Kortrijk investeert in kunstenaars
Kunstencentrum Buda feestelijk geopend
(tijd) - Het Kortrijkse kunstencentrum Buda werd gisteren officieel boven de doopvont gehouden. Om de geboorte te vieren loopt op het Buda-eiland nog tot 18 december het Utopia-festival, met podiumkunst en film. Het eiland waaraan het kunstencentrum zijn naam ontleent, ligt in het hart van de stad, tussen twee Leie-armen.
Het kunstencentrum Buda ontstond niet uit het niets. Drie organisaties, het vroegere kunstencentrum Limelight, de danswerkplaats Dans in Kortrijk en het festival voor beeldende kunst Beeldenstorm bundelden hun krachten. De muziekorganisatie Happy New Ears, een zusterorganisatie van Buda, voegt zich op termijn wellicht bij da trio. Ook met andere culturele actoren in de stad, zoals sociaal-artistieke organisaties, amateurgezelschappen en zelfs het Cultureel Centrum werden samenwerkingsakkoorden gesloten. Dat is veeleer uitzonderlijk, want kunstencentra opereren vaak erg autonoom. Toch is dat minder merkwaardig als je weet dat de stad zelf actief bijdroeg in het ontstaan van Buda: het kunstencentrum vormt het sluitstuk van een globale visie op de toekomstige ontwikkeling van de stad als economisch en cultureel centrum.
Brouwerijtoren
Koen Kwanten, vroeger artistiek leider van Dans in Kortrijk en nu van Buda, schetst de geschiedenis en de toekomstplannen. Kwanten: 'Kortrijk staat niet bekend als een artistieke of intellectuele hotspot. Hier noch elders in West-Vlaanderen heb je zelfs maar een kunstopleiding. De hogeschool en de universiteit liggen aan de rand van de stad. Tot voor kort was het cultuuraanbod in de stad verspreid en wisselvallig van kwaliteit. Enkel Interieur vormde, als internationaal trefpunt van de designwereld, een lichtpunt. Het Buda-eiland, ooit een uitgaansbuurt in het hart van de stad, kende sinds het vertrek van het cinemacomplex Pentascoop naar de stadsrand een snelle neergang. Het eiland werd beheerst door het rusthuiscomplex Heilig Hart. Het stedelijk museum had niet voldoende aantrekkingskracht om het tij te keren.'
Het Kortrijkse culturele plaatje oogt nu helemaal anders. Dat is het resultaat van langdurige beleidsinspanningen die op duurzaam herstel mikken. Kwanten: 'Een eerste kentering was de beslissing van de vorige burgemeester, Emmanuel de Béthune, om de oude brouwerijtoren Tack op het Buda-eiland te renoveren tot een werkplaats voor artiesten. Onder meer Dans in Kortrijk maakte daar dankbaar gebruik van. Nog belangrijker was het ambitieuze stadsvernieuwingsproject dat de huidige burgemeester, Stefaan De Clerck, in de steigers zette onder het motto 'Creatie, innovatie en design'. De stad ontving daarvoor 3 miljoen euro aan subsidies van de Vlaamse overheid. In het kader van dat project kregen twee vorsers van de KULeuven, de ingenieur-architect Bruno de Meulder en de socioloog Rudi Laermans de opdracht een studie te maken over het kerngebied rond Buda. De eerste resultaten van De Meulders studie zijn ondertussen zichtbaar: het eiland wordt door zeven nieuwe bruggen met de stad verbonden en de Leie-oevers werden drastisch hertekend zodat ze een aangename verblijfsplek werden. Ook door de heraanleg van de Grote Markt biedt het centrum een veel fraaiere aanblik.'
Van groter belang voor het culturele veld waren echter de conclusies van Laermans. Kwanten: 'Hij stelt dat een stad als Kortrijk in cultureel opzicht radicaal de kaart moet trekken van innovatie en creatie, wil ze een eigen plek veroveren in het Vlaamse cultuurlandschap. De stad moet investeren in kunstenaars, niet in voorstellingen. Genres zijn daarbij minder belangrijk dan cross-overs tussen de disciplines. Dat impliceerde meteen dat alle culturele actoren van de stad hun krachten moeten bundelen. Verder moet de juiste hardware aanwezig zijn in de vorm van gebouwen waar artiesten kunnen werken. Ten slotte betekent het ook dat er een aanbod in artistieke opleidingen moet zijn.
De stad heeft die boodschap ter harte genomen. De eerste stappen in de ontwikkeling van een postacademische opleiding in de kunsten werden al gedaan. Het Buda-eiland werd gekozen als locatie voor het hardwarehoofdstuk van het plan. Naast de Toren Tack wordt op dit ogenblik het Pentascoop-complex onder handen genomen. Binnenkort vinden daar, naast enkele filmzalen, ook twee volwaardige theaterzalen een onderdak. De nabijgelegen leegstaande fabriek Heilig Hart wordt onder handen genomen door 51N4E, en dient naast de Toren Tack als werkplek voor artiesten. Een erg compleet aanbod dus. Als toemaatje worden ook de oude studio's van Radio Kortrijk aan het station aangepakt. Er komt ook een nieuwe zaal waar De Kreun uit Bissegem onderdak krijgt.'
Multidisciplinair
Wat kunnen we nu verwachten van dit nieuwe kunstencentrum? Kwanten: 'Wij werken niet receptief, maar richten ons op de kerntaak van een kunstencentrum: door onderzoek en creatie nieuwe impulsen geven aan het artistieke klimaat. We hebben dus geen doorlopende programmering. Wel presenteren we vier keer per jaar een festival. Elk festival is radicaal multidisciplinair, maar steeds met een andere invalshoek. In oktober werken we samen met CC Stadsschouwburg, een centrum met een uitstekende all-roundprogrammering. Op de affiche komt werk dat wel vernieuwend is, maar de kinderschoenen ontgroeide. Artiesten die hier groot geworden zijn, kunnen door dat festival in de stad aanwezig blijven. In 2006 is Superamas er bijvoorbeeld te gast met Big 3.
Tijdens de zomer maken we samen met het lokale artistieke milieu - amateurgroepen als Polydans of Het Pakt! en een socio-artistiek project als De unie der zorgelozen - een festival dat bruggen slaat tussen artiesten die bij Buda te gast zijn en wat leeft in de stad. Een derde festival, in het voorjaar, is dan weer een staalkaart van experimenteel werk dat bij Buda ontstond. Ten slotte willen we elk jaar internationaal aanwezig zijn. Daarover zijn gesprekken gaande voor festivals in onder meer Salzburg, Lissabon en Berlijn in 2006 en New-York, Portland en Montréal in 2007.'
Pieter T'JONCK
www.budakortrijk.be
saskiav
