Dansen zonder pretentie
Tien jaar 'Bal Moderne' in Schaarbeek
(tijd) - 'Bal Moderne' bestaat tien jaar. Dat wordt gevierd met twee avonden in de Hallen Van Schaarbeek. De formule blijft gewoon dezelfde: op zo'n avond leren bekende, professionele choreografen het publiek drie - en voor deze ene keer vier - dansen aan. Na afloop volgt een fuif. Dans als middel tegen de verzuring van de samenleving.
De Fransman Michel Reilhac, destijds directeur van het 'Centre National de Danse Contemporaine' in Angers, stond in 1993 aan de wieg van 'Bal Moderne'.
Hij formuleerde zijn opzet zo: 'In deze tijd waarin ons traditioneel, Westers, politiek gedrag als burger vastgeroest is en een langzame dood sterft, is het onze plicht om voor een genereus, solidair en ludiek alternatief te zorgen'. En wat brengt mensen dichter bij elkaar dan een avondje dansen?
De Britse Oonagh Duckworth, die in 1993 nog in Parijs werkte als consultant en producer voor artiesten, was er van in het begin bij. Toen Reilhac andere horizonten opzocht, zette zij het werk eerst in Frankrijk en vanaf 1996 - toen ze naar België verhuisde - hier verder. Rosas, het gezelschap van Anne-Teresa De Keersmaeker werd de nieuwe gastheer van de organisatie.
Het grote publiek kon hier in 1996 voor het eerst met de 'bals' kennismaken tijdens het KunstenFestivaldesArts van 1996. De straat van de Beursschouwburg werd toen afgezet voor een heus volksfeest.
Het was het begin van een onstuitbare groei. In 2000 was Brussel, met steun van Brussel 2000, het hoofdtoneel van de bals. Elke gemeente van het gewest werd aangedaan. In 2003 werden 85 'Bals' georganiseerd. De zomer van Antwerpen nam er daarvan 28 voor zijn rekening. Joke Quaghebeur, die in 2002 via Anno '02 'Bal Moderne' introduceerde in West-Vlaanderen, staat sindsdien in voor de praktische organisatie.
Democratie
Oonagh Duckworth: 'Op mysterieuze manier stimuleren deze bals de sociale communicatie. Het gaat om meer dan een les in een dansschool of een avondje discotheek. Reilhacs idee over democratie is ingebakken in de opzet van de bals. Mensen van alle rang, stand en leeftijd voelen er zich op hun gemak omdat het 'Bal' op een precies doel gericht is: het aanleren van een nieuwe dans. De dansen worden speciaal voor dit project gecreëerd. Ze zijn niet verbonden met een specifieke stijl, zoals de tango, en vereisen ook geen bijzondere voorkennis. Speciale kledij hoeft ook al niet, en je moet er niet jong en goed uitzien. Je moet alleen bereid zijn om met mensen die je nooit eerder ontmoette iets nieuws te proberen. Het lijkt op de oude 'bal-musette': mensen beleven al dansend een leuke avond, zonder enige pretentie. Ze herontdekken het plezier van dansen. Want dansen is voor iedereen aantrekkelijk, al lijkt het artistiek en sociaal vooral een jeugdactiviteit. Hoe diverser het publiek, hoe beter het ook werkt. We helpen ook een handje. Mensen zonder partner bezorgen we een dansgezel. Dat leidt tot wonderlijke combinaties zoals een hip-hopper met een keurige oudere dame. Zo'n bal brengt het beste in de mensen naar boven. Avonden die zich op een specifieke doelgroep richten vermijden we daarom, al waren avonden voor mentaal gehandicapten of Marokkaanse vrouwen de uitzonderingen die de regel bevestigen.'
Die democratische gedachte werd van hogerhand beloond:. De organisatie kreeg dit jaar zo'n 175.000 euro steun uit de pot voor cultuurparticipatieprojecten. De organisatie 'netwerkt' ook sterk. Vaak is een bal een 'joint venture' met een lokale organisatie.
Tempo
Duckworth: 'Het enthousiasme van de lokale partner is doorslaggevend. We studeren enkele weken op voorhand met zo'n dertig lokale mensen de dansen in. Je herkent die aan hun T-shirt. Het 'bal' mag in geen geval een Brusselse invasie lijken. Dat is weer het democratische idee. Elke hiërarchie tussen artiesten en bezoekers wordt geweerd. Zelf komen wij met een zevental mensen om de dansen aan te leren en te organiseren. Bij elke dans geeft iemand de uitleg en tonen twee anderen hoe het moet. Dat lijkt makkelijk, maar in de praktijk vraagt het veel voorbereiding om de passen precies en helder, en in het juiste tempo, aan te leren.'
De choreografen die werkten voor 'Bal Moderne' zijn niet de minsten. Bij de eerste leveranciers tref je grote Franse namen als Philippe Découflé of José Montalvo aan. In ons land kon De Keersmaeker zelf uiteraard niet ontbreken. Ook jonge choreografen, die ondertussen naam hebben gemaakt, leverden al vroeg een bijdrage aan de bals. Zo bijvoorbeeld Sidi Larbi Cherkaoui of Maria Clara Villa-Lobos.
Duckworth: 'Een onverwacht neveneffect van de bals is dat een niet onbelangrijk deel van het publiek interesse krijgt in hedendaagse dans. Mensen slaan na zo'n bal al eens een praatje met een choreograaf. Ze worden nieuwsgierig naar het 'andere' werk en ontdekken zo een nieuwe wereld. Het project kent ook echte adepten. Mensen die bij elk bal opduiken. Trouwens, als je vaker komt krijg je de dansen beter onder de knie, en beleef je er ook meer plezier aan.'
Pieter T'JONCK
'Groot Feest 10 jaar Bal Moderne', op vr. 26 dec. vanaf 20 u., met DJ Buscemi vanaf 24 u. en op zat. 27 dec. van 15 tot 18 u. met een familie-bal en vanaf 20 u. met een 'gewoon' bal, gevolgd door een fuif om 24 u. Informatie: www.rosas.be of Hallen van Schaarbeek 02/218.21.07.
Marc Holthof
