Brussel -- Twee soorten dans afgelopen weekend in het KunstenFESTIVALdesArts: de Canadese Lynda Gaudreau benadert de expressieve kwaliteiten van het menselijk lichaam bijna encyclopedisch. Francesca Lattuada laat zien hoe vrouwen kunnen ontsnappen aan de mannelijke blik.
Van de twee is de benadering van Gaudreau zonder twijfel de meest prikkelende. De voorstelling is een collage van korte fragmenten, een expositie van choreografische ideeën en thema's die los-vast naast elkaar staan. Groepsbewegingen van de vier leden van Gaudreaus Compagnie De Brune en gastdanser en -choreograaf Benoît Lachambre rijgen die fragmenten aan elkaar.
De bouwstenen van de voorstelling zijn niet allemaal van Gaudreaus eigen hand. Het uitgangspunt was om achtereenvolgens voeten, handen, armen, heupen en hoofd op scène te tonen.
Voor het deeltje "handen" gebruikt ze een video van de onovertroffen choreografie Hands van Jonathan Burrows. Voor het hoofd vroeg ze Lachambre om zijn onthutsende interpretatie van een losgeslagen rondtollend hoofd in Meg Stuarts No longer ready-made over te doen. Nogmaals Lachambre stelt met een korte choreografie de heup centraal. In zijn geval geen onbetekenende geste. Als hij demonstratief zijn broek openscheurt tot net boven zijn linkerheup zie je hoe die heup ontsierd wordt door een diep litteken, gevolg van een ongeval.
Het gemak waarmee Gaudreau leentjebuur speelt bij anderen om haar gedachten over lichamen en bewegingen te ordenen, verklaart wellicht wat deze voorstelling zo eigengeaard en aantrekkelijk maakt. Gaudreau is er niet op uit om te imponeren. Ze doet alleen het hoogstnoodzakelijke om haar eigen nieuwsgierigheid over te brengen.
Het openingsbeeld illustreert dat. Op de grond ligt een groot vel papier waarop een brede, gekromde blauwe streep geborsteld is. Mark Eden-Towle gaat ervoor staan en monstert de tekening. Het is alsof hij wil begrijpen wat deze lijn kan betekenen. Hij probeert dat door de vorm lichamelijk te reproduceren. Terwijl hij rechtstaat, wringt hij eerst zijn lichaam in bochten. Daarna gaat hij op de lijn liggen volgens precies dezelfde kromming. Dit lichamelijk begrijpen keert vaak terug.
Daarnaast is er het contrast tussen menselijke bewegingen en bewegingen van kleine mechaniekjes. Of: de schoonheid van onbewuste, mechanische beweging tegenover de zelfbewuste beweging van de danser. De gedrevenheid om deze thema's te onderzoeken, is de sterkte van Document 1.
Lattuada's solovoorstelling werkt veel sterker op effect. Ze draagt een protserige achttiende-eeuwse pruik. Een wit geschminkt gelaat en een geborduurd gewaad completeren dit portret van een artificiële vrouw. De titel van het stuk, La donna è mobile is inderdaad ontleend aan de aria uit Rigoletto. Die drukt de klacht van mannen uit dat vrouwen wispelturig, steeds ongelukkig en spilziek zijn. De vrouw op het podium beantwoordt helemaal aan dit mannelijk cliché.
Het liedje zegt niet dat deze verschijning de vrouw opgedrongen is vanuit de maatschappij. Ze stemt niet noodzakelijk overeen met haar eigen drijfveren en verzuchtingen.
Lattuada vergast ons, begeleid door een danspasje hier en wat mime daar, op negen volksliedjes. Uit deze obscene liedjes, wiegeliedjes, liefdesliederen en vloeken spreken andere, veel reëler kanten van vrouwen. Het tiende liedje is "La donna è mobile": het enige waarin Lattuada niet als vrouw, maar als man acteert en zingt over vrouwen.
Dit boeiende idee wordt, ondanks Lattuada's vocale kwaliteiten, niet echt overtuigend uitgewerkt. Het publiek moet vertrouwen op het programma om de betekenis van de liedjes te vatten. De luide versterking van de liedjes en de pompeuze klanktapijten halveren de impact van de zang. Alsof dat niet genoeg is worden aan zang en beweging nog allerlei overbodige, zij het vaak wel grappige effecten toegevoegd.
Een mooi eindbeeld, waarin Lattuada haar pruik aflegt en een enorme neus op haar hoofd zet, kan het gevoel van een halve mislukking niet ongedaan maken. Zij zet ons een neus. Ze ziet echter niet dat de overdadige theatermachine haar voorstelling een nog veel grotere neus zet.
Francesca Lattuada met "La donna è mobile", nog op 16 (20.30 uur) en 17 mei (19.30 uur) in Théâtre Les Tanneurs, Huidevettersstraat 75, 1000 Brussel. Reserveringen 070-222.199. Lynda Gaudreau met "Document 1" speelt niet meer.
