Op de hellingen van de Vesuvius
Op de hellingen van de Vesuvius
Op de Hellingen van de Vesuvius is geïnspireerd door bet leven van de
Personages.
GIACOMO LEOPARDI, dichter ANTONIO RANIERI, zijn vriend PAOLINA, zuster van de dichter
Op de hellingen van de Vesuvius. Een kleine, witte* enigszins vervallen villa.
Scène 1
Giacomo
Laat varen alle hoop gij die hier binnentreedt
Al mijn organen
zijn volgens de doktoren
gezond
maar geen ervan kan zonder grote pijn gebruikt worden
tengevolge van een bijzonder sterke en abnormale gevoeligheid die al drie jaar
met de grootste hardnekkigheid van dag tot dag toeneemt Hier op de hellingen van de Vesuvius
heerst het beste klimaat voor mijn organen
hitte met een goed gerichte bries kou kan mijn lichaam niet velen dus hier
waar de aarde hard is
waar slechts de brem bloeien kan
die de heuvels met haar geur
doordrenkt
hier gedij ook ik
voor zolang het duurt
Daar verderop ligt het huis
waar mijn goede vriend
en zij die zich mijn zuster noemt
de muren herstellen
Het was een dag in achttien...
Hierboven zit ik
en ik kijk naar die twee daar
ik kan mijn mond wel openen
maar zij horen mij niet
ik kan schreeuwen wat ik wil
maar nog horen zij me niet
de lamzakken
te ver van ze verwijderd
Het was een dag in achttien...
omdat ik voor het eerst
bloeiende magnolia's zag
zo'n absurd detail
dat men onthoudt
uit het grote geheel
zo'n bloeiende magnolia
dat is toch waanzin
dat men zoiets onthoudt
en juist niet het jaar waarin het
gebeurde
niet eens bij benadering
het kan net zo goed
tien als twintig jaar geleden zijn
Nu voel ik mij oud
en wanneer ik mijn mond opendoe
hoort niemand me
omdat ik zo oud ben
omdat mijn stem zwak geworden is
omdat ik geen familie heb
omdat ik gevonden ben
op een dag
geboren ben Ík niet
gevonden
onder in een kelder
in een kelder van de aarde bedoel
ik
het leek op een gewone kelder
zo eentje die men in de
boerenhofsteden vindt
zo'n kelder
Het verhaal is bekend
Wij
zeggen ze
wij kennen jouw verhaal toch maar ze weten dat ik me niet goed voel
omdat ik geen familie heb
en dat ik niet gelukkig ben
omdat ik oud word
Hierboven is de wind koud
en toch blijf ik hier
en nu en dan roep ik
iets als
maar ze horen me niet
niemand hoort me
omdat ik hierboven zo ver weg zit
daarom
Nu zit ik hier drie en dertig dagen
en ik bekijk de wereld ouder me
en iedere dag is hetzelfde
Ieder moment verwacht ik iemand
die zich mijn zuster noemt
of ook mijn vrouw
maar ik weet niet wie zij is
zij zegt: ik ben het, je zuster
maar ik heb helemaal geen zuster
ik ben het je vrouw
zegt ze ook vaak
maar ik ben toch helemaal niet
getrouwd
of zo iets
zij die zich mijn zuster
of mijn vrouw noemt
ze is sympathiek
niet alleen omdat ze me eten
brengt
dat is natuurlijk sympathiek als iemand je eten brengt maar het is niet alleen daarom
Mij heeft hij nauwelijks opgemerkt
omdat ik om hem heen sluip
terwijl hij aan het kleine bureau zit
en leest in de encyclopedieën
en de andere boeken
Alles van de wereld wil hij weten
alles
maar
heb ik hem gezegd
maar je kan niet alles van de
wereld weten
op zo'n toon
heb ik hem dat gezegd
zoals je tegen een kind spreken kan
Hij zit daar maar
en leest in de encyclopediën
met zijn been gestrekt
onder de tafel
het been omdat het sleept
dat heeft hij van zijn geboorte af
gehad
dat sleepbeen dat hem pijn doet
dat stijve sleepbeen
maar als hij leest heeft hij geen tijd
om zijn gedachten aan het been te
wijden
dan vergeet hij het been
en heeft hij alleen maar oog
voor de encyclopedie
Ja ik ben dc zuster
de jongere zuster
maar wanneer hij mij ziet
zegt hij:
ik heb geen zuster wie ben jij
Die vragen heb ik zo vaak gehoord
die retorische vragen
ik hoor ze niet meer
ze doen me geen pijn meer
omdat ik zijn zuster ben
omdat ik dat weet
dat is genoeg voor mij
omdat ik het weet
Nu en dart zeggen de mensen:
hoe gaat het met je broer
en dan lachen ze zo'n beetje met
kleine ogen
alsof ik geen broer heb voor mij is dat voldoende om met mijn hoofd te knikken en te zeggen:
met mijn broer gaat het goed
en als ik ze dan mijn rug heb toe
gedraaid
lachen ze
De mensen hier
zijn niet onze vijanden
maar onze vrienden
zijn zij ook niet
We worden geduld
hier op de hellingen van de
Vesuvius
waar het prachtig is
een heel mooie natuur is dat hier
heel goed
heel mooi
heel rustig
Antonio
Goed
heb ik tegen hem gezegd ik zorg voor je ik wil met je wonen in een huis
maar ik heb geen huis zei hij
toen heb ik gezegd:
dan nemen we een huis
op de hellingen van de Vesuvius
en toen knikte hij met zijn hoofd
en heeft hij heel lang met zijn kop
tussen zijn schouders gezeten
zoals een treurige hond kan doen
Hij is een genie
dat weet ik
dat weten de mensen
Niet de lui hier op de Vesuvius
die weten niets
maar de mensen in de steden
die weten het
en ik weet het
dat is genoeg
Sinds een jaar wonen wij hier
aan de voet van de Vesuvius
en hij heeft niet meer
aan zijn pijnen gedacht
niet meer gedacht
aan die vrouwen
en die meisjes
waar hij van hield
maar die niet van hem hielden
misschien omdat hij die bochel
heeft
maar mij
is dat geen doorn in het oog
ik ken zijn genie
waarschijnlijk beter
dan hij het kent
ik hen zijn beste vriend
ik draag hem de hellingen op
waar de brem groeit
de enige struik
die hier op de harde lavabodem groeit
en Ík laat hem de natuur zien Hier
op m'n rug kan je zitten heb ik hem gezegd en de hele middag heb ik hem gedragen de heuvels op
waar vandaan men de dorpen zien kan
Vanwege het sleepbeen kan hij niet ver wandelen
ja, één twee pas voor het huis
maar verder komt hij niet
verder niet mijn genie
ik houd van hem
als van een vader
als van een broer
zijn zuster is later gekomen
van het geboortedorp van mijn
vriend
omdat ze zich zorgen maakte om haar broer
en ook omdat ze de mannen in haar dorp niet mocht
Wij tweeën koken het eten
of maken het huis schoon
wij repareren alles dat kapot gaat
wij beiden
Paolina en Antonio
wij redden het hier
Zij is een goed meisje
als men van een broer houdt
dan houdt men ook van de zuster
dat is toch duidelijk
Giacomo
Antonio
heb je de hamer gezien
Antonio
Hier
Wees voorzichtig
met zo'n hamer kan je iemand de tien geboden in z'n gezicht zetten
Giacomo
Als je niet oppast Antonio
Ais je niet oppast De moeder
beschermen tegen het afschuwelijke
leven buiten
dat vuile
die ellende
de smerigheid
en de armoede
de lammen
en de blinden
beschermen moet men ze
de kinderen
Nooit
niet voor het twintigste jaar
mogen zij het huis verlaten
omdat wij weten
welke smerigheid er buiten is
Leren moeten ze
de broer en de zuster
leren
en zich een voorstelling maken
van hoe de natuur buiten
waarvan zij geen idee hebben
er uit ziet
Zich voorstellen
in beelden
voor ogen zien
dat vereist verstand
en kracht van beelden
in de hersens
die machtige broedplaats hier Hier
in hun kop
moeten de kinderen eerst de wereld leren kennen en dan pas later zien hoe het eruit ziet hoe vuil en smerig maar eerst hier
De energie daarbinnen laten koken
luisteren
