feesten ingericht, op dewelke, voor de uitgenoodigde ouders en andere belangstellenden, telkens een gedachte uit de opvoedkunde, door zang en spel wordt geschetst, door een toelichtende voordracht verder wordt ontwikkeld. Van deze feesten -- nauwe samenwerking tusschen school en huis -- die sedertdien, verheugender wijze, reeds door andere gestichten werden nagevolgd, blijven ze nochtans het moederschap opeischen.

Op 't eerste feest, werd de algemeene opvatting der gestichten uiteengezet. Feestredenaar, was niemand minder dan Dr A. Decoene, bestuurder der Normaalschool te Thorhout en hoofdopsteller van het « Vlaamsch Opvoedkundig Tijdschrift ».

Hef tweede feest behandelde: de binnenleiding der kinders in Gods, en ook in 's menschen scheppingswerk. Voordrachthoudster was de grootste leidster op Vlaamsch, katholiek opvoedingsgebied, Eerwaarde Zuster Maria-Jozefa, Bestuurster van 't Heilig Graf te Turnhout.

Op het derde feest, toonde schoolopziener Claus, uit Kortrijk, praktisch aan, hoe die binnenleiding door al de vakken van 't onderwijs kan doorgedreven worden.

Een volgend jaar, stelden de feesten voor, hoe de Godsgedachte bij de kinders dient te worden opgewekt, ontwikkeld en ingewerkt. Feestredenaar was de E. H. Hon. Maes, bestuurder der twee gestichten. Het tooneelgedeelte verhief zich tot de allerhoogste hoogten, namelijk tot de opvoering van Vondel's Lucifer, met de koren van E. H. Van Nuffel, onder de bewonderende verbazing van een talrijk toegestroomd publiek.

Dit jaar nu, ging het over 't ideaal der persoonlijke vorming, dewelke in haar doel -- het ideaal van den volmaakten mensch -- en in haar moeilijkheden -- het tegenwerken des duivels, en het losbranden der driften -- voorgesteld werd door een opvoering van Vondel's Adam in Ballingschap!

M. Jos. Speybrouck, de gekende teekenaar, had gezorgd voor tooneelschikking en kostumen; M. Karel De Sutter, bestuurder der stedelijke muziekschool, voor de begeleidende muziek der reien.

De uitvoering was meer dan een succes; ze werd een triomf. De platen, die we 't genoegen hebben, in dit nummer mede te deelen, geven er een voorstelling van.

EERSTE BEDRIJF

In 't zwarte van den nacht is, bij 't rijzen der gordijn, Lucifer met zijn helleraad komen opgedonderd, hij de vervaarlijke « ik », grootsche hoovaardigaard,

eens geheiligd om de kroon van 't licht te spannen

en nu van 't eeuwig licht in duisternis gebannen,

ontaard van 't goed, in 't onmetelijke van den nacht, zijn onmetelijken haat en zijn zwarte wraakplannen uitbrakend!...

Daar rijst het alverkwikkend licht en tevens, verdwijnen de duivels en verschijnen Adam en Eva in witte zijde van erfrechtvaardigheid. (Pl. I.)

In een wonderen beurtzang, van een allerteederste fijnbesnaardheid, zingen deze nu, met het vogelenkoor, den lof uit van dat alverkwikkend licht, en vooral van den algoeden, alwijzen Schepper, die hen plaatste midden de heerlijkheden van 't paradijs, en zóó mild bedeelde met alle natuurlijke en bovennatuurlijke gaven, bijzonder met het goed van 't saamgenootschap, zonder hetwelk ze niet meer zouden kunnen leven. Ten slotte noodigt Adam de rei uit tot een bezingen van al de heerlijkheden der schepping.

TWEEDE BEDRIJF

Gelijk een arendsvlucht

die, wijd van overzee

of uit de starren, strijkt in top van hooge cederen

en dan zich zelve dekt en schaduwt met haar vederen.

Zijgen ineens de aartsengels, Gabriël, Raphaël, Michaël midden de wonderwereld van 't paradijs neder, om Adam en Eva tot koning en koningin der schepping te kronen en hun bruiloft voor te zitten.

Terwijl ze nog volop aan 't bewonderen zijn van al die aardsche

schoonheid, zien ze ineens bruid en bruidegom gepaard Genaken hand aan hand.

Inderdaad, verschijnen Adam en Eva, opgetogen om het hooge bezoek en worden feestelijk begroet en gekroond. [PI. II.)

Waarop de rei de wezensschoonheid van Adam en Eva verheerlijkt, anderzijds huiverend voor mogelijke schennis.

DERDE BEDRIJF

O Asmodé, nu help ons 't rijk des afgronds bouwen !

Zoo bezweert Lucifer, staande onder den boom des levens, zijn handlanger (pl. III) terwijl, in de verte, de bruiloft gevierd wordt en de huwelijkszang weergalmt. Niet een adelaar of een elefant, zooals Lucifer voorstelt, maar een geschubde draak, zooals Asmodé aanprijst, zal de gewenschte vermomming verstrekken.

VIERDE BEDRIJF

O Blozendheid, o schoone verwe!...

In vervoering komt Eva met Adam uit het bruiloftsfeest, hetwelk zulk hooge visioenen en toekomstidealen heeft voorgespiegeld, dat Adam den zielsdrang gevoelt, alléén in eenzaamheid, zijn harte lucht te geven in dank voor zijn schepper.

Van die eenzaamheid maakt Bel'al gebruik, om Eva te bekoren. (PI. IV.)

Waarna nu Eva, Adam verleidt.

Waarop, onmiddellijk en bitter, de wroeging invalt.

En de rei weeklaagt over den val:

O Adam, hooge ceder

Hoe ploft ge dus ter neder!

VIJFDE BEDRIJF

Nu triomfeert de hel!

Aldus juichen de duivelen, vloeken en schelden Adam en Eva, die hun naakte schande bedekt hebben met vijgeblaars en elkander de schuld der misdaad wijten.

Maar plots, wat hooren zij?... Een storm begint op te steken, een vervaarlijk onweer, dat hen beiden slaat met schrik. (PI. V.)

't Is de voorbode der komst van Uriel, vertegenwoordiger van het hoog gerecht, die de plichtigen daagt voor Gods vierschaar. Bevend naderen ze. (PI VI.)

Het vonnis wordt geveld; de elementen komen in opstand, een brand barst uit, die de hoornen afweidt: Adam en Eva worden gedreven uit het paradijs in 't ijle!

Aldus werd, in O.L. Vrouw van Bijstand en O.L. Vrouw van Vlaanderen te Kortrijk, de machtige tragedie der menschen opgevoerd, die heerlijk uitbeeldde het goddelijk ideaal der christen-menschelijke persoonlijke volmaaktheid, in strijd echter met de haatvolle aanvechtingen des duivels en de losketening der driften.

Aldus rijst stuk voor stuk het grootsche geheel op der katholieke wereld- en levensbeschouwing: midden zijn werk, God met Zijne werking; de christenmenschelijke persoonlijkheid; waarbij nog komen zal het verscheidene maatschappelijke ideaal.

Dat te leeren zien; aldus te leeren zijn; te leeren doen zooals 't moet, is de drieledige taak van echte katholieke opvoedkunde die, in 't geval, haar doel nog nastreeft langs de wegen der natuurlijkheid door God zelf gebaand, te weten door de moedertaal. Zulke gestichten moeten puik werk leveren en dienen gesteund.