BRUSSEL -- Metamorphosen is het meesterwerk van de Romeinse dichter Ovidius, die door keizer Augustus verbannen werd vanwege zijn vermeende negatieve invloed op de publieke moraal. De Tijd brengt, in een regie van Lucas Vandervost, een enscenering van enkele stukken uit deze cyclus van 250 verhalen. De groep maakt gebruik van de recente en zonder meer schitterende vertaling van mevrouw M. d'Hane-Schellema. Metamorphosen is een erg charmante voorstelling, waarin vijf akteurs enkel en alleen door hun vertelkunst hun fascinatie voor deze wonderlijke tekst op de kijker overbrengen.
Om de verhalen te vertellen zoekt De Tijd kleine, intieme ruimten zoals de studio van het Kaaitheater op. Het scènebeeld is erg eenvoudig. Een plankenvloer van duimdikke, verweerde planken, een grote antieke tafel met een opgezette zwaan en enkele karaffen en glazen. Op de achtergrond zien we twee grote houten kegels en een houten vlak met een goudkleurig veld, attributen uit vorige voorstellingen van De Tijd. Het is alsof het decor al wil zeggen dat het gezelschap, met zijn geschiedenis, zich hier wil meten met een grotere, oudere traditie.
In zekere zin is dat ook wat Ovidius deed in zijn Metamorphosen. De verhaalstof was overbekend maar, zoals netjes udteengezet wordt in het programmablaadje, hij bewerkte die met een voor die tijd volstrekt nieuwe ironische afstandelijkheid. Zelf kwam hij daarbij voortdurend nadrukkelijk om het hoekje kijken, al was dat in steeds andere hoedanigheden en gedaanten. Zo is het boek niet alleen het verhaal van metamorfozen, maar maakt het ook de voortdurende metamorfoze van de meester-verteller tastbaar.
Vandervost en zijn akteurs hebben een verteltoon gevonden die deze biezonderheid van het boek recht doet. Elke akteur heeft zijn eigen wijze om het publiek toe te spreken, waarbij de ene nadrukkelijker een kommentator van een verhaal is en de andere veeleer akteert, in de huid kruipt van de personages in zijn verhaal.
Narcissus
Dirk Buyse is de verteller die het meest als persoon op de voorgrond treedt: zijn vertelling van de jonge man die het wagenspan van de zonnegod wil mennen, zit vol terzijdes en ironische stembüigingen als het verhaal al te voorspelbaar wordt.
Tom van Dyck, Tania Van Der Sanden en vooral Rita Wouters gaan veel meer op in Het verhaal dat zij brengen. Wouters valt als verteller op een bepaald ogenblik zelfs helemaal samen met het personage van de lichtzinnige adellijke bakvis die haar land verraadt uit verliefdheid op het uitzicht van koning Minos.
De gestage stroom van nu eens vrolijke, dan weer spannende of droevige verhalen wordt tegen het einde van de voorstelling onderbroken door een wel zeer merkwaardige vondst. Joost Schnibbe vertelt het verhaal van Narcissus -- het psychologisch inzicht van Ovidius in deze figuur is overigens, voor zijn tijd, verbijsterend -- en bladert in een kunstboek van de Florentijnse musea. De verhalen van Ovidius waren immers een belangrijke inspiratiebron voor schilders van de renaissance.
Even later gaat hij af, en komt weer op met een grote schaal vol vloeibare klei. Hij kleedt zich uit en smeert zich volledig in met klei. Het lijkt alsof hij ter plekke begint te verstenen, zoals een van de personages uit Ovidius' verhalen. Tot het einde van het stuk blijft hij voorovergebogen, met de kin op zijn hand, op een stoel zitten, als een marmeren beeld uit de oudheid of de renaissance.
Het idee van de metamorfoze, toepasselijk zowel op de verhalen als op de schrijver ervan, maar natuurlijk ook op het werk van de akteur, krijgt daarmee een verrassend letterlijke belichaming.
Nog te zien in de studio's van het Kaaitheater, O.-L.-Vrouw-vanVaakstraat 81 in Brussel tot 23 september. Daarna op toernee. Plaatsbespreking tel 02-218.58.58.
