Dans ontmoet performance in 'Performatik 2'
In het begin van dit seizoen onderzocht Kaaitheater met Performatik 1 het verband tussen performancekunst en theater. Performatik 2 herneemt die oefening, nu met de focus op dans. Begin februari volgt een derde Performatik. Het accent ligt dan op muziek.
door Pieter T'Jonck
Het begrip performance is verbonden met de jaren zeventig, toen beeldende kunstenaars het museum verlieten om tot directe actie over te gaan.
Die acties konden alle vormen aannemen, van naakte vrouwen die als verfborstel over een doek gesleept werden tot jongleren met slangen. Soms worden die oude performances nu gereconstrueerd en opgevoerd alsof het theaterstukken waren.
Het begrip 'performance' is ook in de podiumkunsten ingeburgerd, als aanduiding voor een vorm van theater waarin fysieke actie, eerder dan tekst, de hoofdrol speelt. De vraag is natuurlijk: wat is het verschil tussen die twee soorten performance? Is er wel een verschil? In Performatik neemt Kaaitheater de proef op de som. Elke Performatik bestaat uit een reeks voorstellingen die zich op de grens tussen 'klassieke' performancekunst en theater, dans of muziek bewegen.
Bont gezelschap
Performatik 2, dat loopt van 10 tot 25 januari, laat kunstenaars aan bod komen die performance vanuit hun concrete lichamelijkheid benaderen. Het werd een bont gezelschap. Eyecatcher is de extravagante Mark Tompkins. Hij brengt Hommages aan het werk van de 'exotische' danseressen Josephine Baker en Valeska Gert, de legendarische Vaslav Nijinsky en de zwarte danser Harry Sheppard. Wie vorig jaar Animal van Tompkins zag, kan zich inbeelden dat die combinatie vuurwerk geeft. The Part, het eerste eigen werk van de Canadese Antonija Livingstone is een tegenhanger van die Hommages. Livingstone is hier bekend om haar expressieve bijdrage aan werk van onder andere Meg Stuart. Ze heeft een androgyne uitstraling die ze hier gebruikt om voortdurend van personage te switchen. Nu eens is ze een femme fatale, dan weer een kerstman, nu eens een man, dan weer een vrouw.
Aan die twee voorstellingen is een prettige anekdote verbonden. Bij de voorbereiding van het programma stootte Petra Roggel van Kaaitheater op een oude tekst van Anne Teresa De Keersmaeker over het werk van Valeska Gert, één van de idolen van Tompkins. Roggel: "Ik merkte tot mijn verbazing dat die beschrijving haast een weergave was van mijn ervaring toen ik het werk van Antonija zag. Misschien gaan mensen op een andere manier naar dans kijken door die verwantschappen op te merken."
Kaaitheater helpt het publiek daarbij alvast een handje met een (gratis) lezing van Franz Anton Kramer over het werk van Baker en Gert.
Dans en identiteit
Meer dans-performance is er van de Estse choreograaf Mart Kangro. Kangro werd opgeleid als klassieke danser. Later zocht hij het in de richting van hedendaagse dans, maar dat pad liep niet over rozen. In zijn Start, Based on a True Story reflecteert hij over de manier waarop hij zijn lichaam kan inzetten in zijn werk en wat dat vertelt over zijn (Oost-Europese) identiteit.
De Duitser Thomas Lehmen, die vaak dans verruilt voor conferences, vertelt in Lehmen lernt een zelfde verhaal, maar dan vanuit een West-Europees perspectief. In B-Chronicles hebben Sarma en Damaged Goods het over de betekenis van de groeiende internationalisering van de 'dansgemeenschap' in België. Mette Edvardsen en Leslie Mannès ten slotte brengen try-outs van nieuw werk.
Kaaitheaterstudio's, van 10 tot 25 januari, zie www.kaaitheater.be.
n Mark Tompkins is met Hommages de blikvanger van Performatik 2.
