Date 2004-09-30

Publication De Tijd

Performance(s) Isabella’s Room

Artist(s) Lauwers, Jan

Company / Organization Needcompany

Keywords isabella • lauwers • etnografische • vader • voorwerpen • erfde • sister • haar • alexander • room

De hoop van Jan Lauwers: GERECENSEERDTHEATER

De hoop van Jan Lauwers

GERECENSEERDTHEATER

Isabella's Room

Kaaitheater Brusselzondag 26 september

(tijd) - Isabella Morandi, de vertelster in 'Isabella's room' - Jan Lauwers' nieuwe stuk voor Needcompany - is tijdens haar leven getuige van vele gruwelen. Het begint met de zelfmoord van haar moeder. En toch gaat zij door. Een onverwachte, en toch vertrouwde Jan Lauwers, in zeer goede doen. Zoals zo vaak geeft Lauwers ons een scènebeeld dat eerder een verzameling losse objecten dan een gestructureerde ondersteuning van de actie is. Pas in de blik van de spelers krijgen die dode voorwerpen hun magie. Er is één verschil: Lauwers maakte of koos de voorwerpen in dit stuk niet zelf, ze behoren tot een verzameling etnografische voorwerpen die hij erfde van zijn onlangs overleden vader.

Dat geeft hij de kijkers meteen mee in zijn inleidende praatje. En, als was hij de leider van een 'all-star-jazzband', introduceert hij vervolgens een na een de spelers en licht hij even hun, soms nogal onorthodoxe, rol toe. Dat Viviane De Muynck Isabella is, Anneke Bonnema haar moeder, Benoît Gob haar vader, Hans Petter Dahl haar minnaar of Maarten Seghers haar neefje, dat is duidelijk genoeg. Maar wat te denken van Tijen Lawton als 'Sister Bad' of ook haar intuïtieve rechterhersenhelft en Louise Peterhoff als 'Sister Joy' of haar rationele, talige linkerhersenhelft. Of nog: Ludde Hagberg die als verteller meteen ook de genitaliën van Isabella voorstelt of Julien Faure die als de ingebeelde woestijnprins-vader-minnaar zonder één woord uit te brengen toch de scène domineert?

Nog ongerijmder is dat alle personages - hoewel ze op de hoofdrolspeelster na allen een min of meer vreselijke dood sterven of wegdeemsteren in waanzin - voortdurend op het podium aanwezig blijven en zich voluit mengen in Isabella's levensverhaal. Dat doen ze door een stuk van het verhaal te verbeelden, door commentaar te geven op het gebeuren. Heel vaak zijn ze simpelweg aanwezig als de sleutelfiguren waarmee Isabella haar leven lang mentaal in gesprek blijft. Maar bovenal vormen ze een veelstemmig koor, dat op gezette tijden uitbarst in gezang of ook wel eens geschreeuw.

Binnen die ongewone theatrale logica werkt het stuk echter wonderwel, en tekent zich ook een coherent betekenisveld af. Isabella erfde na haar moeders dood van haar vader een kamer in Parijs, volgestouwd met etnografische voorwerpen. Die zijn de uitdrukking van een wrede dominantie van mannen over vrouwen, legt het koor uit. Maar Isabella houdt stand te midden van die intimiderende aanwezigheid. Ze keert de rollen zelfs om. Ze wordt een vrouw die zich ongeremd, maar daarom niet blind of onnozel, in het leven en de liefde stort. Ze blijft geven, zonder rancune, zelfs als mannen, zoals haar minnaar Alexander, haar voortdurend verraden. Zelfs als Alexander haar later, gek geworden door de oorlog, tot last wordt, blijft ze hem steunen. Het verschil tussen beiden draait rond haar immense capaciteit om ook het onaanvaardbare te aanvaarden en niet achterom te kijken, terwijl Alexander uit pure frustratie tegen de wereld blijft schoppen.

Lauwers construeert dat antagonisme tussen man en vrouw een tweede keer in de pijnlijke liefdesgeschiedenis van Isabella's ouders. Haar vader verkrachtte haar moeder, zonder dat die dat ooit besefte. Later smokkelde hij Isabella als vermeende vondeling terug het huis binnen. Maar die vrouw kon niet leven met haar 'geheim' en pleegde zelfmoord. Toch had ook zij een bijzondere kracht: na haar dood slaagt de vader er immers niet meer in zijn oude gelijkmoedigheid te bewaren, noch kan hij zijn spijt over het verleden nog aanvaarden. In die bittere wending van het verhaal herken je de donkere ondertoon van Lauwers werk. Maar door de vitaliteit van het fantastische ensemblewerk van de groep overheerst een onverwachte lichtheid en zelfs hoop. Pieter T'JONCK

In januari 2005 weer op tournee in België: www.needcompany.org .