Date 1997-04-09

Publication De Standaard

Performance(s) 4 Dances • Postdata • Celestiales • Sterile fields • While waiting

Artist(s) Navas, José

Company / Organization

Keywords postdata • celestiales • josé • transformaties • innerlijke • dienste • sterile • handenballet • mystificerend • ironisch-

José Navas tolt in alle richtingen

José Navas is een Venezolaanse danser en choreograaf die sinds enige tijd een vaste stek heeft in het Québec. Hij is vaak op het oude continent te zien, zoals voor deze vier solo's bij Kaai. Het aantrekkelijke aan Navas' werk is vooral de buitengewone virtuositeit en kracht die zijn dans uitstraalt. De basis ervan wordt wellicht gevormd door een gedegen klassieke training. Dat zie je aan de precisie en elegantie waarmee hij zijn bewegingen plaatst. Maar Navas beperkt zich niet tot klassieke houdingen: er zijn de meer ingetogen fragmenten in een stuk als Postdata, of het betoverende spel met de handen in een stuk als Celestiales dat een (ironisch-)klassieke kwaliteit heeft.

Op andere momenten, en die zijn in de meerderheid, lijkt zijn bewegen eerder het gevolg van een nauwelijks in te tomen innerlijke kracht. In fracties van seconden kan hij vanuit een roerloze stilstand "ontploffen" in een snelle sequentie van in alle richtingen uitwaaierende bewegingen van zijn ledematen. Zijn romp tolt dan mee met die beweging in steeds nieuwe richtingen. En even plots kan hij die energie weer "bevriezen" in een pose waaruit een maximum van ingehouden energie, spreekt.

Deze dans staat in de choreografie ten dienste van een mystificerend betoog over het lichaam en zijn wondere werking. Sterile fields wordt bijvoorbeeld aangekondigd als "een solo die het lichaam onderzoekt als een overgang naar een ander leven". Of Postdata: "niets meer dan het drama van het leven, de innerlijke beweging van het lichaam als concept".

Op een of andere manier passen deze zwaar-op-de-handse verhalen goed bij wat je ziet. In alle stukken zie je hoe Navas graag pronkt met zijn lichaam en de transformaties die hij het laat ondergaan. Hij bewerkstelligt die niet alleen met zijn dans, maar ook met de buitenissige, soms uitgesproken vrouwelijke pakjes die hij aantrekt en met een uitgekiende belichting. In die transformaties speelt hij een spel van verdwijnen en verschijnen waarin onnadrukkelijk maar onmiskenbaar een zeker exhibitionisme opduikt. Een licht perverse, uitdagende sfeer.

Niet toevallig zijn de beste stukken van de avond die waarin dat zwaarwichtige wat afwezig blijft. In While waiting, gechoreografeerd door William Douglas en onderscheiden met een Bessie Award, staan de structuur en de beweging zelf centraal. In Celestiales ironiseert Navas zichzelf door een wonderlijk snel getol met zijn hoofd en een frivool handenballet. Die stukken zijn echt een belevenis: ze zijn rijker en dubbelzinniger in hun betekenis dan de meer "ernstige".

"José Navas: 4 Dances", Kaaitheaterstudio's, 5 april.