begrijpen
de muziek
de mathematiek
de ziel zacht
de huid dik
tegen de smerigheid
tegen de vuiligheid buiten
De kinderen moeten beschermd
heb ik tegen mijn man gezegd
mijn man die zeer eenvoudig is
hij is een geleerde
omdat ik hem de kans daartoe geef
daarom
beschermen moet men de man
cn dc kinderen
Mijn man is nu en dan
zeer religieus
ik doe dat met hem mee
religieus
omdat ik geloof
dat de dingen praktisch zijn
De mannen weten niet
hoe het huis wordt opgeruimd
als zij studeren
en ze weten helemaal niet
wie het toilet schoonmaakt
daarom geloven die aan een god
terwijl wij
de vrouwen
weten wie dat doet
nietwaar
wij hebben geen tijd voor een god of zulk soort gedachten omdat ik van mijn familie hou omdat ik mijn kinderen
met grote pijn ter wereld heb gebracht
daarom kan ik niet daarom kan geen vrouw in een god geloven daarom
beschermen moet men ze
zo lang mogelijk
maar minstens tot het twintigste
jaar
tegen de kanker buiten weg van de moordenaars
weg van de stinkende mannen en vrouwen
weg van de ellende en de ziektes in een schoon huis moet men ze beschermen de kinderen de man
dat moet men weten dat men hier van binnen leeft
en niet van buiten beschermen moet men dat tegen alles beschermen
Giacomo
Middelmatigheid maakt mij doodsbang
Met mijn vader heb ik gemeen
dat wij zielsveel van boeken houden
dat wij graag lezen
tot diep in de nacht
dat heeft mij vroegtijdig uitgeput
cn mijn lichaam geruïneerd
Mijn vader is wellicht de enige
die mij had kunnen begrijpen
maar te vroeg is hij gestorven
zodat ik hem van later dingen
niets heb kunnen vertellen
De doktoren zeggen
dat ik het lezen moet laten
vanwege mijn ogen
die dat niet meer kunnen verdragen
maar geen enkele dokter heeft
opgemerkt
dat ik het niet zou verdragen wanneer ik niet meer lezen kan ik weet niet wat erger is
De moeder
Mijn man is een maniak
als hobbyist bedoel ik dan
een uitgesproken maniak
in het verzamelen van boeken
Komt hij langs een plek
waar buiten boeken uitgestald staan
dan overvalt hem onmiddellijk een
koorts
en is het hem niet mogelijk
één van de boeken enkel in te zien
hij werpt een blik op de hele stapel
en geeft dan
bescheiden als hij is
opdracht alles
alles
in te laden
een karrevracht vol
en dan thuisgekomen
sorteert hij ze op grootte
en zet ze bij in zijn bibliotheek
onze bibliotheek
waar nu al meer dan tienduizend boeken
keurig opgesteld staan
langs de wanden
toegankelijk voor heel het dorp
dat stel onnozelaars
Zoals vaak bij verzamelaars
heeft dit maniakale aankopen van
boeken
bij mijn man
een vorm aangenomen
die zeer te laken is
maar hij is er tevreden mee
daarom laat ik hem die trek
Paolina
Giacomo
waar ben je
de katten zijn er weer
Antonio
Giacomo
Er zijn hier hopen katten
die van dit aardse paradijs
een hel maken
Die uitgehongerde lijfjes
waardoor de koker van hun
ribbenkastje
zo goed te zien is
sommige hinken
of hebben sowieso drie poten
Maar dc eenogige katten zijn het
ergst
zij wekken het meest medelijden op
omdat zij iets menselijks uitstralen
zo hulpeloos
en een beetje vijandig
zoals eenogigen kijken kunnen
Wie zoals ik geboren is
met een bochel
en een slepend been
die heeft bij voorbaat
at een achterstand
Wie bovendien
in handen valt van ouders
die het kind tot het ziekelijke aan
willen beschermen tegen een
vijandige buitenwereld
een vijandigheid die het kind zelf
natuurlijk
schromelijk overdreven vindt
iemand die zo geboren wordt
die heeft niet veel geluk
zo iemand is gedoemd
het leven door een glazen ruit te
bekijken
zo iemand kan geliefd zijn in huiselijke kring
maar daarbuiten zal hij nooit liefde vinden
omdat het de familie is die hem
bij wijze van spreken
tot krukken dient
Buiten zullen slechts weinigen
en dan alleen nog tijdelijk
hem tot steun willen zijn
Zo verhouden de wereld van de
familie
en de wereld van de vreemden zich nu eenmaal
Paolina
Giacomo
heb je de eenogige katten gezien er komen er steeds meer
Giacomo
Dat komt omdat je ze te eten geeft dan voelen ze zich gezond en dan vermenigvuldigen ze zich met oog en al
Paolina
Moet ik ze soms om laten komen van de honger
Scène 2
Antonio
Mijn naam is
mijn bezigheden zijn verschillend
ik ben advokaat en afgevaardigde
liberaal en balling
maar echt trots ben ik op het
lidmaatschap
van de koninklijke academie van Napels
voor
Dag lieve mevrouw
U heeft een prachtige hals
Fanny
U bent charmant Antonio
Dat voskleurig haar hoe schitterend
Fanny
Voskleurig
U bent exclusief in uw adjectieven
Antonio
Ach
Antonio
Ze heeft je gedichten gelezen Giacomo
Lieve god, maak dat die vrouw onmiddellijk hier heen komt Wanneer kan ik haar ontmoeten
Antonio
Ze is mooi maar getrouwd en verder een inspirerend wezen afgezien daarvan is het niets voor mij
Als ze komt zal ik je ondergoed uitwassen
Giacomo
De zalf die op mijn lijf gesmeerd moet
vanwege een walgelijk huideczeem
- de schilfers barsten open
en het vocht druipt naar buiten -
die lijfkalf stinkt zo sterk
dat ik niet zou weten
welke andere hand
dan die van Antonio
mijn huid ooit zal willen strelen
Antonio
dat ik voor je gekocht heb met rozewater als ze komt Ze heet Fanny
Fanny
Voskleurig haar dat gaat ver nietwaar
Antonio
Mijn man is arts
hebben de vrouwen van Napels
ook allemaal voskleurig haar
Geeft u mij de naam van uw kapper
mijn man zou zijn haar moeten laten
knippen
zoals u het heeft
echt mooi
uw blonde haar
Antonio
Ach
weet u
ik mag u wel
ik zal u voorstellen
aan mijn goede vriend
een geniale dichter
Fanny
Die aan de voet van de Vesuvius woont
Antonio
Die is het
daar woon ik ook
fanny
U ook
Mijn naam is
Giacomo
nooit hoorde ik de naam Fanny
Laura ja
maar Fanny
Lieve God
laat haar hand
nog een moment
in de mijne
nog niet
nog niet
nog niet
Fanny
Wat heeft U Is hij ziek
Giacomo
Zij noemt mij haar bochelmannetje dat heeft tot nog toe niemand in mijn omgeving gepresteerd om de dingen zo liefdevol
bij hun naam te noemen fanny
ik heb over u gehoord
ik heb u gelezen
U schrijft van die mooie dingen
gedichten
Daar heb ik vaak over gehoord in de stad
u bent geniaal nietwaar
Giacomo
hier komt een godheid
sterker dan ik
en zij zal over mij heersen
Fanny
Mag ik uw handtekening De moeder
De broer en de zuster moeten leren daartoe heeft de vader alle boeken ingekocht het ontbijt
dat niet veel tijd in beslag neemt gebruiken zij staande terwijl ik de moeder en de vader
ieder aan een hoofd van de tafel zitten
de kinderen nemen het ontbijt niet te snel
en niet te langzaam tot zich
meteen daarna begeven zij zich
met de vader
naar de studeerkamer
waar de boeken zijn
Elke dag een boek
dat is de regel
en daar houden zowel de kinderen
als de vader zich aan
Het leren gaat door tot het
middageten
de kinderen kunnen dan plaats nemen
op de stoelen met de hoge rug
stil en rechtop zullen zij zitten
alleen de handen en de armen
zullen bewogen worden
om het warme eten tot zich te
nemen
Het lichaam
waarin zich immers ons
darmverteringsstelsel bevindt
mag op geen enkele manier
verstoord worden
een goede spijsvertering
