LEUVEN - Het Werkteater uit Amsterdam is in België te gast voor een kleine toernee, met "Adio", dat vorig jaar reeds te zien was in 't Stuc, en "De kroning van Poppea", zijn nieuwste produktie, naar de gelijknamige opera van Claudio Monteverdi. Het libretto van Busenello illustreert -- met een zeker simplisme -- hoe de liefde sterker is dan de deugd en het fortuin; het is het verhaal van Nero die zijn vrouw Octavia en zijn veldheer Otho verstoot, zijn leermeester Seneca tot zelfmoord dwingt, allemaal om Poppea te kunnen huwen.
Monteverdi zelf zou het wellicht nogal moeilijk hebben met de versie van het Werkteater, in regie van Jan Ritsema, van zijn verheven-ideeën-opera, en niet alleen omdat de akteurs niet of nauwelijks opera kunnen zingen (enkel de muzikale begeleiding met cello, viool en klavecimbel is "comme il faut"). Die onkunde is wel het teatrale middel bij uitstek waarmee een genadeloze autopsie van de myte van de oppermachtige liefde -- en alle clichés die daar dan gewoonlijk aan te pas komen -- wordt doorgevoerd. En passant wordt er ook behoorlijk de draak gestoken met de operarage, het verlangen weer grote gevoelens te zien.
De centrale figuur van het stuk is Amor (Joop Admiraal). Aanvankelijk, terwijl hij het verloop van de gebeurtenissen plechtig aankondigt, en zijn almacht dekreteert, heeft hij nog de groezelige waardigheid van een vergane glorie. Maar na die openingszet ploft hij neer te midden van een decor dat uit spiegels en draperieën, met daarachter een grote lege ruimte, bestaat (smachtende passie voor de spiegel In het boudoir?). Hij rookt en drinkt en verandert gaandeweg in een dronken schlemiel die koppig aan zijn ideetjes vasthoudt, overtuigd van zijn gelijk. Af en toe onderstreept hij dat gelijk nog eens door propjes te mikken naar de anderen met zijn katapult.
Ondertussen ontrolt het verhaal zich met de ijzersterke logika van het cliché. En die clichés worden met brio neergehaald. Als de personages weer een gemeenplaats debiteren, zetten zij een maskertje op. Op gezette tijden wordt de fiktie helemaal losgelaten en zie je aartsvijandinnen Poppea (Carla Reitsma) en Octavia (Yolande Bertsch) een gezellig onderonsje houden. Door enkele ingrepen wordt de schematische aard van de personages gereveleerd. Octavia b.v. zit permanent -- in een toepasselijk somber-zwart pakje -- op scène, maar zegt bijna niets. Waar het dramatisch "nodig" is, produceert zij wel telkens de gepaste illustrerende mimiek, woede, angst, verdriet..., op het absurde af. Nero's (Frank Groothof) voorspelbaarheid wordt zo dik in de verf gezet dat zijn waardigheid en macht uiteindelijk die van een klein kind worden. Seneca (Herman Vinck) had met zijn zelfmoord nog enige waardigheid kunnen vertonen, had Amor zijn vertoning niet bruusk onderbroken, "omdat het allemaal te lang duurt". En hetzelfde gebeurt met de idylle (enfin...) tussen Otho (René Groothof) en Drusilla (Daria Mohr).
Tijdens dit stuk wordt nogal wat geïmprovizeerd, maar de akteurs staan zo sterk in hun schoenen dat de improvizaties naadloos ingepast worden in een buitengewoon geestig, burlesk spektakel. Onder de oppervlakte blijft er nochtans voortdurend een wrange smaak, een verbijstering over de konventies van de liefde en de machtspelletjes errond.
"De kroning van Poppea" is te zien vanavond om 20u.30 te Gent, Zwarte Zaal, Proka, Akademiestraat (091-2332.31); op 20 11 om 20u.in het Kultureel centrum, Stadsschouwburg te Kortrijk (056-22.19.02); op 21 en 22 11 om 20 u. 15 in Kokatoe (Warandezaal), Parklaan 170 te Turnhout (014-4L94.94). Adio is op 15 en 16 11 om 20 u. 30 te zien in de Beursschouwburg te Brussel (02513.82.90), en op 18 en 19 11 om 20 u. in De Singel te Antwerpen (03-237.61.58).
