Date 1995-12-28

Publication De Standaard

Performance(s) Tres

Artist(s) Barkey, Grace Ellen

Company / Organization Needcompany

Keywords tres • herault • quijote • crooner • nachtclub • don • versnel • genet • objekt • ellen

"Tres" van Barkey blijft te schetsmatig

GENT -- Met Tres wil Grace Ellen Barkey een derde luik toevoegen aan een reeks . voorstellingen over "het verlangen". Na One en het ronduit ontroerende Don Quijote inspireert de regisseuze/koreografe zich nu op Genet. De verwachtingen waren hoog gespannen, maar Tres was slechts een zwakke afspiegeling van de trefzekerheid van de eerdere stukken.

Grace Ellen Barkey regisseerde of koreografeerde voor Needcompany al twee voorstellingen: het charmante "One" en het ronduit ontroerende "Don Quijote". Beide voorstellingen verkenden, geïnspireerd door literaire teksten (Flaubert, Cummings, Cervantes en Camus), het verlangen in al zijn gedaantes: ideale en perverse, hetero- en homo-erotische. De figuren die Barkey neerzette in woord en dans waren echte "denkbeelden": ze gaven het verlangen een konkrete, herkenbare gestalte.

In Tres liep het echter mis met de kompositie van het materiaal van de voorstelling, waarschijnlijk door de turbulente ontstaansgeschiedenis van het stuk. Dat werd aanvankelijk uitgewerkt met gesproken teksten en personages van Genet. Een konflikt met een auteursrechtenvereniging maakte het gebruik van deze teksten ter elfder ure onmogelijk. Er werd dan in allerijl naar andere teksten gezocht, en zo werd de voorstelling opnieuw gemonteerd.

We bevinden ons in een ambigue ruimte. Rood namaakleer, een hoge barkruk voor een "crooner" op een rood tapijtje, schminktafeltjes, kralen en goedkope sierlampjes tekenen de sfeer van een bordeel. Maar we zien tegelijk de achterkant van de scène. Dus niet alleen het effekt (de hoerige kleedjes van de vrouwen), maar ook hoe het gemaakt wordt (de uitbuiting). Die eerste indruk wordt de hele voorstelling lang bevestigd: de performers van deze nachtclub geloven zelf niet meer in hun kunsten. Er is geen "weg terug" naar een staat van onverdorvenheid.

Cliché

Dat laatste is in het bijzonder waar voor de vrouwen, Petra Bolte (Jo) en Muriel Herault (Gigi). Een scène van Herault toont waar het in deze voorstelling mis gaat. Ze wisselt haar miniskuul stukje textiel (in namaak schaapharen) uit voor een donkere broek en herenjas, die haar borsten net niet bloot laat, en zingt "Déshabillez-moi" (van Greco?). Het lied vertelt hoe de zangeres benaderd wil worden door een man, maar paradoxaal genoeg trekt Herault zelf haar kleren uit.

De desinteresse, het absolute gebrek aan gratie waarmee ze dat doet, weerspiegelen perfekt het beeld dat ze zich klaarblijkelijk vormt van hoe haar omgeving naar haar kijkt: als een objekt. Een bijzonder oninteressant objekt trouwens, want op de achtergrond zijn Nordine Benchorf en Claude Godin ondertussen een diskussie aan het uitvechten, die haar al povere "act" helemaal torpedeert. Op het laatst stort ze zich dan maar mee in het gevecht.

Op zich zit in deze scène stof voor een heel sterk teatermoment, maar toch "werkt" het nauwelijks. Er is zo weinig verband met wat ervoor en erna komt, dat je veeleer het gevoel hebt naar een kaal schema van een scène te kijken, dan naar de belichaming van een konkreet drama. Daardoor vallen ook de cliché's van de situatie (verlopen zangeres in vervallen nachtclub) zo sterk op dat ze een begrip van de betekenis ervan verhinderen.

De scènes met "crooner" Simon Versnel, die hier luistert naar de veelbetekenende naam "Mister Emptybed", en gigolo Frank Chartier (Georgie Wonderwhy) zijn zowat de enige die ontsnappen aan de wat vage schetsmatigheid van de voorstelling. Vooral de onverstoorbare lijdzaamheid waarmee de potsierlijk opgedirkte Versnel tegen beter weten in blijft geloven in zijn act, werkt. Ondanks (of dankzij?) de hortende samenhang van wat zich achter en rond hem afspeelt.

Het toont dat er middelen moeten zijn om de verbrokkelde, gedesillusioneerde wereld van "Tres" op zo'n manier te ensceneren dat haar figuren op eenzelfde manier in het geheugen blijven hangen als die van bijvoorbeeld "Don Quijote". Ik vermoed dan ook dat deze voorstelling, door haar moeilijke voorgeschiedenis, langere tijd had moeten rijpen.

Voorlopig enkel nog in Frankfurt te zien van 11 tot 20 januari. Verdere speeldata voorlopig niet bekend.