is de basis voor een helder hoofd
dat hebben wetenschappers
meerdere malen bewezen
dat lijdt voor mij geen enkele twijfel
De vader zal niet te streng
maar zeker niet te meegaand
optreden tegen de kinderen
De bevelen van de moeder zullen
kort en beperkt zijn
en zich aan tafel altijd via de vader
tot de kinderen richten
Zo krijgen de kinderen al jong het
besef
dat de moeder en ook de vader
er zijn om gerespecteerd te worden voor alle gaven die ze de kinderen laten genieten
Respect zal de kinderen bijgebracht worden
door zowel de vader als de moeder
Hierna neemt het leren weer een aanvang
tot het begin van de avond
De kinderen nemen voor het slapen
gaan
een stuk brood
daarna doven de lichten
Door de uitgewogen balans van het
voedsel
in het darmstelsel zal de slaap kort en verkwikkend zijn Mets
geen storend
en geen onheilig geluid
van buiten
zal naar binnen doordringen slechts op die manier wordt zuiverheid behouden en bescherming gewaarborgd slechts op die manier
Giacomo
Paolina
Er zijn weer nieuwe katten die ook eten willen
Paolina
Dat mijn broer hier is
maakt voor mij veel goed
ik zou niet hebben geweten
wat ik anders had gemoeten
Waarschijnlijk was ik getrouwd
met een van die puistige jongens
uit ons dorp
maar niet uit vrije wil
Of in de kost bij vreemden
bij wie ik al evenmin gelukkig zou
zijn geweest
Nee ik weet precies hoe ik geëindigd was
troosteloos en grauw zoals oude vrouwen eindigen in verwarring en met vreemde kleren aan
droog grauw haar dat vormloos aan
mijn hoofd hangt
ik maak me geen illusies
hoe dat eind eruit zou zien
Maar hier bij mijn broer
ziet het er anders uit
heel anders
en dat bevalt me
hem zijn eten te bereiden
het is mijn doel niet in het leven
een doel heb ik überhaupt niet meer
dat is het eenvoudige recept
ik kan wel zeggen
vandaag loop ik naar die en die boer en ik haal een mand tomaten als u dat een doel noemen wilt is het mij best
die kunnen een doel zijn zeker
en de bereiding
hoe ik de saus maak
dat is mijn geheim
de rest is quatsch
Geheimen moet men hebben
ook al betreft het hier tomaten
daar wordt het leven pas
raadselachtig van
De wortel voor de neus
dat noem ik de levenswijsheid
het leven als een goede soep
men vraagt niet wat er in zit
men eet
zoveel weet ik van filosofie
of geen vlees vandaag
Giacomo
Geen vlees
vandaag walg ik van vlees
Gebak
of ijs
en dan morgen weer vlees Paolina
Je weet dat Dr. Mannella je alle zoets verboden heeft
Giacomo
Dr. Mannella is een oppassend man geen suiker geen honing geen noga geen ijs
Dat is onmogelijk dus vandaag gebak en ijs
Paolina
Maar
Giacomo
Geen woord alsjeblieft
Paolina
Een temperamentvol karaktertje dat was vroeger al het geval
Giacomo
wij stammen uit een ongelukkig geslacht
mijn zuster heeft al evenmin geluk in de liefde
mijn vader verstofte zowat
in zijn grote bibliotheek
en mijn moeder haatte deze aarde
sowieso
die verheugde zich liever meteen in de hemel
Twee gevangenissen ken ik van nabij
de een mijn geboortehuis
waar geen steen mij onbekend was
aan die vervloekte muren
die me beletten de dingen te zien
En later
misschien te laat
mocht ik in alle vrijheid ontdekken dat mijn eigen lichaam de andere hel was
ongeschikt voor alles wat men
buiten doet
Dus vaak begeef ik mij
in het dal van onverschilligheid
waarin ik me schuilhoud
en in die onbeweeglijkheid vind ik
mijn geluk
de vlucht omhoog
de spinsels van mijn verbeelding
achter horizonten en door wolken
heen
zie ik met mijn slechte ogen goed oneindiger dan hier beneden En in die zee
lijd ik graag schipbreuk
dat van pijn nauwelijks meer kan
leven
mei daar boven -op een hoofd
dat alles aan moet zien
In de straten van Napels
en vooral bij Vito's
eet ik zoveel mogelijk ijs
en ik hoop intussen vurig
dat de cholera me op zijn weg zal
meenemen
Paolina
Voor ijs gaat mijn broer vaak uit soms tweemaal op een dag dat lijkt nog zijn enig genot wanneer hij in het donker van zijn kamer zit
in een van zijn zwarte buien
en hij denkt aan het ijs
dan sluipt hij ais een kleine jongen
het huis uit
naar Vito's ijssalon
om daar grote hoeveelheden ijs te
eten
en te kijken naar de meute die voorbij trekt
Giacomo
Er is een kind binnen in mij
dat drenst en zeurt
samen gaan we op weg naar de stad
om het ijs te kopen
en het kind stampend van ongeduld
Het heerlijke ijs
vaak is die gedachte
alleen al
voldoende
SCÈNE 3
Antonio
In Florence heb ik in het theater
Fanny
Is dat niet een actrice
Antonio
Ja
en ik denk dat ik verliefd op haar ga worden
Fanny
Doe dat niet
je weet toch dat ik je
op mijn lijstje heb
Giacomo
ik ben bang voor zulke woorden ik ben bang voor zulke mensen die zulke woorden uitspreken kunnen
die spreken over mensen als over eieren
Fanny
Is hij ziek
Giacomo
Verontschuldigt U mij
mijn ogen doen pijn
en mijn been en mijn rug
verontschuldigt u mij alstublieft
Antonio
Hij is soms zo alleen met zijn pijnen
dat ook vaak ik die hem zo na staat
hem niet helpen kan
hij is zo gevoelig
en bovendien nog maagd
Fanny
Als sterrenbeeld
Antonio
Nee
wist jij dat
ook
Giacomo
hoog in het huis
In de spits van het huis zogezegd en het dak zal van glas zijn zodat ik in de nacht kan kijken om de sterren te tellen
en hun formaties te zien
sirius
cassiopeia
en het zwaard van orion Het dak zal van glas zijn men moet weten wat er buiten gaande is
Fanny
Is hij ziek
Antonio
Nee hij reciteert een paar van zijn gedichten
Fanny
In de stad had ik al gehoord over deze dichter die aan de voet van de Vesuvius moet wonen
dat heeft mijn nieuwsgierigheid gewekt
alleen nieuwsgierigheid
heeft me onmiddellijk
in gesprek gebracht
met deze
deze prachtige man met blonde
krullen
en nu heeft deze nieuwsgierigheid
me hier gebracht
op de hellingen van de Vesuvius
waar zij wonen
de dichter en de vriend
Bij mij gaat alles zo eenvoudig
ik zoek diepgang
en bij de Vesuvius vind ik het
De dichter is mooi melancholisch en
geniaal
de ander is charmant
dat zijn zo van die eigenschappen
in vrienden
Giacomo
Denken denken vasthouden de gedachten
zo lang mogelijk vasthouden het hoofd vol woorden woorden die gedachten vormen Dat heb ik altijd al gehad zodra ik spreken kon zodra mijn ogen konden lezen dat dc woorden die ik denk in mijn hoofd door elkaar lopen honderdduizend woorden kruipen als mieren door m'n kop ik schreeuw ze hier tegen de hellingen
en ze ketsen tegen de droge lavasteen
met die woorden splijt ik de aarde met die hardgeschreeuwde woorden maak ik een barst in de aarde een barst die langzaam openschuift uitdijt
groter wordt
de huid van de aarde splijt tot ik in het binnenste kan zien het rode hete
brandende binnenste van de aarde
Hoe ik daar sta aan de rand van die barst
ik die met mijn woorden een wond geslagen heb
in de aarde Fanny
Antonio
Hij luistert naar zijn innerlijke stem Fanny
Misschien wil hij ons niet horen, lieveling
Antonio
Misschien is dat het, lieveling
Fanny
Kus me
Giacomo
kus me asjeblieft
De moeder
Al vroeg heeft mijn zoon voor het slapen gaan
