Date 1996-11-02

Publication De Standaard

Performance(s) Le cri du caméléon

Artist(s) Nadj, Josef

Company / Organization Compagnie Anomalie

Keywords jarry • bevolkt • ledenpoppen • arte • commedia • dell • herkennen • bochtenwerk • rondstrompelende • kleinburgerdom

Nadj verrast met prachtig circuswerk

ANTWERPEN -- Josef Nadj, de Franse choreograaf-regisseur van Hongaars-Joegoslavische afkomst, is een vaste gast in deSingel: zowat elk werk dat hij maakte, prijkte er op op de affiche. Een aandacht die mij altijd wat buitensporig voorkwam. De motieven en de vormgeving van zijn mengvorm van commedia dell'arte, dans en mime, noch het mythische, rurale Midden-Europa, bevolkt door vreemde creaturen, dat hij erin oproept, vertonen immers veel verschuivingen. Maar met zijn jongste productie, Le cri du caméléon, verraste hij.

Hij maakte dat stuk niet met zijn eigen groep, maar met de Compagnie Anomalie: laatstejaarsstudenten van de nationale circusschool. Dat sterke circus-stempel leverde een veel boeiender schouwspel op dan Nadj's "gewone" werk. Wat niet wil zeggen dat je zijn handtekening hier niet zou herkennen.

Zoals steeds wordt aangekondigd dat de voorstelling gebaseerd is op een literair werk, en wel Ubu Roi, de bijtende satire op het kleinburgerdom van Alfred Jarry. Dat hoef je niet helemaal au sérieux te nemen. Wie de verhaallijn of de motieven van Jarry in dit stuk wil herkennen, moet bochtenwerk verrichten.

Duidelijk aanwezig is wel de verbeeldingswereld van Nadj, in de aankleding van de scène en de verschijning van de acteurs: een rondstrompelende idioot met een buishoed tot over zijn oren, een mismaakte dwerg, een harkerige, graatmagere hoogwaardigheidsbekleder enzovoort. Ledenpoppen spelen in de voorstelling een grote rol. Zij "verdubbelen" de echte acteurs en zijn door zeer ingenieuze manipulatie soms nauwelijks van hen te onderscheiden.

Dat we beland zijn in een wereld bevolkt door ledenpoppen en gedachteloze, zij het soms bijzonder venijnige, holle vaten is zo wel zeer duidelijk gesuggereerd. Voor wie dat allemaal toch niet zou snappen, is er een acteur die optreedt alsof zijn hoofd op de plaats van zijn achterste zit en vice versa. Je hebt de truc snel door: schoenen aan de handen en blote voeten, een stoffen bol aan het achterwerk en een masker, rond zijn hoofd, maar toch kijk je je ogen uit.

Deze scène kan zowat model staan voor de hele voorstelling: verbluffende virtuositeit met een nogal grappige ondertoon, al zijn de vondsten zelden echt verrassend of origineel. Kortom, commedia dell'arte op zijn best. Het publiek was er dol op.

Nadj komt in januari terug naar deSingel met zijn gebruikelijk ensemble.