Dansende datastromen
De Noor Heine Avdal studeerde aan de Noorse Staatshogeschool voor Ballet vooraleer hij in Brussel kwam studeren bij PARTS. Daar werd hij opgemerkt door Meg Stuart. Hij werkte mee aan verschillende van haar voorstellingen, waaronder het onvergetelijke 'Highway 101'. Yukio Shinozaki startte haar carrière aan de andere kant van de oceaan, in de Portland State University, maar belandde ook in België in het gezelschap van Stuart, waar ze aan dezelfde producties als Avdal werkte. Zoiets laat zijn sporen na. 'Cast off Skin' was de eerste, erg opgemerkte voorstelling die Avdal en Shinozaki samen maakten. Je vond er de invloed van Stuarts denk- en beeldwereld in terug in een oorspronkelijke en boeiende interpretatie.
Ook in 'Terminal', een voorstelling die Avdal samen met de theaterwetenschapper en geluidsontwerper Christophe de Boeck maakte, herken je die invloed. De voorstelling vertrekt van de gedachte dat een mens te beschouwen valt als een container waar signalen of aanwezigheden door kunnen reizen. 'Terminal' was sterk geïnspireerd door Avdals eigen confrontatie met ziekte in zijn familie. Toch leverde het een conceptueel sterk doortimmerd, zij het soms wat te nadrukkelijk werkstuk op, waarin video, foto, muziek en beweging op een interessante manier gecombineerd werden.
Avdal, Shinozaki en De Boeck maakten een nieuwe voorstelling, 'Deep Blue - Closer'. De makers vertrekken terug van een conceptuele gedachte die nauw aanleunt bij wat in 'Terminal' aan de orde was. Ze constateren dat, aan het begin van de 21ste eeuw, het menselijke lichaam gekend is tot in zijn microscopisch kleine details, en zelfs tot in de letters van de genetische code. Aan het einde van de zoektocht naar het diepste geheim van het leven heeft men ontdekt dat wij bestaan uit ontelbaar veel stukjes geschreven code. Het verschil met andere levende wezens op deze planeet is slechts een zaak van codewijzigingen. Hoe dieper men doordringt in het organische lichaam, des te vreemder en kunstmatiger het blijkt te zijn.
De conclusie in deze voorstelling is dat je de performers als experimentele organismen kan beschouwen, waarin datastromen van de ene zijde van het lichaam naar de andere verschuiven via neurotransmitters, op de wijze waarop dat ook in elektronische apparatuur gebeurt. Daarom werd in het werkproces geëxperimenteerd met acties die als in een 'copy and paste'-operatie van het ene deel van het lichaam naar het andere kunnen worden overgebracht. Het publiek wordt uitgenodigd rond te lopen in een omgeving die even intiem als bedreigend is. Via hoofdtelefoons word je binnengevoerd in een synthetische klankwereld waarin geluidsorganismen tot leven komen, muteren en uitdoven. De dansers houden zich op in een schemerzone tussen waken en slapen, tussen leven en dood, tussen aan en uit. 'Deep Blue - Closer' zou de toeschouwer, als het lukt, moeten opzuigen in een wereld waar subtiele spanningen en minieme beweging verwijzen naar de schaal van moleculaire genetica.
In deze productie denken de scenograaf, de choreograaf, de lichtontwerper en de componist elk vanuit hun eigen domein mee over hoe deze micrologica vorm kan krijgen in een dansvoorstelling. De dans krijgt niet per definitie de centrale rol toebedeeld: de indeling van de ruimte, de scenografie en het licht- en geluidsontwerp zijn minstens even bepalend voor de ervaring van de toeschouwer.
'Deep Blue - Closer' staat in de Domzaal van de Gentse Vooruit op 14, 15 en 16 oktober. Er is een try-out op zondag 12 oktober. Informatie en inlichtingen: 09/267.28.28 of www.vooruit.be .
Op de dool
Mathilde Monnier behoort niet meer tot de jongste choreografen. Maar door haar werk en door de kansen die ze jonge dansers en choreografen biedt in haar danswerkplaats in het oude Ursulinenklooster van Montpellier, behoort zij nog altijd tot de belangrijkste vernieuwers van de dans in Frankrijk en Europa. De voorstellingen die ze de jongste jaren in Antwerpen en Gent presenteerde, behoorden van het (dansende) lichaam tot de (maatschappelijke) ruimte, wat soms tot voorstellingen leidt waarin nauwelijks dans te zien is. Maar soms levert het ook verrassend lichtvoetig, maar sterk werk op.
Voor haar nieuwe werk 'Déroutes' vertrok ze van de onafgewerkte tekst 'Lenz' van Georg Büchner uit 1835. De titelfiguur, de dichter Lenz, stapt onafgebroken door. Hij is erdoor bezeten, kan niet op een plaats blijven. Hij stapt in de sneeuw om de gang van de wereld te vergeten, verdoofd door vermoeidheid. De onderliggende gedachten die Lenz op zijn reis blootlegt, openen de weg naar een actuele problematiek: het overschrijden van grenzen en de moeilijkheden die je daarbij als immigrant of vluchteling ondervindt. Ontspoord, ontworteld, zonder identiteit, dien je steeds weer dezelfde weg op te gaan en allerlei obstakels te overwinnen, op zoek naar een uitweg. Deze lezing verwerkt Monnier in het stuk. In een open, lege ruimte worden we geconfronteerd met een opgebroken wereld waarin wanorde en wanhoop overheersen. De vaart mindert en de tijd stokt in de mentale ruimte die hier ontstaat. In 'Déroutes' legt elk van de dertien dansers een eigen weg af, een weg in cirkels, want stappen is niet per definitie een doel hebben. Stappen betekent hier zoveel als 'geen plaats hebben'. Het betekent: denken in beweging, zijn relatie met de wereld duidelijk maken door zich te verplaatsen, tot aan het uiteindelijke verdwijnen.
'Déroutes' staat op 10 en 11 oktober om 20 u in De Rode zaal van De Singel. Inlichtingen en reservering: 03/248.28.28 of www.desingel.be .
Samenstelling: Pieter T'JONCK