gebedeld om een kus van mij
zo klein als hij was
zodat hij helemaal niet weten kon
wat dat wil zeggen
een kus
gebedeld heeft hij
slapen gaan
een kus brengen
zulke eigenaardige gewoontes
heb ik mijn zoon zo snel afgeleerd
een hand op zijn hoofd kan hij
krijgen
een moment
niet langer
want van kussen voor het slapen gaan
krijgt het kind een ongezonde hang naar warmte en verwenning
Met gevoelens is het net zo als met geschenken
te veel van het goede maakt het kind
tot een onuitstaanbaar kind en later tot een onuitstaanbare volwassene
dat hebben mijn man en ik altijd voorkomen
nuchterheid moeten de kinderen leren
niet de decadentie van de gevoelens gevoelens zijn gedegenereerde uiteinden
van het zenuwgestel
die dienen nergens toe
Het lichaam moet een bastion zijn
heb ik mijn zoon gezegd
ook al was hij nog maar klein
en smeekte hij me om die kus
het lichaam moet een bastion zijn
dat men moet oefenen
de kinderen zullen niet
onvoorbereid
de wereld in gaan
Gevoelens zijn barrières op hun
rechte weg
De affecten tussen ouders en kind zullen terughoudend zijn omwille van de geestelijke hygiëne De onbuigzaamheid van de ouders sterkt de persoonlijkheid van de kinderen
de familie bestaat alleen bij gratie van de afstand tussen de familieleden
zonder dat verliezen wij ons respect en zonder het respect verliezen wij onze ruggegraat daarom
en daarom alleen
heb ik mijn zoon de kus verboden
Fanny
Kus me alsjeblieft Antonio
Waar is
Die maakt het dak
Antonio
Dan kus Ík je
Giacomo
De hamer! De hamer! De hamer!
de hamer valt
Scène 4
Giacomo
het portaal zal van glas zijn
met deuren die naar buiten open
gaan
rondom zien wij de landerijen
en de wijngaarden
die droge natuur van de Vesuvius
twee ligstoelen staan in die erker
alles rondom van glas
de zon staat op aan de andere kant
van het huis
zo is het aangenaam en koel in ons portaal
jij en ik zijn heel oud stokoud
maar onze ogen zijn nog goed
De twee ligstoelen staan dicht naast
elkaar
en uren lang zitten wij daar
en zeggen niets
we kijken naar de natuur
Antonio
En we lezen heel langzaam
een paar bloedmooie zinnen
uit een boek
Op een klein tafeltje
staan twee glazen met ijsthee
Dc ijsblokjes tinkelen
en jij zegt
'alles hetzelfde
alleen anders'
en ik knik
Giacomo
We buigen naar elkaar toe
en vergelijken de levervlekken op
onze handen
dan leunen we weer achterover
we bekijken het landschap
dat al die tijd hetzelfde is gebleven
Antonio
Vanavond zie ik
Je gaat weer naar
Ze is buitengewoon geïnteresseerd in je gedichten
Giacomo
Ah, de liefde op papier
die ken ik al zolang
aan duidelijkheid geen gebrek
als een boodschapper van de goden
heeft hij Fanny hier bij me
neergelaten
maar niet één moment
is ze met mij alleen geweest
zonder zijn naam te noemen
Uiteindelijk gaat dat bij mij altijd zo
dat de dames in mijn gezelschap de namen van andere mannen noemen
De personages wisselen maar het landschap blijft gelijk Deze stoelen deze sofa
die hier al voor ons stonden op dezelfde plekken zullen zij blijven staan
terwijl ons leven voorbij trekt
en na ons zullen weer anderen zitten
op die stoelen
op die sofa
Liefde
dat is nog het enige
dat het leven aangenamer maakt
dan de dood
Intussen slaat de slinger van de verveling
Antonio
Fanny is van jou net gecharmeerd zolang jij hier blijft blijft zij
begrijp je dat dan niet zonder jou zijn Fanny en ik twee woorden
die geluidloos tegenover elkaar staan
zonder jou zijn wij stom als een komma
minder dan een gedachtenstreepje
We moeten nog zoveel doen
het huis heeft ons nodig
kijk die wanden eens
die hebben koestering nodig
verf
liefdevol opgebracht
en deze geteisterde vloer
die heeft onze verzorging nodig
Antonio
Het is maar voor een paar weken
Zoals jij op sommige ogenblikken een onbedwingbaar verlangen hebt naar ijs
er midden in de nacht voor zou willen opstaan
en er te voet kilometers voor af wil leggen
zo gaat dat bij mij met vrouwen geloof me het is beter zo ik zou je stierlijk vervelen ais ik bleef
iedere gedachte ieder gebaar van wie of wat dan ook zou me aan haar doen denken geloof me
het is net zoiets als met jou en het ijs
Giacomo
Mijn Ranieri
je zult me nooit in de steek laten nooit je liefde laten bekoelen ik wil niet dat je je voor me opoffert integendeel
ik wens vurig dat je eerst en vooral
doet wat goed voor je is
maar wat je ook mag besluiten
jij zal het zo inrichten
dat we voor elkaar kunnen leven
of tenminste ik voor jou
Tot ziens mijn ziel
ik druk je dicht aan mijn hart
dat op elke mogelijke manier
eeuwig het jouwe zal zijn
Scène 5
Giacomo
ik heb geprobeerd iemand om het
leven te brengen
daarom zit ik hier
33 dagen hierboven
proberen te brengen
die ik sympathiek vond
hij was hard
ik bedoel zijn lijf was hard
zijn vel was heel stug
het was moeilijk om een mes
in die stugge huid te steken
het was moeilijk
het was een moeilijke opdracht
wou ik maar zeggen
ik had niet gedacht
dat iemand om het leven brengen
zo moeilijk was
zo veel weerstand zou geven
dat het vel zo hard en stug is
dat het mes er niet diep genoeg in
stoot
dat was een sympathieke kerel die kerel
een echte mensen zoon Gewoonlijk zou ik iemand die sympathiek is
nooit om het leven brengen
dat is toch duidelijk
De vrouw die zich mijn zuster
noemt
die zou ik nooit om het leven brengen
omdat zij het eten
het goedgekookte eten brengt
ook toen ik gezegd heb
ik heb geprobeerd
iemand om het leven te brengen
met een mes
Nu ben ik oud
ouder dan ik ooit gedacht heb te worden
negendertig ben ik nu
gedacht
niet vaak
niet vaak
Het is moeilijk iemand om het leven te brengen
je moet in de ogen kijken
voor je het doet
de ogen verraden alles
met de ogen kan je alles overzien
maar het mes was niet scherp
genoeg
ik bedoel niet scherp genoeg voor één stoot
ik heb me dat tevoren niet
gerealiseerd
ik heb alleen geweten:
om het leven brengen moet ik hem
voor hij mij pijn kan doen
daarom eigenlijk
het was een dag in achttien
Fanny
Wat
Giacomo
dat wij langs de zee liepen
Fanny
Wil je naar zee
Giacomo
nee
Wil je wandelen
gewoon wandelen bedoel ik
Giacomo
Nee
ik stelde me voor
dat wij langs de zee liepen gewoon
de golven sloegen zo hard op het zand
dat we elkaar niet konden verstaan
Fanny
Zeiden we wat Giacomo
Waarschijnlijk zeiden we niets maar als we iets gezegd hadden -erg onwaarschijnlijk-dan verstonden we elkaar niet vanwege die brekende golven
Fanny
Van de zee
Giacomo
ja van de zee
Fanny
Als de branding zo hard is dat je niemand verstaat dat je de woorden schreeuwt die alleen jij hoort in dat geluk
Fanny
Giacomo
Waarover men praten kan
daar krijgt men gauw genoeg van
Fanny
Sorry ik dacht aan de zee Giacomo
Een harde branding Fanny
Ja een oorverdovende branding
Giacomo
En wind
Fanny
En wind ja
Giacomo
Je moet wachten
wachten op het tij
het tij kan je niet verhaasten
Fanny
ja dat is een wet Giacomo
Zeg jij altijd verstandige dingen
Giacomo
Doet er niet toe ik stelde me voor dat wij wandelden
Fanny
aan zee Giacomo
aan zee
Giacomo
ja
aan zee
Fanny
ja?
