Fabelachtig panorama
Salzburg > Eigentijdse Chinese kunst uit de verzameling van Uli Sigg
Wie Chinese kunst nog associeert met heroïsche portretten van Mao loopt hopeloos achter.
Hedendaagse Chinese kunst bezit een ongekende vitaliteit. Mahjong, de expo in het Museum der Moderne in Salzburg, bewijst dat.
door Pieter T'Jonck
De titel Mahjong verwijst naar het nationale spel van de Chinezen. In dat spel moet je 144 spelstenen van verschillende reeksen op de best mogelijke manier combineren. Mutatis mutandis gebeurt dat ook hier: de tentoonstelling groepeert een zeer ruime selectie werken rond een aantal thema's en periodes. Die werken behoren tot de collectie van Uli Sigg.
Deze Zwitserse zakenman, diplomaat en kunstverzamelaar was een pionier in de prille economische samenwerking tussen China en het Westen na 1979. In die tijd traden ook de eerste 'moderne' Chinese kunstenaars naar buiten. Sigg was er als de kippen bij om contact te zoeken met deze kunstenaars. In 25 jaar tijd stelde hij een fabelachtige verzameling van hedendaagse Chinese beeldende kunst samen. Die biedt ook volgens bekende Chinese kunstenaars als Ai Wei Wei een dwarsdoorsnede van wat er in China aan de hand is.
Dat is niet min: in minder dan dertig jaar evolueerde de Chinese kunst even snel als de Chinese economie. Dat is onder meer te danken aan de opkomst van een nieuwe maatschappelijke toplaag die belangstelling heeft voor die kunst.
Van 1979 tot 1984 merk je dat Chinese kunstenaars zich willen bevrijden van de beperkingen van het sociaal realisme, en dat ze daarvoor ook, maar niet alleen, teruggrijpen naar westerse moderne schildertradities. Velen maakten alternatieve Maoportretten in de stijl van Klimt of Warhol.
Er ontstaat ook een beeldende kunst die het 'echte' leven zichtbaar probeert te maken. De tentoonstelling opent dan ook met een prachtige sculptuur van Li Zhanyang: ze verbeeldt een betoging die de politie nauwelijks in bedwang kan houden.
Zeker in de jaren negentig valt er ook maatschappelijke kritiek te noteren in de Chinese kunst. Die beelden zijn van een soms mateloze wreedheid. Maar kunstenaars stellen ook erg subversieve vragen bij de ongebreidelde economische vooruitgang. Onvergetelijk is de reeks foto's van Weng Fen van een meisje dat op een muurtje toekijkt hoe onder haar ogen een wolkenkrabberstad verrijst.
Hedendaagse Chinese kunst is echter niet voor één gat te vangen. De recentere kunst in deze expo snijdt vaak erg persoonlijke thema's aan. Niet zelden wordt ook uit het verre verleden en de tradities van het land geput. Heel wat kunstenaars onderzoeken expliciet de mogelijkheden van het schrift als beeld en grijpen daarin terug naar het Chinese karakterschrift. Opvallend is ook de zorg waarmee werken uitgevoerd worden. Geen 'made in Hong Kong'-troep dus.
Mahjong tot 11/11 in Museum der Moderne, Salzburg, Oostenrijk.
www.museumdermoderne.at.
