Video, vlees en deconstructie
DANS - ACTUELE KUNST - ACTUELE MUZIEK
De choreografe Charlotte Vanden Eynde dook de laatste jaren op in vele projecten van anderen: theaterwerk van Jan Decorte, een choreografie van Marc Vanrunxt of een (gelauwerd) optreden in de film 'Meisje'. Vooruit presenteert 'MAP ME', haar eerste werk na de performance 'Stand'. 'MAP ME' wordt niet alleen getekend door haar recente ervaring met film, ook haar zwangerschap laat er haar sporen in na.
Pieter T'JONCK
Als we dit gesprek voeren, is de ruwe structuur van de voorstelling klaar, maar samen met acteur Kurt Vandendriessche, ook in het gewone leven haar partner, sleutelt Vanden Eynde nog aan vele kleine details. Een ding is duidelijk: in tegenstelling tot vroeger werk als 'Zij Ogen', 'Vrouwenvouwen' of 'Lijfstof', die enkel liveactie kenden, nemen video en dvd hier een prominente plaats in naast gewone theaterscènes. Het bijzondere van de voorstelling ligt echter niet in dat gebruik van video op zich, maar vooral in de keuze van het projectiescherm: dat is onveranderlijk het lichaam van de dansers.
Hoe kreeg video plotseling zo'n prominente plaats in deze voorstelling?
Charlotte Vanden Eynde: 'Dat idee bestond van in het begin. Ik wilde de mogelijkheden van het medium nader onderzoeken. Ik was altijd al geboeid door de manier waarop beelden op ons inwerken. Vandaar mijn belangstelling voor fotografie, maar dat blijft een statisch medium. Video uiteraard niet. Het vraagt echter veel tijd om ermee te leren omgaan. Vorig jaar nam ik zes maanden vrij om dat onder de knie te krijgen. Mijn filmervaring in 'Meisje' bracht mij ook tot het inzicht dat er een sterke overeenkomst bestaat tussen dans en film. Beide kunstvormen werken met beelden die in een bepaalde tijd en volgens een bepaald ritme gecomponeerd worden. Het grote verschil is het tweedimensionale, niet-tastbare karakter van film. Het tastbare blijf ik boeiend vinden in theaterwerk. Maar ik sluit niet uit dat ik in de toekomst ook films ga maken.'
Video kent hier een bijzondere toepassing door het lichaam als projectiescherm te gebruiken. Waarom?
Vanden Eynde: 'Projecteren op het lichaam veroorzaakt een tweedehuideffect. Dat leek mij het interessantste. Door de keuze van wat geprojecteerd wordt, krijg je een confrontatie met de fysieke realiteit van een mensenlichaam. Dat is heel kwetsbaar en vergankelijk. In de eerste scène projecteer ik beelden van mijn lichaam, een vorm van zelfportret dus, op mijn lichaam en dat van Kurt. Zo ervaar je hoezeer het lichaam in de eerste plaats materie, vlees is. Dat gevoel is altijd aanwezig geweest in mijn werk. Er zitten trouwens meer gefilmde zelfportretten in deze voorstelling. Soms slaat het idee van een zelfportret daarbij in zijn tegendeel om. Zo is er een scène waarin het lichaam als het ware aan stukken gehakt wordt. Het zelfportret wordt een vorm van zelfdestructie in plaats van zelfconstructie. Het blijft immers altijd een vraag of die zelfconstructie een stabiel gegeven is of iets dat elk ogenblik in stukken uit elkaar kan vallen.'
Je zwangerschap lijkt in enkele scènes, vooral de liveactie, een prominente rol te spelen. Ook je relatie met Kurt speelt onmiskenbaar een rol.
Vanden Eynde: 'Ik was helemaal niet van plan om mijn zwangerschap te laten interfereren met deze voorstelling, maar op een of andere wijze is dat toch gebeurd. Blijkbaar was het onontkoombaar. Ik merk dat mijn creatieproces altijd in nauwe verbinding staat met gebeurtenissen uit mijn privé-leven. En een zwangerschap is nu eenmaal een ingrijpend moment. Niet alleen is er nu het lichaam als vlees, nu is er ook die andere fase waarin er binnen dat vlees ander vlees groeit. Als je dan nog beslist om de vader van dat nieuwe leven in de voorstelling te betrekken is er helemaal geen ontkomen meer aan. Nochtans was die zwangerschap niet de reden om met Kurt samen te werken. De beelden die mij te binnen vallen, zijn gewoon vaak verbonden met een bijzondere persoon. Bij dit stuk had ik een specifiek idee voor een scène met Kurt. Sowieso had ik ook geen zin om alleen op scène te staan. Ik wilde een vorm van fysiek contact met een man die verder gaat dan wat gebruikelijk is. Het blijkt een interessant experiment, omdat een bepaalde schroom voor het lichaam van de ander er niet is. 'Lijfstof' maakte ik bijvoorbeeld samen met Ugo Dehaes, met wie ik goed vertrouwd ben, maar toch blijft er een zekere afstand. Dat merk je ook aan het stuk: we blijven voortdurend strikt van elkaar gescheiden. Ik weet niet of iedereen een dergelijke schroom kent. Kurt werkte bijvoorbeeld mee aan 'Parrots and Guinea Pigs' van Jan Fabre. In dat stuk komen heel extreme contacten voor tussen mannen en vrouwen, die nochtans geen relatie met elkaar hebben. Blijkbaar is dat, onder bepaalde werkomstandigheden, dus toch mogelijk. Maar zelf vind ik het niet vanzelfsprekend om die stap te doen.'
Soms kan je spreken van een extreme verbondenheid. Jullie versmelten in één scène tot een soort Siamese tweeling. In een andere scène krijgt een tekening pas zin als jullie heel dicht tegen elkaar staan.
Vanden Eynde: 'Het uitgangspunt was de wil om de verbondenheid tussen twee mensen op een plastische manier te tonen. Je geeft een stuk van je eigen identiteit op ten voordele van de verbinding met de ander. Die totale symbiose is het tegengestelde van de zelfportretten op andere momenten in de voorstelling. Het thema fascineert mij al lang. 'Zij Ogen' opent bijvoorbeeld met twee aan elkaar geplakte lichamen. Mijn zwangerschap heeft die fascinatie enkel versterkt.'
'MAP ME'
van Charlotte Vanden Eynde, met Vanden Eynde zelf en Kurt Vandendriessche is op 29, 30 en 31 oktober om 20u te zien in de Domzaal van Vooruit. Reservering en inlichtingen: 09/267.28.28 of www.vooruit.be. Op 4 november om 20u30 ook in CC Berchem (reservering 03/286.88.25) en op 9 en 10 december in STUK Leuven (reservering 016/320.320).