Giacomo
Lieve vriend
de vrouw van wie ik hou
staat hier naast me
en zoals jij weet
zij verlangt naar jou
zoals je vanuit de stad
waar jij jouw
een touw zou spannen
van jou naar
en vandaar naar de vrouw
die nog steeds naast me staat
en nu een blik werpt op deze brief
en van haar naar mij
en ik uiteindelijk de lijn zo ver ik
kan
naar jou zou gooien dat men dan lieve Ranieri
een heel vreemde figuur zou krijgen
die in de geometrie geen naam heeft
noch ooit zal krijgen
lieve vriend
met deze pen
schrijf ik woorden aan jou
terwijl ik met mijn hand
Fanny's hand zou willen aanraken
is dat niet iets heel vreemds
in de wereld van de mensen
messias
ik zal je volgen waar ook ter wereld zo niet in deze dan in de volgende
Fanny
Een brief aan Antonio
Giacomo
voor ik sterf
Fanny
Je bent een schat m'n bochelmannetje wat moest ik zonder jou ik mis hem ook
Giacomo
Fanny
Als hij terug komt in de kersentijd
Giacomo
steeds een mes bij me
met een inklapbaar lemmet
hiermee snijd ik nu en dan
een stugge plant af
op die trage wandelingen van mij
de plant leg ik thuis tussen bladen
van boeken die ik bezig ben te lezen
en soms als ik zo'n boek
lange tijd niet ingekeken heb
open ik het op een willekeurig blad
en dan ligt daar
stil en geplet
zo'n plantje
waarvan ik plotseling weet op welke wandeling en waar
het mes hangt zwaar in de zak van mijn jas en op een onverklaarbare manier
word ik er levenslustig van
Giacomo
toen wij klein waren nooit gezien
Paolina
De vooraadkamer we hadden ons samen opgesloten
Giacomo
De deur van de voorraadkamer
met de twee vergrendelingen Paolina
De schuiven waren te zwaar voor
Giacomo
maar wij samen nee
ik was daar alleen
We waren met zijn tweeën Giacomo
Misschien is het de schuld van het herinneren maar vroeger deed ik alles alleen
Paolina
Jij steelt mijn herinneringen
Giacomo
eindeloos geoefend
ieder detail duizend keer herhalen
beschrijven die ruimtes
waar zitten de deuren
hoe zien ze er uit
de ramen
welke geluiden
zijn hoorbaar
en waar
herhalen
duizend keer
herhalen
en oefenen
daarom ken ik de details het spijt me
Fanny
de appels zijn dit jaar heel zoet
Giacomo
Ze kijkt niet
waarom kijkt ze me niet aan als ze tegen me spreekt
Fanny
Voordat hij wegging
hebben Antonio en ik
nog een heel klein kistje
op de markt gekocht
hij zegt hij houdt van zure appels
waarbij het spuug
als voor de eerste beet
in je mond begint te lopen
Giacomo
Deze vrouw kan het schillen van een appeltje
tot een buitengewone gebeurtenis maken
Fanny
als hij komt zijn de kersen rijp zo tussen zuur en zoet F, likt het mes af Geeft het
Kalm en zonder enige heftige beweging steekt O. het mes met een draaiende
beweging in zin borst.
Paolina
Het lemmet is net op tijd ingeklapt
zodat er niets vitaals geraakt is
Dokter
het is een moeilijk geneesbare wond
omdat hij driehoekig is
Mijn broer moet
zoveel mogelijk rust houden
liggen op de sofa
hij kan zich op geen enkele manier
een inspanning veroorloven
de dokter schrijft rust voor
dat is goedkoop veel rust
ik ben gewend heel zacht te lopen
dat kost mij geen moeite meer
Giacomo
Iets
vreet van binnen uit
een voor een mijn organen op
zich als een leverbot
van jongs af aan en klein
zich eerst in de lever nestelt
om dan tezijnertijd zijn weg omhoog
te vreten
Een voor een verorbert deze leverbot
de menselijke organen
na verloop van tijd
blazen de lege zakjes van organen
op
en vullen zich met rottingslucht Het hoofd met alles daar binnen in blijft
godzijdzank onaangetast
als u mij de metafoor vergeeft
een lopend lijk
met binnenin een dode man
Fanny
Zullen wij een brief schrijven aan Antonio
misschien komt hij dan eerder terug Giacomo
Hoeveel van die driehoekige wonden
zou ik nog nodig hebben
Paolina
Hij heeft koorts hij ijlt
over zijn mes Fanny
M'n bochelmannetje
wat is er toch met je aan de hand
Giacomo
Als je dood was
zou ik op een rustige manier
aan je kunnen denken Fanny
Fanny
Hij zegt mijn naam
hij herinnert zich mijn naam
hem misschien goed zal doen
Giacomo
Met mij is niets aan de hand laten we aan tafel gaan zitten dan schrijven we een brief aan Antonio en vragen hem hoe het hem vergaat op de vrouwenjacht die verrader
Fanny
Die bruut
Giacomo
Die egoïstische ploert Fanny
Die valse charmeur het is net de duivel zelf
Giacomo
Aan hem heb ik mijn leven te danken
Fanny
ik kan niet wachten tot hij terug komt
Scène 6
Giacomo
geworden ben ik een moordenaar
dat hebben mijn ouders niet gewild
maar geworden ben ik het toch
Wij hebben dit huis gekocht
Paolina
Antonio
en ik
veel geld hadden we niet
het huis is gekocht
en niet elke dag de mensen
en vooral niet elke dag
de ouders hoeven te zien
wij hebben dit huis met weinig geld
gekocht
en zo is het dan ook
alles moet gerepareerd worden
het heeft een vloer
dat kan men zeggen
maar veel meer heeft het niet
heb ik ze gezegd
daarom zit ik nu 33 dagen hierboven
om het dak te maken
Zij hebben de muren gemaakt
daarom kon ik het dak maken
jij moet schrijven
zeiden ze
mijn zuster of mijn vrouw
en mijn vriend
jij moet gedichten schrijven
terwijl wij de muren maken
maar ze begrijpen niet
dat je helemaal niet dichten kan
als men om je heen de muren maakt
dat begrijpen ze niet
dat hebben de ouders ook nooit
begrepen
dat van die muren
tot mijn twintigste jaar
heb ik het ouderlijke huis niet
verlaten
en nu zit ik hier
en maak het dak
omdat de anderen de muren
gemaakt hebben
en mijn grootste angst is
dat ik de hamer verlies
dat ik hem plotseling uit mijn hand
verlies
en dat hij iemand treft beneden
Antonio
Ventje
zoek je de hamer
Giacomo
Je kunt je niet voorstellen
hoe vreselijk
ik onder je afwezigheid
geleden heb
het was erger
dan wanneer iemand je in de sneeuw
al je kleren van het lijf rukt je overgiet met ijskoud water en je drie dagen laat bevriezen Aan zoiets komt zoals men zegt een
maar jouw afwezigheid
leek zo eindeloos
dat ik dacht mijn hoofd
het enige decente dat ik nog heb
zou verliezen
ik dacht dat ik om zou komen in jouw afwezigheid doe dat nooit meer hoor je ik heb je nodig
van het werkwoord nodig hebben
Antonio
ventje vriend
je lijkt wel een hond
piepend kwispelend en likkend
kom je me tegemoet
je waardigheid alsjeblieft
Giacomo
Waar waardigheid
Met een bochel
en een slepend been
zo iemand bezit geen waardigheid
tenminste niet in de buurt
van deze duistere korrel zand
die aarde heet
Antonio
Stil af lief
je bent m'n hond niet
je bent m'n vriend
en vraag me niet naar hoe het was
in de grote stad
Giacomo
