Date 2006-03-06

Publication De Morgen

Performance(s) Festival des mensonges

Artist(s) Linyekula, Kinois Faustin

Company / Organization Studios Kabako

Keywords linyekula • congo • mensonges • mumbu • congolees • kinois • marie-louise • mime • poppenkast • klankfragmenten

Feest met een kater

Feest met een kater

Dans l Festival des mensonges in KVS

Pieter T'Jonck

Studios Kabako, het gezelschap van de Kinois Faustin Linyekula, kreeg van de KVS vrij baan om zijn frustratie over de gang van zaken in Congo uit te schreeuwen. Le festival des mensonges, het is een titel die weinig aan de verbeelding overlaat. Toch wil Linyekula die verbeelding juist prikkelen door een suggestieve choreografie, klankfragmenten en teksten van Marie-Louise Bibisch Mumbu. Dat lukt maar moeizaam.

Linyekula vertrekt van een potentieel rijk idee: hij organiseert een feestje, een 'festival', waar de stemmen onder het drinken en dansen als vanzelf loskomen. Een orkest ondersteunt die feestsfeer met verve. Toch is dat feest een vlucht. 'En passant' verneem je immers hoe economische, sociale en politieke problemen in Congo zo penibel geworden zijn dat ze hoogstens nog terloops, met een sneer, ter sprake komen. Niemand kent nog de oplossing? Dat feest geeft het Belgische publiek meteen een idee van de lastige werkomstandigheden voor kunstenaars in Congo: de bar blijft het hele 'festival' open omdat ze in Kinshasa de enige inkomstenbron van artiesten is.

Feest of niet, tegelijk wil Linyekula zijn opvattingen nadrukkelijk meedelen. Die slaan zowel op het Congolees bestel zelf (de 'mensonges' uit de titel die nu al meer dan 45 jaar duren) als op de impact ervan op de psyche van de Kinois. Hij zet daarvoor alle theatrale middelen in. Dans en mime bijvoorbeeld. De actie die hij, Papy Ebotani en Djodjo Kazadi brengen is nu eens een sterk expressieve uitdrukking van moedeloosheid, dan weer een inventieve vorm van mime. Sterke scènes zijn die waarop de dansers elkaars gezicht en lichaam in houding plaatsen, als marionetten in de dolgedraaide poppenkast van het Congolese bestel. Even sterk is het moment waarop de dansers hun kleren uitdoen om zich als 'primitieven', slaven tegen elkaar te keren. Vooral naar het einde worden deze scènes erg expliciet: als er een echte poppenkast, vol kapotte (blanke) poppen het podium op komt is dat niet meer mis te verstaan. Je wordt niet bepaald vrolijk van het beeld van Afrika, noch van het Congolees zelfbeeld, dat hier opgevoerd wordt.

Dans en mime worden in reliëf geplaatst door een lange reeks historische toespraken, van onder anderen onze koning Boudewijn, van Kasa Vubu en Lumumba, maar vooral van Mobutu Sese Seko. Die rijgt tegenspraken en leugens aan elkaar op een manier die lachwekkend zou zijn als ze niet zo tragisch was. En dan zijn er nog de teksten van Marie-Louise Mumbu, die zich afvragen of er nog enige kans is op een decent leven, zonder alle nutteloze ballast van het verleden. Hoe kan Congo een land worden dat, door internet bijvoorbeeld, 'mee' is met zijn tijd?

Al die elementen - feest, dans, tekst, klankfragmenten - zijn op zich boeiend genoeg, maar het geheel 'pakt' niet. De vele argumentaties en beelden struikelen zodanig over elkaar dat er enkel nog verwarring blijft. Of was dat de bedoeling?

Waar en wanneer Gezien op 3 maart, de Box van de KVS.