Date 2006-11-20
Publication De Morgen
Performance(s)
Artist(s)
Company / Organization
Keywords smets • bouwmeester • speelplaats • ontwerpers • masterplanning • vandenbroucke • schoolgebouwen • vlaams • miljard • toekomst
'De school is de kerk, het theater en het wijkhuis van de toekomst': Scholen blijven zwakke partner in dialoog met geroutineerde financiers en aannemers
'De school is de kerk, het theater en het wijkhuis van de toekomst'
Scholen blijven zwakke partner in dialoog met geroutineerde financiers en aannemers
De architectuur van onze scholen is volgens
door
Sinds ruim een jaar is professor Smets
"Je deelt er ook als kind, gedurende een belangrijke periode van je leven, een ervaring. Opvoeden en leren is niet enkel kennis overdragen, maar vooral gedragspatronen opbouwen, als vanzelf met de andere leren omgaan. Onze bevolkingssamenstelling evolueert steeds meer naar een melting pot. In zo'n situatie zijn scholen levensbelangrijk. De school is voorbestemd om in de toekomst dé symbolische plek van ontmoeting en vereniging te zijn die kerken of theaters ooit waren. De tendens naar gesegregeerde scholen is daarom kwalijk. Die maatschappelijke discussie moet beslecht worden om de kwaliteit van het leerproject te handhaven."
Die collectieve functie staat haaks op een groeiende vraag naar de individualisering van het leertraject.
"Een school moet daar zeker ruimte maken. Maar de klas blijft belangrijk, niet voor het papegaaienwerk, maar als een forum waar je je als individu moet bewijzen. Je klasgenoten zijn ook je critici. De school van de toekomst kan geen soort kantoor zijn waar je aanschuift aan een 'werkdesk'. Aandacht voor het individuele parcours betekent dat er nood is aan plekken die een alternatief bieden voor de klas. De circulatieruimte leent zich daartoe. Of de polyvalente zaal, al was die vroeger vaak slechts een verbeterde refter.
"De speelplaats is van het grootste belang. Daar zien diverse leeftijden elkaar. Zo leren ze van elkaar. De verdeling van de ruimte op de speelplaats lokt een belangrijk leer- en groeiproces uit. De
Sprekend over conflict: hoe moet de school zich verhouden tot de buitenwereld?
"De school biedt kinderen zekerheid. Kinderen zijn niet meer vanzelfsprekend bij hun vader en moeder. In plaats van op straat zouden kinderen misschien op school moeten kunnen rondhangen. Kinderen hebben dat soort houvast nodig. De school moet een collectief huis worden. De affiniteit met een leerkracht kan een alternatief zijn voor het ouderlijke huis. Die band biedt bescherming tegen de onzekerheid van de stad rond de school. Daarom stijgt wellicht de vraag naar internaten terug."
"De school bindt en beschermt trouwens niet alleen kinderen, maar ook de ouders. Ik leerde nooit meer mensen in mijn buurt kennen dan bij de '
"De vraag is ook hoeveel financiële ruimte daarvoor is. Alles draait om budgetten. De huidige financieringsnorm is gerechtvaardigd omdat een samenleving niet eindeloos kan investeren in scholen. Wellicht moet je dus elders geld zoeken voor de rol als wijkvoorziening. Het is dus duidelijk dat een masterplan voor een scholensite van groot maatschappelijk belang is. Vooraleer te bouwen zouden alle stakeholders met een goede ontwerper moeten samenzitten om de verhouding tussen school en omgeving af te lijnen. Scholen beschikken vaak historisch over grote terreinen. Daar kun je dus heel wat mee aanvangen. Waarom zou je er geen woonfunctie toelaten, bijvoorbeeld gekoppeld aan naschoolse opvang?"
Net daar wringt het schoentje: de huidige oplossing met publiek-private samenwerking lost geen woord over masterplanning of zorgvuldige selectie van ontwerpers. Zelfs het idee om modelprojecten op te zetten is nog onzeker. Zijn we wel goed bezig?
"Goede scholen bouwen vereist een proces. In de procedure
GENT l Het is ronduit belabberd gesteld met ons schoolpatrimonium. Minister van
door
Smets zal de problemen vandaag toelichten tijdens een symposium over scholenbouw in
De studie stelt dat de overheidsfinanciering afgaat op oppervlaktecriteria. Architectuur komt niet voor in het plaatje. Die financieringsnorm op basis van oppervlakte stelt evenmin vragen over ruimtelijke integratie, langetermijnplanning of de relatie tussen gebouw en pedagogisch project. Inspanningen daartoe worden niet beloond. Er is geen enkele prikkel om te evalueren hoe je het bestaande patrimonium op lange termijn optimaal kunt gebruiken, aanvullen of vernieuwen. Dat zou een masterplanning vereisen en voor deskundig advies zijn er evenmin budgetten voorzien. En dus onbetaalbaar voor armlastige schoolbesturen. Het resultaat zijn schoolterreinen waar zonder veel samenhang nieuwe klassenblokken naast uitgeleefde gebouwen gedropt worden. Als de problemen te groot worden, countert de school dat vaak met nog meer nieuwbouw. Dat maakt de gebouwen vaak tot een hinderpaal voor het pedagogische project van de school. Ze zijn niet dienstbaar, al sinds de
Vandenbroucke wil dat probleem dus counteren met de
Het kabinet-Vandenbroucke stelt dat ook bij deze alternatieve financiering de rol van de inrichtende macht even groot blijft en dat de Bouwmeester advies blijft geven, en dat is zelfs bindend bij modelprojecten. De minister heeft de Bouwmeester ook al 2 extra personeelsleden toegekend om scholen bij te staan bij hun masterplanning.
Maar ook dan blijven scholen een zwakke partner in het gesprek met een geroutineerd consortium van financiers en aannemers. Het ministerie van
n Marcel Smets: 'Onze bevolking wordt steeds meer een melting pot. Scholen zijn daarin levensbelangrijk.'