Mijn leven heeft iets amfibisch
ik bedoel
met de amfibie
als dier heb ik te doen
die weet ook niet
of hij in het water
of op de aarde thuishoort
Dat kan ik me zo goed
voorstellen
dat men als amfibie denkt: ik kan
twee dingen
wat moet ik doen
dat dat een probleem is
voor zo'n amfibie
omdat hij kiezen moet
elke dag
dat dat probleem hem zwaar op de maag ligt
dat kan zo'n amfibie helemaal ambivalent maken begrijp je
zo'n dier dat aan de waterkant
een beetje staat te twijfelen
zal ik of zal ik niet
dat kan ik wel volgen
dat volg ik wet
Antonio
er is iets gebeurd Antonio
laat eens denken je hebt jezelf met een mes in je borst gestoken daar drinken we iets op
Giacomo
Antonio
Natuurlijk
ik de beneveling
en jij de heldere van geest
die mij verheft
Giacomo
andersom
de heldere van geest
is een ziende maar lamme man
op de rug van een sterke benevelde
alleen samen
komen we vooruit
Fanny
er zijn momenten
dat ik met jaloezie
naar die mee kijk
Het is of ik een persoon zie
in plaats van twee
zoals ze daar langzaam lopend
spreken
en met hun handen gebaren
die gezworen vrienden
Wat de een ontbreekt
heeft de ander in overvloed
Mijn talent is het
me op een voorbeeldige manier
overbodig maken
Daarom zorg ik maar voor de
kersen
nu het kersentijd is
De boeren uit de omgeving
hebben me een kruiwagen vol
geschonken
Omdat ik een mand vol gevraagd had
heb ik een kruiwagen gevuld gekregen
zo gaan bij mij de dingen
zo afschuwelijk eenvoudig
ik schud aan een of andere boom
en de kersen vallen me
als rijpe pruimen
in de schoot
Antonio
Van hem kan je leren
je moet wel van hem leren
zonder hem zijn wij
gewone boeren
echt
stomme boeren
Kersen
jij wist
dat ik kersen
als geen ander lust
dat heb je aangevoeld
met je intuïtie
De kersen zijn goddelijk
dit jaar
Giacomo
kom dan toch eindelijk
deze goddelijke kersen proeven
Giacomo
Hij eet die kersen met zoveel zinnelijkheid alsof het de tepels van
verteren zullen van jaloezie maar als jij vertelt schijnt het leven me zo eenvoudig en ook de liefde
vertel me in diezelfde zwoele tonen hoe men dat met vrouwen doet zeg me de woorden leer me die zoete zinnen die zij en ik graag horen
Antonio
Giacomo
Kom dan toch eindelijk
en eet deze goddelijke kersen
Fanny
gespannen als een kat
naar het spek
de rug hoog
naar de tafel kwam
en niet de overgebleven kersen
begon te eten
maar het schoteltje
waarop mijn pitten lagen
naar zich toe schoof
en met een hemels vergenoegen
eerst een
dan meerdere kersenpitten aflikte
en tenslotte in zijn mond nam
met gesloten ogen genoot van mijn uitgespuugde pitten
Scène 7
Antonio
Hij houdt van je
Fanny
maar houden van
zoals man en vrouw
dat is in dit geval
toch een zaak van buiten het bed
terwijl jij en ik
Antonio
Je weet waar mijn liefde ligt
Fanny
O ja
het klein fantoom uit
waarom help je hem niet
je mag hem toch
heb je dan geen medelijden
Fanny
Medelijden helpen
mijn man is arts ik niet
Antonio
jij helpt je man en je man helpt jou niet waar
Fanny
ja dat kan je gerust zo zeggen mijn man en ik
wij hebben niet wat je noemt een
verhouding
wat wij hebben
is meer een vennootschap
Antonio
klinkt wreed
Fanny
Nee praktisch
kom je naar mijn kamer
Antonio
nee
Fanny
Dan nemen wij hier dus afscheid Antonio
Dat is niet mijn bedoeling Fanny
je vraagt me het onmogelijke
Antonio
Alsjeblieft
Fanny
Onmogelijk
Antonio
Laatste woorden Fanny
Laatste woorden
Nu wandelt hij al om het huis
dat doet hem goed
Hij snijdt die bloemen weer af
die hij verzamelt
ik zie dat je hem het mes
weer terug gegeven hebt
Paolina
Hij is buiten gevaar
de wond is bijna genezen
Fanny
ik moet geen afscheid van hem nemen
zijn gezondheid gaat vooruit Paolina
Zijn ogen worden steeds slechter hij denkt dat hij niet lang meer te leven heeft
Fanny
Hij moet niet zeuren
mijn kleine bochelman
hij heeft nog een rijk en vruchtbaar
leven
voor zich
doodgaan zal hij heus nog niet
Paolina
Heb je van hem gehouden
Fanny
Wat
ik houd nog steeds van hem als dichter en als mens
Paolina
Hij had jouw liefde nodig
Fanny
ach kindje Hij stonk zo
Scène 8
Giacomo
Hoe moet je dat precies zeggen als je je leven
aan iemand te danken hebt
Een moeder heeft je op de wereld
gezet
maar dat is alleen een sadistische truc
van de natuur
zo iets onafwendbaars voor moeder en kind
Ouders die kinderen geboren laten worden
dat zijn de wreedste naturen op de aarde
een moeder schenkt ze het leven
wordt wel gezegd
maar geschonken heeft ze niets
plichten heeft ze gebaard
en geen ouder weet
of het kind iets van dat leven vinden
zal
Moeders heb je overal maar mensen als Antonio zijn niet makkelijk te vinden Aan hem heb ik mijn leven te danken
Maar met zulke woorden
waar te zoeken
en moet men oppassen
voor teveel woorden van dank
Antonio
ben jij daar
het is zo vreselijk zwart voor mijn ogen
Antonio
je hebt veel te lang gewerkt daar worden je ogen slecht van Paolina heeft je twee keer voor het eten geroepen
maar je hebt niet geantwoord
Giacomo
jullie maken je zorgen om mij
dat heeft helemaal geen zin
om je zorgen te maken om een lijk
Antonio
of naar een feest gaan
waar vuurwerk afgestoken wordt
gisteravond hebben Paolina en ik
gedanst
onder een vuurwerk hemel dat moet je zien Giacomo
Giacomo
En Fanny
Antonio
Fanny is
Giacomo
Antonio
En jij
Giacomo
Mijn lichaam wordt lijkiger dan ooit
ik heb vuurwerk in mijn kop
in mijn kop dansen ze
je spreekt hier met een spook
mijzelf heb ik allang in het riool
gegooid
Antonio
Dit donker is slecht voor je hoe kan je zulke zwarte dingen denken
Giacomo
Vertel me morgen alles over het dansen Geef me een kus hier op mijn hoofd en ga
Het is niet goed om zo lang
in de nabijheid
van een stervende te zijn
De geur weet je
is slecht voor je
Ga
alsjeblieft A gaat
Giacomo
Hou van me
in godsnaam
liefde liefde liefde
vuur
emotie
leven
Dit leven is niet voor mij gemaakt
en ik heb de duivel altijd veel lelijker gevonden dan hij wordt afgeschilderd
zonder tederheid kan niet geleefd worden
dan moet men er een eind aan
maken
aan alles
Scène 9
Dokter Mannella
Nu
dan moet het maar zo zijn
wat is hier met die blinde dichter
gebeurt
dat is wat je noemt
het begin van het einde
Maar zo snel ais het die lui met
cholera lukt
zal het hem niet lukken
vandaag teveel lijken gezien
daar kan ik nog altijd niet aan
wennen
lijken
Het mag een gelukje heten
als ik zelf de cholera niet te pakken
heb
De stad is vol met zieken
daar heeft men als arts de handen
aan vol
Nee
ik houd niet van dit beroep Een paar dagen geleden werd ik wakker
