GENT -- Stan speelt Private Lives van Noel Coward. "Stuk zonder plot, voor mensen zonder doel, staat op het aankondigingskaartje. Een bijzonder geestig stuk bovendien, gespeeld met een snedigheid en spelplezier die de scherpte van Cowards dialogen alle eer aandoen, zou ik er aan toevoegen.
In een wereld waar "om te lachen" vaak hetzelfde betekent als geënsceneerde hersenloosheid, is deze zwarte komedie een verademing. Coward laat ons kennismaken met twee koppels uit de welgestelde, wereldvreemde Engelse upper class. Elyot (Frank Vercruyssen) trouwde pas met Sibyl (Sara De Roo) en Victor (Damiaan De Schrijver) met Amanda (Jolente De Keersmaeker). Allen zijn op huwelijksreis in hetzelfde hotel in Deauville.
"Zonder plot" is het stuk niet helemaal: al bij de eerste voorstelling van de paartjes begrijp je dat Elyot en Amanda ooit gehuwd waren, maar met slaande ruzie uit elkaar gingen. Ze zochten hun heil in een "veilig maar saai" huwelijk. Uit de dialoog blijkt ook dat Sibyl en Victor veel beter bij elkaar passen dan bij hun respectieve nieuwe partners. Natuurlijk gebeurt het onvermijdelijke: Elyot en Amanda gaan er samen vandoor in een opwelling van terug opflakkerende liefde. Tot de zaken in een appartement in Parijs geregeld worden.
De uitkomst van deze plot is zeer somber, alle grappen en grollen ten spijt. De combinatie Sibyl/Victor levert al evenveel kwelling op als de andere huwelijkscombinaties die eerder de revue passeerden. Het huwelijk werkt gewoonweg niet. Coward zet hier vooral de vrouwen in een kwalijk daglicht, maar de allesoverheersende stemming is dat de doelloosheid van de upper class hoofdoorzaak is van deze bespottelijke situaties.
De Stannen verlustigen zich zichtbaar in het in de verf zetten van de types van Coward, als een middel om de absurde, op de spits gedreven dialogen maximaal reliëf te geven. Ze maken bijvoorbeeld ostentarief gebruik van groteske overdrijvingen en tics, maar houden dat niet systematisch vol. Het zijn middelen die ad hoc worden ingezet om strategietjes, plannetjes en kleine kantjes van de protagonisten te tonen.
Genoegen
Sara De Roo ontwikkelt een huilbuitjesmanier van tuttig burgerjuffrouwtje. Jolente De Keersmaeker snuift haar verbolgen verwend-snotjong-woede in grote stoten uit. Damiaan De Schrijver leeft zich met zichtbaar genoegen uit in zijn belichaming van corpulente, rijke domoor terwijl Frank Vercruyssen de cynische geblaseerdheid zelf is. Matthias de Koning (Maatschappij Discordia) heeft een kleine gastrol als de meid Louise die het eindkrakeel met absolute onverschilligheid gadeslaat.
Allen vallen ze op een half-bestudeerde, nauwelijks navolgbare manier met de regelmaat van de klok uit hun rol, bijvoorbeeld als ze zelf nauwelijks nog bijkomen van het lachen met Cowards tekst. Op zich ook een commentaar die kan tellen.
Het kan vreemd lijken dat een gezelschap dat zo'n komedie speelt ook bloedernstige, maatschappijkritische stukken als One2Life maakt. Toch is er een logische verklaring. Dit is een gezelschap van toneelspelers, die niet perse idioten zonder mening zijn of de idiote spelletjes spelen die bij Coward aan de kaak gesteld worden. Private Lives is het spiegelbeeld van One2Life. De uitzichtloze werkelijkheid van George Jackson kan je zien als het andere uiteinde, het product van de onvoorstelbare lichtzinnigheid waarmee de figuren van Coward met hun omgeving omgaan. Door de afstandelijke ironisering van vier rijke idioten is Private Lives op zijn manier een even bijtende commentaar op de samenleving als One2Life.
Stan speelt nog tot 26 april (20 uur) in de Minardschouwburg in Gent, Op 28 april in De Werft (Geel), op 29 en 30 april in Stuc (Leuven), van 22 tot 24 mei in Monty (Antwerpen), op 25 mei in de Beursschouwburg (Brussel).
