Telefoongesprekken worden uitmuntend theater
Theater > Na 'No Dice' luister je nooit meer naar een conversatie als voorheen
Brussel l Als je dit jaar maar één stuk ziet, laat het dan No Dice van The Nature Theater of Oklahoma (NTO), een theatergezelschap uit New York, zijn. Dit stuk bestaat uit drie uur letterlijk uitgeschreven telefoongesprekken.
Door Pieter T'Jonck
Het zijn conversaties die regisseur Pavol Liska met vrienden en familieleden voerde. Je zult nadien nooit meer luisteren naar een conversatie zoals voorheen. Liska: "Woorden laten je in de steek, maar je blijft proberen om er iets van te maken."
No Dice werd, tegen alle verwachtingen in, wereldwijd een doorslaand succes. Het liep vijf weken voor uitverkochte zalen in New York, stond in de belangrijkste Amerikaanse theaters en toert nog steeds door Europa. Nochtans ging het NTO niet altijd voor de wind. Liska: We bestaan al sinds 1995, maar de eerste jaren kenden we geen succes. We plunderden onze bankrekening om stukken te maken, maar dat bracht niet veel op. Tot wij ons niet langer bekommerden om de vraag hoe je succes boekt, maar ons enkel nog afvroegen waar we zelf plezier aan beleven.
"Je hebt geen grote decors nodig, het moet niet om grote 'issues' gaan. Het gaat enkel om wat je kan bereiken als groep. De enige druk die we nog toelaten is de druk die we onszelf opleggen. We zoeken onze eigen stem, onze esthetica. Dat is geen 'kunst om de kunst'. We zoeken een vorm waardoor we met een publiek een dialoog kunnen voeren.
NTO brengt No Dice het liefst niet in 'echte' theaters, al zal dat in Brussel niet zo zijn. Niet vanwege een afkeer van grote decors. Liska: 'We staan liefst niet in theaters, omdat we op toevallige locaties dezelfde operatie toepassen die we ook toepassen op de taal van de conversaties die we opnamen. Die taal is zo banaal dat ze op het eerste gehoor nietszeggend lijkt. Maar door daar veel, zwaar aangezet acteren tegenaan te gooien maken wij er theater, dat wil zeggen belangwekkende woorden, van. In echte theaters hoef je die tekst veel minder dringend op te peppen. De ruimte zelf doet al het halve werk.
Om banale telefoongesprekken in 'theater' om te zetten spelen de acteurs in gekke vermommingen de ziel uit hun lijf. Maar op het einde brengen ze een eerdere dialoog zonder kostuums en pruiken. En ze gaan tussen de toeschouwers zitten en spreken ze rechtstreeks aan. In die dialoog probeert iemand een vriend die aan de grond zit op te peppen. De woorden schieten vreselijk tekort in hun banaliteit. Toch is deze scène meer dan pakkend.
Liska: "Theater is de sociale situatie bij uitstek. Het is een van de laatste plekken waar je je rol als sociaal dier nog voluit kunt spelen. Daarom schijnt het licht ook de hele tijd op de toeschouwers. Al heb je nog zoveel 'vrienden' op Facebook, als je ze in de werkelijkheid niet in de ogen durft kijken, waar sta je dan? In het theater leer je luisteren en kijken naar mensen. In ons stuk gebeurt dat via doodgewone conversaties. Drie uur lang brengen we die met veel theatrale 'versiering'. Als we die weglaten blijft enkel de poëzie van de woorden zelf. We hopen dat je op dat moment met andere oren luistert wat daar, ondanks alle clichés, in het geding is.
"Natuurlijk helpen die woorden geen ene moer, maar ze verraden toch de wil om aan de gang te blijven. Ons stuk gaat niet over de 'grote gedachte'. In dat geval hadden we enkele zinnen uit de telefoongesprekken kunnen pikken. Ons gaat het niet om wat mensen zeggen, maar hoe ze dat doen. Als je wilt luisteren blijkt dat veel rijker te zijn dan de 'grote gedachte'."
No Dice, Studio's Kaaitheater, tot en met zaterdag
n Aanvankelijk hullen de acteurs zich in gekke vermommingen, op het eind brengen ze een eerdere dialoog zonder kostuums.