en toen stond me het beeld van mijn beroep
heel duidelijk voor ogen
elke dag opnieuw mensen van de
dood redden
ziet u
en wanneer iemand zo iets eenmaal gedacht heeft
is het erg moeilijk om daar weer van af te komen
Dat was nog het verschrikkelijkste dat ik op een of andere morgen me zoiets verschrikkelijks heb bedacht
waar ik de rest van mijn leven
niet meer van af kom
van zo'n gedachte
Dat is toch wat je noemt
tragedie
als iemand plotseling
met twintig jaar medische staat van
dienst
zich zoiets bedenkt
zo een blikseminslag na twintig jaar
dat is toch bijna onvoorstelbaar
ziet u mijn handen eens
ik tril
zeven en twintig cholera-doden alleen al deze ochtend dat is teveel
dat ís voor mij veel teveel
daar gaan mijn handen van trillen
als van een oude man
kiezen
Heet is het
hier aan de voet van de Vesuvius
dat ik er niet moet aan denken
dat ik door een van die lijken
de cholera te pakken heb moet ik
niet aan denken
niet
Die lucht van lijken
gaat dagenlang niet uit je neus
Giacomo
(op sofa)
Dokter Mannella
Hoe gaat het met U
heeft u een goede reis gehad
Dokter Mannella
De dichter
Mijn vriend hoe gaat het geen infecties
Giacomo
En u
Dokter Mannella
Zeventwintig lijken alleen al deze morgen ik tril nog
Giacomo
Gaat u zitten
dichtbij graag
anders kan ik u niet zien
iets drinken
water
Dokter Mannella
Ja nee geen water
van water krijg je cholera Giacomo
Van wat nog meer
Dokter Mannella
Water en slechte gewoontes u bent toch niets van plan
Giacomo
Mijn lot kan gerust een duwtje in de rug gebruiken
Dokter Mannella
Zegt U zulke dingen niet ik weet alles van het lot ik ken die mensen die hun lot een handje willen helpen zelfmoordenaars
met een ongezonde nieuwsgierigheid naar het eind
Mensen die niet meer leven kunnen
omdat ze hun eind niet kennen
Die willen bij alles wat ze overkomt
ook nog hun eind bepalen
dat is toch walgelijk
je eind te ensceneren
als een stuk theater
Die regelen zowat alles
maken alles schoon
en plaatsen alle meubels
zoals zij dat willen
en dan maken ze er een eind aan
zoals zij dat willen
dat is toch een brutaliteit die te ver
gaat
Leven
en dan ook nog willen bepalen
welk eindbeeld de overlevenden van
je hebben
in een open raam
aan de tafel
of liggend in bad
maar mijn beste man
zulke dingen bent u toch niet van
plan
ik bedoel
zo'n steekje in de borst
zelfs zonder elk spoor van infectie
en dan zulke gedachten hebben
u moet zulke gedachten
onderdrukken
meteen onderdrukken
anders beheersen zij uw geest
Onderdrukken de gedachte aan
zeventwintig lijken
dat is voor mij al moeilijk genoeg
mijn handen trillen nog steeds
beroep te kiezen
fout fout en driemaal fout
luistert u naar mij
doden zijn walgelijk
en dan die geur
dat weten de zelfmoordenaars niet walgelijk
dat gaat dagenlang niet uit je neus laat me uw wond eens zien ja goed gaat goed heel goed
U bent een begaafd dichter de dood is vreselijk zeventwintig lijken stelt u zich dat eens voor
U bent kerngezond ik voel mij niet goed houdt rust drink bouillon
en onderdrukt u die vreselijke
gedachten
aan de dood
alstublieft
ik bedoel patiënten
ik moet gaan
denkt u aan mij
goedendag
uw wond ziet er goed uit Dr. M. gaat Giacomo
321,322,323, 324, 325 Antonio
Het is nu al drie dagen
dat hij de sterren aan het tellen is
dat is niet gezond
dat put hem uit
Paolina
Eens heeft hij een en tachtig vellen
volgeschreven met cijfers en
berekeningen
toen was hij nog heel klein
Hij zei toen dat hij door middel van
de cijfers
het oneindige wilde bereiken onze moeder heeft toen de vellen weggegooid
Giacomo
was het nu achttienhonderd of zeventienhonderd
Antonio
Je bent nu negendertig
dat moet toch uit te rekenen zijn
Giacomo
natuurlijk
ik heb wel eens gedacht
Antonio lijkt zo op mij
dat hij mijn broer zou kunnen zijn
en als ik zeg: hij lijkt op mij
dan bedoel ik dat natuurlijk zonder
bochel
en zonder mijn stijve been Antonio
Als een afgeknipte foto Giacomo
Ja als een afgeknipte foto Paolina
Je bent mijn broer
Giacomo
hoe beledigend het voor je moet zijn dat jij
die zich mijn zuster noemt
en soms ook mijn vrouw
geen enkele weerklank van mij
in dat opzicht ondervindt
Maar ik kan me eenvoudigweg niet
herinneren
ooit
een zuster laat staan een vrouw gehad te hebben
Antonio
je moet het opgeven Paolina
ervan te doordringen dat ik zijn zuster ben
Antonio
Als maagd geboren
als maagd sterven
Als een veel te klein laken
op een te groot bed
zo heb ik onze vriendschap
alle kanten uit gestrekt
maar op geen enkele manier
kon ik het passend voor hem maken
Als hij het me gevraagd had
dan had ik met mijn eigen handen
zijn pik
in welke vrouw hij maar wilde geduwd
dat zou ik gedaan hebben
als hij dat had gewild
maar hij heeft het niet gewild
Oprecht zijn is een slecht beroep
in deze wereld
daarmee koop je geen liefde
maar ik zal het je leren
het bedelen
het inlikken
het kuipen
Eerst zal ik je de drank laten drinken
waardoor je glimlach
niet meer van je gezicht te rammen
en dan zal ik je
de woorden opnieuw laten
gebruiken
daar waar ze voor bedoeld zijn om te smeren en te liegen
hoe je het woord geluk schrijft
op het achterwerk van vrouwen
met dubbele tong
Je hebt het allemaal
zo verkeerd begrepen
Van geen enkel woord
heb je de werkelijke betekenis
gesnapt
maar ik zal dat naïeve vet van je kop rukken
Met sentiment heeft nog niemand het in deze wereld gered
Weg met die zogenaamde
gevoeligheid
schedels te splijten
en je tanden slijpen
onbrandbaar
onaantastbaar
zal je zijn
het bloed waar wc van gemaakt zijn
en dat aan ons kleeft
in dikke klonters
en ik zal het pus
uit je ogen kussen
in de hemel
lieve vriend
en ze zullen van je houden reken maar
Paolina
Nee
Als hij iemand nodig heeft dan zullen wij dat niet zijn jij niet
zijn beste vriend en ook ik niet
zijn zuster
Misschien kan alleen een vreemde
onvindbare vrouw
hem redden
Niet Fanny
die zeker niet
haar heb ik gehaat
Hoe vaak niet
heeft ze Antonio proberen te verleiden
in de aanwezigheid van mijn broer Zijn ogen waren te slecht om dat te merken
maar de mijne waren goed genoeg om die fluisterende ongerechtigheid aan te zien
Nog nooit in mijn leven
heb ik de moed gehad
andere mensen terecht te wijzen
omdat er dingen zijn
waarvan ik niets weet
en nu heb ik ook mijn lafheid leren
kennen
zoals de kaars en de brandende pit elkaar kennen
die gaan ook aan elkaar ten gronde Zo heb ik mijn broer bedrogen omdat er op deze wereld dingen zijn waarover ook een zuster zwijgen moet
Antonio
Hoe gaat het met hem
Paolina
