Geslaagd waagstuk
Geslaagd waagstuk
Impressing the czar
1 december, deSingel Antwerpen
Kathryn Bennets, de artistiek leider van het Koninklijk Ballet van Vlaanderen (KBvV), was al vertrouwd met het gezelschap voor ze haar functie opnam. Als voormalige balletmeesteres bij het Ballett Frankfurt van William Forsythe studeerde ze diens roemruchte 'In the Middle somewhat elevated' in met het ensemble. Dat stuk kreeg later de centrale plek in Forsythes magnum opus 'Impressing the czar' uit 1988. Bennets wist Forsythe zo ver te krijgen dat hij de rechten op dat stuk voor drie jaar afstond aan het KBvV. Hij kwam zelfs persoonlijk een handje toesteken bij het repetitieproces, dat ook begeleid werd door enkele leden van zijn toenmalige ensemble. Een van hen, Helen Pickett, neemt als gast een glansrol waar in deze uitvoering.
'Impressing the czar' is een mijlpaal in het oeuvre van Forsythe en van het ballet in de 20ste eeuw. Het is een virtuoze collage van fragmenten en technieken van de grote balletten uit de 19de en 20ste eeuw, van Petipa tot Balanchine. Een gebalde les in balletgeschiedenis, maar dan met een grote dosis spektakel, ironie en humor. Dat is niet de hoofdreden waarom het stuk zo'n overweldigende indruk naliet. Forsythe perfectioneert hier een nieuwe manier van choreograferen: zijn ballet is niet louter abstract zoals sommige werken van Balanchine, en evenmin opgebouwd rond een verhaal zoals bij Petipa. Het werkt als een raadsel, een rebus. Zelfs de theatrale intermezzi laten de toeschouwer eerder perplex achter dan dat ze iets verklaren.
En toch blijf je gepassioneerd kijken. Geen beweging lijkt overbodig in het geheel. Dat effect ontstaat door Forsythes ongewone omgang met dansers. Die geven nooit de indruk dat bewegingen ingestudeerd werden tot ze goed ogen. Ze lijken integendeel van een 'derde oog' voorzien te zijn. Het is alsof de bewegingen hen niet voorgedaan werden, maar uit een inwendige impuls voortvloeien. Geen vertoon, maar pure noodzaak, zelfs bij de meest halsbrekende capriolen. Hoe belangrijk dat is, blijkt bij uitvoering door mindere goden: de magie ervan verschrompelt al snel tot een akelig skelet.
'Impressing the czar' dansen met een conventionele ballet-cast is daarom een waagstuk van belang. Onder Bennets leiding slaagt het KBvV erin de magie van het origineel voor grotendeels intact te houden. Alleen bij 'In the middle_' merk je dat slechts enkele dansers, vooral Aki Saito, de mysterieuze concentratie van de originele cast opbrengen. Dat fragment is dan ook, door het ontbreken van props en decor, genadeloos voor elke 'faux pas' en zelfs de minste seconde concentratieverlies. Maar verder: een avond waar niet alleen balletliefhebbers ogen en oren te kort komen. Dit is, meer dan een opsteker, een triomf voor het ensemble.
Pieter T'JONCK
saskiav
