Met Müller/Traktor grijpt Jan Decorte terug naar Heiner Müller (1929-1995). Met de enscenering in 1982 van Hamletmachine, een tekst uit 1977, vestigde Decorte definitief zijn naam als 'belangwekkende' regisseur van Vlaamse theater. In de vijfentwintig jaren die volgden, werd hij eerst de luis in de pels, laters zelfs de rebel without a cause van dat theater.
De Jan Decorte van 2007 is niet dezelfde als die uit 1982. Hij tekent zelfs niet langer alleen voor het werk. Actrices Sigrid Vinks en Sara De Bosschere hebben een stevige vinger in de pap. En, niet onbelangrijk, ook naast het podium hebben beiden vrouwen een sterke band met hem. Vinks, die ook de teksten vertaalde, is zelfs sinds jaar en dag zijn levensgezellin.
Er verschijnen hier en daar nog meer 'verwanten' op het appel: Johan Daenen verzorgt als vanouds de scenografie. Lichtregie en kostuums zijn alweer van de hand van Luc Schaltin en Sofie D'Hoore. Eigenlijk is Müller/Traktor een aflevering in de lange reeks stukken van 'Jan Decorte en zijn vrienden'. Müllers teksten staan als bijzonder weerbarstig gekend. Hij ploegde vaak het bekende literaire landschap van de 'grote' teksten om (Jan Decorte ook trouwens). Hij deed dat echter minder als een boer die de vruchten van het veld wil plukken dan als een perverse ontmijner die hoopt dat hier of daar nog wel eens een vergeten bom uit een afgelopen oorlog wil ontploffen.
Müllers personages zijn zelden 'invoelbaar'. Ze blijven onbegrijpelijke, brute brokken tekst. Müller grijpt ook graag terug naar de gruwelijkste personages. Hier krijgen we de geschiedenis van Heracles, Medea en Hamlet, gezien door de ogen van Müller, te verwerken.
Het opmerkelijke is dat de eigen adem, het bijzondere ritme van de teksten, die buitenissige tekstbrokken toch aannemelijk maken. Müllers teksten lezen, dat is zoiets als via het brein van de auteur rechtreeks inpluggen op de waanzin van vijfentwintig eeuwen Europese geschiedenis.
Nu Decorte terugkeert naar Müller zie je plots het parcours dat hij sinds 1982 aflegde veel beter. Wat deze Müller/Traktor bijzonder maakt, is niet dat Decorte ons een sleutel biedt om deze teksten beter te begrijpen. Dat deed de Jan Decorte van 1982, toen het regisseurstoneel 'in de mode was', nog wel. Hier vermijden Decorte en vrienden echter zorgvuldig om uitleg te geven.
Wat ze dan wel doen? Ze pareren de teksten van Müller met hun eigenzinnige vorm van acteren. Ze steken er, in Hartstuk, ook even de draak mee. Ze koppelen onverwachte beelden, zoals de toren van de Russische constructivist Tatlin of een oude performance van Yoko Ono, aan de tekst. Dat creëert een prachtige theatervorm.
De logica van die vorm is echter strikt persoonlijk, en dus voor de kijker tot op grote hoogte ondoorgrondelijk. Toch communiceert dit stuk door zijn authenticiteit. De acteurs leggen hier hun hart op tafel. Dat gebaar stellen ze op hun eigen, volstrekt onnavolgbare manier, net zoals Müller schrijft op zijn eigen volstrekt onnavolgbare manier. Het persoonlijke wordt hier een opvoeringspolitiek. Een geslaagde opvoeringspolitiek.