Slecht
het gaat steeds slechter
Antonio
Gisteren nog heeft hij me
een heel gedicht geciteerd
Paolina
Zijn ogen zijn maag niets goeds
Antonio
en dokter
Dokter Mannella heeft zijn handen vol
aan de cholera
een dokter heeft niet eens meer zin
Giaeomo
het ging nog
zolang jullie mijn handen en mijn ogen konden zijn
Antonio
Wat voel je
Giacomo
Niets
nee zelfs dat niet
ik zie al bijna niets meer
Paolina
het gaat slechter
Giacomo
Weet je
dat er iets heel vreemds met me gebeurt als ik er aan denk dat ik straks doodga zie ik mezelf liggen in een greppel
terwijl er een stelletje idioten
op mijn buik danst
lacht
Antonio
geef me je hand
lacht
ik hang van losse zinnen aan elkaar
als een oud geworden boek dat uit zijn band ontsnapt ik scheur kraak kraak
Paolina
hij spint zich in woorden ik kan hem niet verstaan
Antonio
Lieve vriend
niet gaan
ik heb je nodig
Giacomo
lacht
van het werkwoord nodig hebben ik kan je niet meer zien
Antonio
Het is gedaan
Paolina
het was een hel voor hem geworden hier
Antonio
Je hebt gelijk een hel
Scène 10
GIACOMO
Hier zit ik dan
stinkend van verbeelding
mijn ogen zijn stuk
maar ik heb ze niet meer nodig
ik had ze alleen nodig
om ze te kunnen sluiten
goede ogen en logica
zijn tenslotte de vijanden
van elk groot gevoel
Vroeger
had ik ze ook niet nodig
toen donder en wind
zon en sterren
dieren en planten
en zelfs de muren van het huis
allemaal vrienden leken
of vijanden
niets was onverschillig
toen ieder ding dat we zagen
tegen ons leek te willen spreken
toen we
nooit eenzaam
spraken tegen beelden
en muren
en bomen en wolken
we stenen omhelsden
en bomen
en ze streelden
of verwondden
alsof ze ons kwaad
of goed hadden gedaan
toen we ons steeds verbaasden
toen de dingen
het licht en de sterren
en vuur
het vliegen van insecten
en de doorzichtigheid van water
allemaal nieuw waren
en onbekend
toen geen enkele gebeurtenis gewoon leek
alle hartstochten waren nog vrij en ongetemd
toen toen tranen nog iets dagelijks waren
We wisten de oorzaak van de dingen niet
we verzonnen die
Soms later voelde ik dat plezier nog eens
als ik de blauwe lucht zag door een raam
of deur
of tussen twee huizen ik heb nooit geweten hoe ik dicht
mijn geestesoog gericht
op wat me treft
ik kijk naar wat dat is
daar voor mijn ogen
ik zeg tegen mijzelf
dat witte vel
dat moet iets worden
Dan raak ik ontevreden
ik leg het weg
en als ik wat gerust heb
ga ik er weer voor zitten
en bekijk het met een soort angst
Dan ben ik nog altijd ontevreden
omdat ik nog steeds
dat schitterende beeld
te scherp op mijn netvlies heb
Maar ik vind in mijn werk
uiteindelijk
een echo van wat me trof
ik zie dat de natuur
me iets heeft gezegd
tegen me gesproken heeft
en dat ik het samengebald
opgeschreven heb
En in dat samengebalde
zullen woorden zijn
die misschien niet ontcijferd kunnen
worden
er zijn vergissingen en open plekken maar er is iets in wat een bos of een heuvel of mens
me heeft gezegd
Mijn zoon is een stommeling ik heb hem alle kansen aangereikt opdat hij een groot dichter zou hebben kunnen worden ja hij is een dichter geworden ik weet het
maar daarbij heeft hij zijn
gezondheid
uit het oog verloren
is hij ziek geworden
zieker dan menig andere jongeman
op zijn leeftijd
heeft hij zoiets als een sleepbeen
ontwikkeld
iets dat hem pijn doet
iets dat ik hem niet gegeven heb
dat sleepbeen
nooit
en dan die bochel
boeken heb ik hem gegeven
om te lezen
geen sleepbeen en geen bochel
en dan die verschrikkelijke hoest
en het vocht dat uit zijn ogen
constant uit zijn ogen druipt
als hij mijn zoon niet was
nooit zou ik dichter
in zijn buurt durven komen
dan een tiental meters
iets in zijn binnenste is stil blijven
staan
als water in een sloot
een stinkende damp heeft zich
daar binnen in hem opgehoopt
hij zit daar maar en stinkt
eenvoudigweg stinkt hij
dat kan ik hem niet vergeven
maar hij is mijn zoon
daarom moet ik van hem houden
hoewel hij onvolmaakt is
onvolmaakter dan ik hem gemaakt
heb
aanzien
kom
kom in mijn armen
zodat ik je met mijn eigen handen
begraven kan ik
je moeder
de enige op deze wereld
die een belangeloze liefde voor je
voelt
kom maar terug
kom naar je ouderlijke huis terug Giacomo
donder op moeder jouw borsten
zijn van belangeloosheid versteend
gestoten heb ik mijn mond
aan jouw ijskoude tepels
belangeloze liefde
dat is liefde zonder belang
ga weg
opgedonderd
En nu alleen nog tussen jou en mij Vesuvius
met je allesverpletterende kracht altijd bereid om wat onder je ligt te vernietigen
Het zal misschien een ongelijke strijd lijken
wanneer ik jouw hellingen beklim maar ik zal aankomen bij je mond van vuur
en woorden in je slingeren
waardoor zelfs jij ontwaakt
schreeuwen zal ik
zo hard tegen jouw brullen in
dat niemand meer weten zal
wie van ons twee het hardste brult
en misschien braak je dan je
verschroeiende antwoord
jouw hete steen
naar buiten
waartoe ik je heb aangezet
Op de rand van je mond zal ik staan
en meegevoerd worden op je vuur
dat langzaam maar onstuitbaar
voortrolt
jouw hellingen af
op weg naar waar eens mensen
woonden
die nu verrast in hun slaap
geen tijd meer hebben om de deken
waarin jij ze voor eeuwig smoort
van zich af te werpen
voort raas jij over duizenden jaren
en duizenden zullen verstenen in
jouw aanblik
De beeldhouwer zal dan mijn lichaam
nooit uit het marmer houwen
maar zo rest van mij dan nog
tenminste iets
ik kan mijzelf zien
als een van die schaduwen beneden
een onbekende tussen anderen
niet meer bang
en van alle verlangen stil
een schaduw van wat eens was
En dan zal na mij weer
een andere mond
een andere hand
nieuwe woorden vormen
Vooruit Vesuvius
op naar snaaihete lavastromen
geknoopt aan echt verdriet
laat ze komen die woorden
rood en schreeuwend van pijn
en van al die dingen veel
Schuift!
Doet!
Stroommaarstroomt! duikel donker striemlicht in! Naar beneden donderen die hele kop met smart! Naar! Naar!
Auteur Wanda Reisel
Publicatie Etcetera, 1989-06, jaargang 7, nummer 26, p. 31-39
Trefwoorden giacomo • fanny • antonio • paolina • mijn • zuster
Namen Antonio Ranieri • Archeologie • Be • F. • FANNY • Fanny Fanny • Fanny Targioni • Fanny Wat • Florence Antonio • G. • Giacomo Fanny • Giacomo Leopardi • Giacomo Waar • Hela of Ho • Ik • Italiaanse • Le-ni-na • Lenina • Letteren • Madalena Pelzet • Mannel la • Mannella Paolina • Napels Fanny • Paoliiia De • Paolina Antonio • Paolina Hou • Schone Kunsten • Tomaten • Vlees • Waarom
Development and design by LETTERWERK