De Onderneming: ook hits zijn betrekkelijk
Antwerpen -- In het cultureel bewustzijn van de mens is Beethoven vervangen door Mickey Mouse. Wanhopig winstbejag is de enige maatstaf waaraan mensen hun eigenwaarde afmeten. Dat is, in een notendop, het doemdenken van Hit!, een stuk van Willy Thomas, gespeeld door De Onderneming.
Proeven we hier iets van het vormingstheater van de jaren '70? Zeker, maar het trio Koen De Graeve, Pieter Embrechts en Günther Lesage brengt de boodschap met veel verve. Het verhaaltje is simpel: twee jonge kerels, Embrechts en De Graeve, zijn het beu om underdog te zijn en besluiten een monsterhit te schrijven. Daarvoor schuiven ze alle normen van muzikaal fatsoen van tafel. Ze slagen in hun opzet en worden BV's. Tijdens een tv-show stijgt hun verkoop tot duizelingwekkende hoogtes: ze zijn "binnen". In een epiloog zitten de drie heren in een exclusief buitengoed. Hun dromen worden bespookt door gedachten over het onrecht dat ze anderen aandoen en het zinledige van hun bestaan.
De twee "artiesten" openen het stuk met een lange tirade waarin ze hun walg voor de wereld uitdrukken. Ze concluderen daar niet uit dat ze zich tegen de consumptiemaatschappij moeten verzetten. Integendeel, ze sluiten er zich bij aan. De impliciete veroordeling van deze houding zit hem in de overdrijvingen, in de duidelijke karikatuur.
Dat geldt ook voor de tv-show, gepresenteerd door Günther Lesage: onophoudelijk ratelt hij steeds dezelfde slagzinnen in een pseudo-Engels. Dé vondst van de voorstelling is dat we Lesage tweemaal zien: een keer in levende lijve, en als een reusachtig uitvergroot talking head op de achterwand. Het verschil tussen de echte figuur en de kwakende kop op het scherm toont hoe televisie (ook) werkt. Apotheose van deze farce is de hit die we horen: een kleuter-technoversie van Beethovens Negende Symfonie. Vanaf dan wijzigt de strategie van de voorstelling radicaal. In een verwarde speech over hoop en bevrijding steekt Lesage een nauwelijks vermomde lofrede af over vulgair winstbejag. Hier levert de tekst kritiek op alles waar de figuur van Lesage voor staat. Was er tot dan toe een identificatie tussen de acteur en het mikpunt van zijn kritiek, dan is er daarna kritiek tout court. Als in de epiloog het showelement vervalt, wordt duidelijk dat de kritiek van Thomas en de acteurs nogal dunnetjes uitvalt, en neerkomt op een veilig boegeroep vanaf de zijlijn. Dat is net een maatje te simpel. Geld maakt niet gelukkig, en beter arm en proper dan rijk en slecht. Maar dat wist u zelf wel. Maar door de tomeloze inzet van de acteurs en de leuke vondsten is het eerste deel onweerstaanbaar sympathiek.
De Onderneming speelt "Hit!". Op 6 en 7 maart in Stuc (Leuven). Op 8 maart in Schouwburg Kortrijk, 10 maart in zaal België (Hasselt), 18 maart in Theater Teater (Mechelen). Inlichtingen over tournee, tot begin april, 03-827.91.81.
