Onvoorspelbare dansvoorstellingen
Duarte en Granot exploreren mogelijkheden van een choreografie
(tijd) - De Braziliaan Christian Duarte en de Israëlische Shani Granot brengen zowel samen als apart enkele intrigerende dansvoorstellingen in het kader van 'Sum/Some of the Parts' in Brussel. Hun gemeenschappelijke creaties, 'Middle High Tones' en 'Embodied', exploreren de mogelijkheden van beweging en dans en maken onder meer gebruik van wetenschappelijke teksten, populaire liedjes en associaties.
Hoe veranderen bewegende lichamen in de ruimte tot een voorstelling die ook iets voorstelt? En hoe kan je dat op een publiek overbrengen? Elke choreograaf stelt zich die kwellende vraag. Het antwoord van de Braziliaan Christian Duarte en de Israëlische Shani Granot in 'Middle High Tones' en 'Embodied' is eenvoudig: 'We are dj-ing'.
Duarte en Granot ontmoetten elkaar bij de dansopleiding. Duarte had er toen al een loopbaan als danser in Brazilië op zitten. In verhouding was Granot nog een groentje. Als je met hen spreekt, voert vooral Duarte het woord, maar vaak enkel om te zeggen dat hij het niet zeker weet. 'Mijn gedachten gaan vaak alle richtingen uit, dat is mijn grote probleem'. Granot beperkt zich vaak tot een pruilmondje: 'Moeilijk te beantwoorden, die vraag'. Hun samenwerking omschrijft Duarte zo: 'Shani zet de bewegingen neer die ik in mijn hoofd heb. Wat ik ook vraag, zij doet het'.
Gevraagd naar de inzet, de basisgedachte van 'Middle High Tones' volgt een cryptisch antwoord: 'We bewegen autonoom, maar tegelijk proberen we een organisme gaande te houden dat alle richtingen uit kan gaan'. Samen met Peter Fol zetten ze echter een messcherpe voorstelling neer. Fol neemt de techniek voor zijn rekening, maar neemt ook een kleine rol op. Het begint met een eenvoudig recept uit het grote handboek 'Hoe maak je een choreografie'. Duarte en Granot zetten synchroon een reeks passen uit en schakelen dan over op bewegingen in spiegelbeeld die ten slotte ook in de tijd tegenover elkaar verschuiven.
Tot dusver is er niets aan de hand. Dan legt een stem het concept 'journey' in Neuro-Linguistische Programmering (NLP) uit. Hoe je van één situatie tot een andere komt, en welke rol strategie daarbij speelt. 'De tekst beweert dat als je handelwijze wijzigt, je denken volgt'. Net dan klapt paradoxaal de architectuur van de dans in elkaar: Granot rolt, botst en hupt over de grond als een ontregelde mechaniek, met een uitgestreken gezicht. 'Ik kondig aan wat volgt. Als een mechanische pop vernietig ik het materiaal van de openingsdans. De bewegingen zijn explosief, maar kurkdroog uitgevoerd.' Even kurkdroog als de echte mechaniekjes die Peter Fol later opwindt en op de scène loslaat. En er blijven uiteenzettingen volgen over NLP: over de betekenis van het gemoed, over 'pacing', communiceren door mentaal met een ander in de pas te lopen. De dans onderhoudt een erratische relatie tot die teksten. 'Pacing' wordt 'geïllustreerd' met een duet waarin de bewegingen letterlijk, naast elkaar heen schieten of in elkaar verward raken. Populaire liedjes, Kylie Minogue, Burt Bacharah, Leonard Cohen voegen ironische commentaar toe.
Conceptualiteit
Teksten, liedjes, onverwachte associaties: is dit dolgedraaide 'conceptuele dans'? Granot: 'Schijnbaar citeren we Jérôme Bel, maar toch is die vorm van conceptualiteit niet aan ons besteed.' Duarte: 'We gebruiken de muziek die je overal hoorde toen we dit stuk maakten. Niet noodzakelijk de muziek waarvan je zelf houdt, maar muziek die niet te ontlopen valt. Maar binnen dat aanbod maken we wel keuzes. We monteren het materiaal zo dat het iets suggereert. We choreograferen als dj's. Ook de titel van het stuk vonden we 'bij toeval' tijdens een les.'
En waar het dan 'over gaat'? 'Die mechanische poppen verbeelden het 'organisme' van het stuk. Het is duidelijk dat zo'n ding werkt door het op te winden, maar het resultaat is steeds anders. Die kwaliteit zoeken we in de dans'. Het resultaat is intrigerend: voortdurend wordt je verbeelding geprikkeld, en toch komt er geen finale betekenis tot stand. Het beeld blijft springen en flikkeren als de tl-buizen die achter het podium op een hoop liggen. Wat dat 'doet', blijft zo onvoorspelbaar en verslavend als een goede dj-set.
De Braziliaanse critica Fabiana Dultra Britto werkte mee aan 'Embodied'. Dat levert een gespierder dramaturgisch discours op, gebaseerd op 'Philosophy in the Flesh', waarin Lakoff en Johnson de premisse van de geest over het lichaam omkeren: 'Je lichaam bepaalt hoe je geest werkt, niet andersom'. 'Embodied' toont dat: woorden worden belichaamd, niet gesproken. Maar ook hier wijkt het resultaat ver af van wat je verwacht. Alles wordt 'materiaal', lichaamsdelen zowel als bewegingen. Een vrouwenborst wordt op niet-erotische manier betast, lichamen verstrengelen op doelloze wijze. En alweer: met uitgestreken gezicht, zonder emotie. Als Peter Fol bewegingloos zijn inbreng in het stuk uitlegt, zit je zelfs op de rand van Buster-Keaton-slapstick. En weer blijft je blik op bijna irritante wijze gekluisterd aan de onverstoorbare, ondoorgrondelijke logica van dit gebeuren. Niet te missen.
Pieter T'JONCK
'Middle High Tones' en 'Embodied', vanavond om 19u.,Beursschouwburg, Brussel'. 'Alta necessidade' van Duarte, zo. 29 feb. om 17u. en 'It's a small world' van Granot samen met Peter Fol, om 17.30u.
saskiav
