Duitse aktrice Edith Clever leest Nietsche, Bernhard en Hölderlin
BRUSSEL -- Kaaitheater prezenteert tot vanavond een merkwaardige reeks lezingen. De Duitse aktrice Edith Clever leest drie avonden voor uit het werk van Nietzsche, Bernhard en Hölderlin. Het gaat om drie auteurs, drie eenzaten, die hun leven tegen de samenleving in doorbrachten, met een permanent aanwezige waanzin en/of ziekte. Dat element bepaalde de keuze voor precies deze drie schrijvers.
Clever zelf is een van de grootste levende aktrices van het Duitse teater. Met de Berlijnse Schaubühne werkte zij lange tijd samen, maar vanaf de jaren '80 koos ze voor een solo-carrière, in samenwerking met auteur/regisseur Syberberg. Of die keuze voor een eenzame gang haar aantrekking tot precies de auteurs van deze lezingen verklaart, is niet duidelijk. In alle geval wist ze tijdens de eerste lezing uit de teksten van Nietzsche een wonderlijke muzikaliteit naar boven te halen.
De eerste reeks teksten uit Ecce Homo leest ze, van achter de lessenaar, vrij sec voor. Af en toe is er een zekere ironie in de stembuiging te bespeuren, als Nietzsche nogal uit de bocht gaat met zijn denkbeelden over klimaat en intelligentie. Of bij zijn verklaringen waarom hij zo wijs en schrander is.
Klasse
Maar al van bij het eerste gedicht uit Dionysos-Dithyramben komt Clever los van het kleine lessenaartje en begint ze nagenoeg uit het hoofd te citeren. Door de manier waarop de ademhaling en de schaarse beweging het ritme en de kleur van de tekst ondersteunt, voegt Clever iets toe aan de tekst. Haar spreken laat de vervlechting van muzikale, ritmische en inhoudelijke tema's ten volle uitkomen.
Hier toont Clever een werkelijk zeldzame klasse. De grote technische beheersing van het instrument dat haar lichaam is en een grondige kennis van de tekst leveren uitzonderlijke, bezielende momenten op. Zelfs als je de tekst niet meer kan volgen -- al bij al gaat het hier niet om de eenvoudigste teksten, die uiteraard in het Duits gebracht zijn -- blijft de magie aanwezig. Alleen al om de toewijding waarmee ze de teksten spreekt, zijn deze lezingen de moeite waard.
Edith Clever treedt vanavond nog op in de kleine zaal van het Théâtre National aan het Rogierplein in Brussel; ze brengt teksten van Friedrich Hölderlin.
