BRUSSEL -- Na Journalistiek werk, een eigen reeks stukken over erotiek en seks, pakt het gezelschap De Parade uit met een nieuwe eigen reeks over het tema Wetenschap en Fiktie. Willem Carpentier schreef de tekst voor Damast, het eerste deel ervan. Hij inspireerde zich op leven en werk van twee boegbeelden van de Engelse filozofie, Bertrand Russell en de Oostenrijker Ludwig Wittgenstein, én op de relatie van Lady Ottoline Morrell met Russell.
Op zich is Damast een aardige tekst, met levendige dialogen tussen de personages. Zo krijg je vrij snel een inzicht in de verhouding tussen de jonge Wittgenstein (Pepijn Lievens) en zijn leraar, Russell (Willem Carpentier zelf). Russell raakte al snel gefascineerd door de buitengewone denkkracht van Wittgenstein, en vroeg hem mee te werken aan zijn onderzoek binnen de filozofische logika.
Tegelijk ontstaat er een buitenechtelijke relatie tussen Russell en de frivole Lady Ottoline Morrell (Caroline Rottier). En ook hier wordt raak geschetst hoe Russell naar het pijpen van Lady Ottoline moest dansen. Zij gaf haar echtgenoot, noch haar twee andere minnaars op voor Russell.
De dingen die je in dit stuk over haar te weten komt, haar belangstelling voor kunst en, vooral, kunstenaars, haar extravagante, weelderige smaak (aan haar voorliefde voor damasten gordijnen is de titel van het stuk ontleend) maken duidelijk dat zij hier vooral opgevoerd wordt als tegenbeeld van Wittgenstein.
Tegenover haar geloof in romantiek en schoonheid staat Wittgensteins onvoorwaardelijke eerlijkheid. Wars van alle gedweep en wanen van de dag wil hij op een fundamentele manier vastleggen wat wel en niet op exacte wijze kan gezegd worden. Hij komt daarbij finaal ook in botsing met Russell: zijn uiteenzetting over waarden berust volgens Wittgenstein op geen enkele logisch te verantwoorden grond.
Neurose
In de marge van deze clash van ideeën werpt het verhaal ook, en zelfs vooral, vragen op over de waarde van de verschillende houdingen en zingevingen die de drie protagonisten aan het leven geven. Je gaat je al snel afvragen of Wittgensteins doorgedreven perfektionisme niet een nog grotere neurose is dan de frivole spelletjes van Lady Ottoline. Het bevreemdende verhaal van de zelfmoorden van zijn broers, zijn slechte verhouding met zijn vader en zijn vreemde keuze om als vrijwilliger in het Oostenrijkse leger te vechten, tegen de wil van zijn moeder in, wijzen in elk geval in die richting.
En ook Russell staat niet zo recht in zijn schoenen als het lijkt. Zijn wetenschappelijke passie moet het snel afleggen tegen zijn amoureuze passie. Zodat je je gaat afvragen of de wereld van schoonheid en kunst niet te verkiezen valt boven de dorre wereld van de logika.
Deze vragen worden in Damast in het midden geworpen. Maar, naar goede gewoonte van dit gezelschap, ze worden niet opgelost. Toch blijft de voorstelling in het ijle hangen. De akteurs komen niet echt tot akteren. Ze geven met spaarzame aksenten en gebaren de de posities aan die hun personages in dit ideeënverhaal innemen, zonder de pretentie te hebben echt in de huid ervan te kruipen. De sfeer van het milieu waarin ze zich bewegen, wordt opgeroepen in films die tijdens de voorstelling geprojekteerd worden, niet in het spel zelf.
Deze keuze zou op zich interessant kunnen zijn, als je ook een diepgaand inzicht zou krijgen in de finesses van de gedachten en beweegredenen van de personages. Het beperkte formaat van de tekst laat dat echter niet toe. De verschillende attitudes en inzichten waar ze voor staan, blijven daarom nogal schetsmatig. Daarmee schiet Damast toch wel voorbij aan het doel van de serie "Wetenschap en fiktie", namelijk inzicht bieden in de verschillende wijze waarop wetenschap en fiktie zin aan het leven geven.
De voorstelling is tot zondag 12 november te zien in de Werkhuizen, Werkhuizenstraat 3-5 Brussel (Molenbeek), telkens om 20.30 uur. Op 11 november is er een benefietvoorstelling voor "The Foundation". Op 9 november is er een inleidende lezing door prof. Arnold Burms over "Wetenschap en zingeving". Later is de voorstelling nog te zien in Antwerpen, Brugge, Gent, Oostende en Tielt. Voor inlichtingen en reservaties: 02-537.56.02.
