Date 2001-03-09

Publication De Standaard

Performance(s) Statuts

Artist(s) Charmatz, Boris

Company / Organization

Keywords weegschaal • touyard • bossu • cima • statuts • mededelingen • vraagstelling • vogels • studio • gemaquilleerde

Boris Charmatz op grens beeldende kunst, performance en dans : Zinnelijke lichamen buiten het media-boekje

Brussel -- De media overdonderen ons met beelden van het lichaam; niet zomaar het lichaam, maar het gepantserde, geboetseerde of gemaquilleerde lichaam. Daar moeten we ons mee identificeren. Maar hoe kan dat als elk begrip over dat lichaam afschampt op een korst mediamieke inmenging? Hoe verrukkelijk is dan Statuts van Boris Charmatz, dat alle opsmuk laat vallen.

Haast u dus om dit kleinood, een mengvorm van beeldende kunst en performance, dat door de Association Edna van Boris Charmatz georganiseerd wordt, te gaan zien. De voorstelling opent met een programmaverklaring, een tekst van Hollis Frampton, gedeclameerd door Vincent Dupont. Hij staat hoogst instabiel op twee kussens bovenop een bed, zodat zijn hoofd het lage plafond net niet raakt.

Die wankelheid staat in schril contrast met zijn onverstoorbaar lijzig uitgesproken betoog, een vraagstelling eigenlijk. Hij opent met de eenvoudige vaststelling dat datgene wat we "ik" noemen, samenvalt met een complex chemisch proces dat net stabiel genoeg is om onszelf te kunnen herkennen. Na die mededeling, nog steeds confronterend na honderd jaar filosofische beeldenstorm, deelt hij mee dat hij op een goede morgen de taal van de vogels kon verstaan.

Wat blijkt: die vogels kennen slechts zes berichten. 1. Kijk naar mij. 2. Hoepel op. 3. Als we eens de liefde bedreven? 4. Help! 5. Hoera! 6. Ik ontdekte een veld vol wormen.

De menselijke communicatie, vervolgt hij, bevat in essentie geen andere mededelingen dan deze. Daarop volgt zijn paradoxale vraagstelling: welke van deze zes mededelingen heb ik nu net gedaan? Het al even onmogelijke antwoord kun je vatten met een parafrase. Kijk maar, we weten niet wat we weten, we vragen niet wat we vragen, we voelen niet wat we voelen, we zien niet wat we zien.

Daarna kan het publiek zijn rondgang beginnen. Langs enkele prachtige installaties van de overleden Sylvia Bossu bijvoorbeeld. De intelligentie van de opzet blijkt uit kleine details. In een zaaltje van de Studio zie je een geheel van vier foto's, wandgroot geprojecteerd, van Jean-Luc Moulène. Een bestelwagen (lijkwagen?) met bloemen plompverloren in een emmer op de laadvloer. Een schedel, klaar om op te zetten. Een kei (of is het een beenderrest?) en een man die lege rekken van een grootwarenhuis monteert. Beelden die impliciet over vergankelijkheid en onkennelijkheid van lichamen spreken.

Tussen de foto's, op de grond, een weegschaal en een vleesmolen met rauw vlees. Sta je op de weegschaal, dan spuit er gehakt uit de molen. Bossu maakte nog meer weegschalen die luidsprekers aansturen waaruit gehijg en gekreun opstijgt. Op de hoogste etage van de Studio vermorzelen drie papiervernietigers de computerbeelden van het publiek. Je ziet jezelf voor de bijl gaan.

Een werk, een samenwerking tussen beeldend kunstenaar Gilles Touyard en dansers Boris Charmatz en Julia Cima, vormt het uitgangspunt van dit evenement. Touyard demonteerde een wasmachine en blies de onderdelen op tot reusachtige proporties. Een waterverwarmer, een teil met zeepsop, een processor voor het Programme court avec essorage (Kort programma met droogzwieren), tevens titel van het werk.

Daarop nemen Charmatz en Cima plaats om haast willoos, in Charmatz' geval bijna genotvol, de rol van rondgezwierd wasgoed op te nemen. Simultaan met hun gemolenwiek zijn er geprojecteerde diabeelden te zien van bewegende, dansende mensen. Ontdek de verschillen.

Boris Charmatz danst "Statuts", nog tot 10 maart (20.30 uur) in de Studio's van het Kaaitheater, OLV-van-Vaakstraat 83, 1000 Brussel. Reserveringen 02-201.58.58.