Date 1995-11-24

Publication De Standaard

Performance(s) Het Hamletmachien

Artist(s) Peyskens, Paul

Company / Organization BRONKS

Keywords peyskens • shakespeares • ophelia • regies • bronks • eigenaardigheden • regisseur • schema • stiefvader • hooft

Intrigerende Hamlet met jonge akteurs

BRUSSEL -- Met tien jongens en drie meisjes maakte regisseur Paul Peyskens voor Bronks Het Hamletmachien. Een interpretatie, hoe vrij ook, van Shakespeares Hamlet is dit stuk nauwelijks te noemen. Verbanden met Heiner Müllers Hamletmachine zijn ook slechts sporadisch aan te wijzen. En dat laat Peyskens een van de akteurs ook met zoveel woorden zeggen: wie komt kijken om te zien wat hij al weet, zal van een kale reis terugkeren. Net zo zal het je vergaan als je alleen maar wil huiveren of griezelen.

De ambitie van dit stuk ligt dus niet in de interpretatie van bekende teaterteksten met jonge tot zeer jonge akteurs (van 16 tot 20 jaar).

Wel in het tonen van de biezondere poëzie van deze jonge mensen.

Het verhaal van Hamlet werd ontleed tot aan het meest primaire schema, dat van de ziekelijk melancholische, depressieve prins en zijn relaties met zijn moeder, zijn stiefvader, zijn vrienden en zijn geliefde Ophelia.

Dit ruwe schema liet Peyskens dan weer vollopen met gedichten van Lodeizen en 't Hooft, en met eigen teksten die klaarblijkelijk geïnspireerd werden door gesprekken met de akteurs over wat het nu precies betekent om depressief te zijn. En hier en daar wil er ook wel weer eens een regeltje van Shakespeare de kop opsteken.

Op een bepaalde manier is deze spiegeling van de beleving van jonge mensen aan klassieke teksten erg aardig, omdat Peyskens als geen ander de kunst kent om de eigenaardigheden van zijn akteurs in te zetten om hun (sub-)tekst te verhelderen.

En die eigenaardigheden hebben onveranderlijk veel met hun lichamelijkheid te maken. Hoe ze lopen, hoe ze hun onhandighei of verlegenheid wegmoffelen achter iets te stoere passen of gevloek, hoe ze spreken en vooral, zich verspreken, hoe ze eruitzien.

Lichamen

Zo lijkt Pepijn Caudron, die Hamlet speelt, sprekend op een verlegen Kurt Cobain, en is Sofie Segebarth niet haar zoete, wat wijsneuzige lieftalligheid een perfekte hedendaagse belichaming van Ophelia. Een echte revelatie is de 17-jarige Lien Kneepkens, die op een verbluffende manier tegelijk onnozel wicht en vroeg-wereldwijze vrouw -- Hamlets moeder -- speelt.

Door deze dertien lichamen op een zo direkte manier in te zetten, wordt het woord konkreet en herkenbaar. Depressie en onmachtige woede van jonge mensen krijgen plots een gezicht, je kan het idee plots verbinden met een konkrete figuur en situatie.

Het is een erg vanzelfsprekende, maar wellicht niet zo eenvoudig te bereiken manier om de aktualiteit van Shakespeares stuk te tonen. Het lijkt er bijna op dat Peyskens voor dit stuk niet uitgegaan is van Shakespeares tekst, maar er bij het ordenen van zijn indrukken van deze jonge mensen op gestoten is, plots de gelijkenissen ontdekte.

Toch is er ook een niet onbelangrijke subtekst in deze voorstelling die duidelijk niets met de akteurs, maar alles met Peyskens eigen kijk op teater te maken heeft. Er zijn de openlijke, letterlijke verwijzingen naar eigen vroegere regies zoals Oedipus. Of de grote strukturele verwantschap met vroegere regies van "compagnon de route" Jan Decorte, die gaan tot alweer letterlijke citaten uit bij voorbeeld "Kleur is alles".

En dan begin je plots te vermoeden dat de Hamlet waar het hier in wezen over gaat, niemand anders dan de regisseur zelf is. De regisseur die zich blijft afvragen of het wel allemaal de moeite is, wat er nog kan gedaan worden, waar het allemaal toe moet leiden. Die zelfbevraging is wellicht de belangrijkste reden voor de brokkelige, bewust onzekere montage van de gebeurtenissen. Het stuk bestaat uit niets dan aanzetten, sierlijke akwarellen, kleine vondsten, die vervolgens weer blijven liggen als waren het snel verwelkende klaproosjes.

Dat ging mij op de duur op de zenuwen werken: de spijt van de regisseur om het feit dat het toch "maar" teater is, dat het toch onmogelijk is om het echte te tonen, lijkt mij een vals probleem. Juist het eenmalige en het kunstmatige van het teater zijn zijn grote troeven.

Nog te zien bij Bronks, Brialmontstraat 11, 1030 Brussel, tot begin december, telkens om 20 uur. Reserveren: 02-219.99.31.