BRUSSEL -- Garga Shlink was een van de eerste voorstellingen van het jonge teatergezelschap Tristero. Twee akteurs, Peter Vandenbempt en Paul Bogaert namen alle rollen in deze interpretatie van Brechts Im Diekicht der Städte voor hun rekening. Nu hernemen ze deze voorstelling in volle bezetting, met Nederlandstalige en Franstalige akteurs uit zo verschillende Brusselse gezelschappen als De Parade of Volle Petrol en free-lance akteurs.
Het stuk zelf is biezonder ingewikkeld en chaotisch: het vertelt de strijd lussen de arme plattelandsbewoner Garga die in Chicago de touwtjes aan elkaar probeert te knopen voor hemzelf en zijn familie en de rijke Chinese houthandelaar Shlink.
De inzet van de strijd si op het eerste gezicht allerminst duidelijk, al kan je in Garga en Shlink wel twee maatschappijmodellen zien. Aan de ene kant de plattelandsbewoner die zich laat leiden door zijn princiepen en geloof en verantwoordelijkheid neemt voor zijn familie. Anderzijds de grootstadsbewoner, een Einzelgänger die zich stoort aan God noch gebod en handelt volgens het princiep van de momentane (perverse) verleiding om macht en rijkdom te verzamelen.
Shlink drijft dat spel zo ver dat hij zich tijdelijk slaafs aan Garga onderwerpt, en al zijn bezittingen aan hem verkwanselt. Op die manier onderwerpt hij Garga echter aan een logika waar diens simpele geest niet tegen opgewassen is. Op het einde heeft het er dan, in een laatste konfrontatie met Shlink, de schijn van dat hij zelf het pad van Shlink zal opgaan. Met het laatste geld van Shlink wil hij zijn geluk gaan beproeven in New York.
Maar helemaal zeker is dit niet, net zo min als een eenduidige interpretatie van de meeste scènes in dit stuk niet voor de hand ligt. Duidelijk is alleen dat Brecht met zijn chaotische tekst een rechtstreekse weerspiegeling heeft willen bieden van de chaos van de grootstad.
Woordenstroom
In de oorspronkelijke versie met twee akteurs werd deze chaos nog versterkt omdat slechts twee akteurs alle rollen speelden. Zij beperkten zich er vooral toe de naam van de spreker op een bill-board te laten oplichten, telkens die het woord nam. Dat dreef het tempo van de voorstelling zeer sterk op, zodat het stuk ontaardde in een wilde woordenstroom.
Nu Tristero kan rekenen op een volle bezetting is de lakonieke naamaanduiding overbodig geworden. Vier televisies en een showmaster (Willem Carpentier) helpen de kijker om uit te maken op welke lokatie men zich bevindt. De chaos ontstaat nu op een andere wijze: het stuk is gemonteerd als een soort video-clip. Je ziet een snelle opeenvolging van scènes, waarin de herkenbaarheid van het gegeven, met veel tics en overdrijvingen in het spel, zeer sterk de overhand haalt op duiding en inleving.
De opeenvolging van scènes lijkt wel een omgekieperde hoop cliché-voorstellingen, die in al hun onsamenhangendheid ook weer iets van de chaos van de grqotstad uitdrukken.
Toch gaat hier ook een belangrijk element verloren. Omdat Garga en Shlink nu duidelijk met twee akteurs van een grote groep te identificeren zijn, zijn zij veel uitdrukkelijker de motor van het gebeuren dan in de vorige versie, waar hun woorden verzonken in een grote taalbrij. Voor het Shlink-personnage, gespeeld door Paul Bogaert, heeft dit weinig gevolgen, vermits de aard van deze figuur in de loop van het stuk niet verandert. Hij is en blijft een kwade genius.
Voor Peter Vandenbempt als Garga, betekent dit echter dat hij in de loop van het stuk een duidelijke metamorfoze moet ondergaan, die gelijk loopt met de ondergang van zijn wereld. De ultieme konsekwentie van de speelstijl van het stuk, met zijn typetjes en tics, is dat hij zelf op korte tijd enkele sterk verschillende typetjes zou moeten belichamen. En over dat zeer technisch akteervermogen beschikt hij blijkbaar niet, tenzij het Tristero bij de overgang van kleine naar grote bezetting ontgaan is wat de konsekwenties voor de hoofdrollen waren. De voorstelling wordt daardoor relatief stuurloos en onscherp. Een gevatte, snelle scène wordt al te vaak gevolgd door veel grijze, ongeartikuleerde momenten.
Daarbij moet opgemerkt worden dat deze voorstelling in een week tijd in elkaar gezet is, en dat is te weinig is voor zo'n complex stuk. Wat mij vooral bijblijft is een basisidee van dit projekt. Samenwerking van mensen van zeer diverse groepen en talen levert soms onverwacht goede ogenblikken op. Dit verdient zeker navolging. Er werd trouwens een biezondere inspanning geleverd door de Beursschouwburg om voor een goede simultaanvertaling op scherm te zorgen.
Nog te zien zaterdagavond, om 20.30 u. in de Beursschouwburg te Brussel. Reservaties 02/513.82.90.
