BRUSSEL -- Jan Lauwers wou zijn briljante Julius Caesar een vervolg geven met Antonius en Cleopatra, maar vond daarvoor in België geen geld. Hij moest noodgedwongen met zijn Needcompany uitwijken naar Duitsland. De ingeperkte versie -- de scène van het Kaaitheater is te klein voor het decor -- toont nog maar eens hoe godgeklaagd het is dat Lauwers hier geen kansen krijgt om zijn werk te doen.
De Needcompany, gekrompen tot Mil Seghers en Grace Ellen Barkey, werd aangevuld met een reeks Duitse akteurs en oud-Mickery-direkteur Ritsaert ten Cate. Shakespeares schildering van het oude Rome, met zijn vele figuranten en nevenintriges, maar ook het plichtmatige ontzag voor grote historische figuren als Antonius en Octavius Caesar zijn genadeloos geschrapt in deze lezing. In die zin kan je van een geaktualiseerde lezing spreken, al is dat een nogal ongelukkige term voor een stuk dat van binnenuit de passies van de protagonisten overziet.
De figuren, hoe verteerd ze ook zijn door hun passies, krijgen een juiste menselijke maat door een eigenaardige mengeling van medeleven, geamuseerdheid en ironie die hen een juiste menselijke maat geeft. Het is een nuancering die bij een gedachtenloos uitbrallen van Shakespeares teksten vaak ver te zoeken is.
De vertwijfeling van Antonius als hij het valse bericht van Cleopatra's dood verneemt, en zijn zelfmoord worden zonder enige patetiek alleen vermeld, en zelfs niet getoond. Michael Greiling als Antonius herroept zelfs voortdurend zijn beslissing om dood te zijn, en moet er door de anderen steeds weer aan herinnerd worden dat hij dat wel degelijk is. Alsof de eskalatie van de gebeurtenissen zijn bevattingsvermogen, ook als akteur, al lang te boven is gegaan.
Samengevat
Het aantal personnages en de lengte van de tekst zijn ook drastisch gereduceerd. Grace Ellen Barkey als Charmian leidt de voorstelling, en beslist welke teksten er geschrapt en gespeeld worden, en vat waar nodig even het voorgaande samen of legt uit hoe we ons de sfeer nu moeten voorstellen. Het ingekrompen dekor bestaat uit een vierkante ruimte van glanzend zwarte platen met een tiental verchroomde buisstoelen met een bekleding van koeiehuiden.
De konnotatie is eerder die van een exclusieve klub of een luxueus direktiekantoor waar levensbelangrijke zaken even bedisseld worden; de strakke, ongenadige spiegelglans van de wanden roept bovendien een soort ultieme, onwezenlijk perfekte schoonheid op waarin de blik gevangen blijft, net zoals Antonius gevangen zit in zijn fascinatie voor Cleopatra.
In die beperkte ruimte krijgt elke akteur, en meerdere spelen verschillende rollen, een heel bepaalde plaats in het gebeuren. Ritsaert ten Cate is steeds de man aan de zijlijn, de observator die de rampen allemaal al lang ziet aankomen, maar ook weet dat er niets aan te verhelpen valt.
Mil Seghers is de trouwe hond, die het slachtoffer wordt van de passie van Antonius. Kai Maertens is de machtswellusteling Octavius Caesar, die alleen een jaknikker in zijn buurt verdraagt, enzovoort.
Door die sterke tekening van de akteurs, de inperking van tekst, de ruimtelijke koncentratie in een gesloten doos, en vooral door de schitterende akteerprestaties binnen een regie die speelt op de vierkante centimeter, krijg je het effekt van een diepteschouwing op een complex drama.
