Date 1997-11-20

Publication De Standaard

Performance(s) Déviation • Luna Llega

Artist(s) Navas, José • Porte, Dominique

Company / Organization

Keywords llena • déviation • luna • effectbejag • rondtollende • gezochte • douglas • canada • kleuren • snelheid

Navas en Porte demonstreren virtuoos verknipte lichamen

Gent -- Wie de Venezolaanse, in Canada residerende danser en choreograaf José Navas al aan het werk zag, herinnert zich ongetwijfeld zijn verbazende virtuositeit en podiumprésence. In de Vooruit trad hij op met de Française Dominique Porte, die haar heil eveneens in Canada zocht. Er zijn verbazende parallellen tussen hun choreografisch werk.

Een gezamenlijke voorgeschiedenis bij William Douglas, van wie ze beiden een solo brengen, biedt daar misschien een verklaring voor.

Een zekere esthetiek en effectbejag met een expressionistisch tintje, is beiden niet vreemd. In Portes solo Déviation en in het duet van Navas' hand Luna Llena, zie je een uitgekiend gebruik van belichting, met veel kleuren vormfilters, gecombineerd met opzichtige en vrij gezochte kostuums en grime. Donkere (maar niet echt indrukwekkende) elektronische muziek doet daar een schepje bovenop. Met die middelen geven Porte en Navas hun bewegingen, een haast toverachtige kwaliteit, die de al virtuoze snelheid en complexiteit van de bewegingen soms bijna griezelig maakt.

Deze vorm van effectbejag ligt me niet echt, maar je merkt dat de makers deze effecten niet op een gratuite manier nastreven. Onder de oppervlakte van het virtuoze zit een gemeenschappelijke noemer. Die heeft te maken met het lichaam dat je -- ietwat overtrokken -- "verknipt" kunt noemen, in de letterlijke en figuurlijke betekenis van het woord. Door de hardnekkigheid waarmee het zich manifesteert, gaat de dans verder dan een oppervlakkige en anekdotische uitdrukking van diepe gevoelens.

In Déviation draagt Porte een pakje dat haar lichaam laat uiteenvallen in een arm, vingers, een borst, een hand en een ribbenkast. Het benenwerk draagt en stuurt de lijnen die ze uitzet op het speelvlak, maar boven haar middel vallen de bewegingen uit elkaar in los rondtollende lichaamsfragmenten. Elk op zich gaan ze, soms met halsbrekende snelheid en abrupte stops, hun gang. Een slinger en obsederende ritmes ontmantelen een harmonieuze ontplooiing van de dans.

In plaats van een "prachtig lijf" zie je een ding dat uiteenspat volgens het toeval van schijnbaar automatische stuipen en invallen. De jas die Navas draagt in While waiting, vooraan toegenaaid en op de rugzijde als een dwangbuis met veters bijeengebonden, gecombineerd met de willekeurige en finaal woest rondtollende bewegingen van Douglas, veroorzaakt een gelijkaardig effect.

Luna Llena toont de twee dansers samen in een choreografie van Navas. Ze zijn gehuld in een pak dat van hals tot voeten uit een soort visnet bestaat in diepblauwe kleuren. Ze lijken wel halve doden, of eerder nog, anatomische afbeeldingen van een bloedstroom die van het blad losgekomen zijn. Begin en einde zijn een murmelende monoloog, eerst van Navas, daarna van Porte, blijkbaar over een lichamelijke passie. De choreografie is gebouwd op uiterst precieze en, ondanks hun snelheid, scherp afgemeten bewegingen. Het zijn geen spontane vloeiende lijnen, maar uitgemeten sprongen en uithalen als van topsporters.

Navas en Porte volgen elk hun eigen weg, tot ze plots, als waren ze twee mechaniekjes, die toevallig tegelijk aflopen, bijna perfect, synchroon een ingewikkelde choreografische frase afhaspelen. Daarna valt het verhaal weer uiteen. Fascinerend is dit.

Ondanks de gezochte poespas van kleren, kleuren en muziek, is dit een merkwaardig werkstuk.