Date 1986-04-26

Publication De Standaard

Performance(s) Om Eleanor

Artist(s) Ritsema, Jan

Company / Organization De mug met de gouden tanden

Keywords woolfs • eleanor • aktrices • boeien • overstappen • drie-in-één • mouna • samenraapsels • borgesius • speelsters

"Om Eleanor", niet bang voor Virginia Woolf

LEUVEN - Een Nederlandse toneelgroep -- drie pas afgestudeerde aktrices van de toneelschool -- met de vreemde naam "De mug met de gouden tanden" was in 't Stuc met zijn tweede produktie, "Om Eleanor". Dit is een bewerking van "The Years" van Virginia Woolf, maar Mouna Borgesius, Joan Nederlof en Maureen Teeuwen, in een regie van Jan Ritsema, maakten er een nonchalant-humoristische, nogal kabareteske voorstelling van.

In heel gekke, schreeuwerig gekleurde kostuumpjes, samenraapsels van allerlei kledingsstukken lijken het wel, komen de drie aktrices op, en dadelijk beginnen ze een geanimeerd gesprek over wat, wie en hoe ze gaan spelen, waarbij al snel blijkt dat ze al fantazerend in een personage overstappen (en wel alle drie tegelijk, met andere aksenten, in hetzelfde personage).

Als publiek heb je er blijkbaar niets mee te maken, ze handelen zo ongedwongen en onteatraal alsof ze een gezellig onderonsje hielden in een achterkamertje, waarbij ze in hun fantazie opgaan. Dat drie-in-één akteren lijkt zowel een scenische omzetting te zijn van Woolfs gedachtenstromen die steeds vanuit een andere hoek komen, als een heel direkte manier om de teatrale geboorte van personage vanuit een akteur "live" op podium te brengen.

Dat procédé is heel komisch maar het blijft niet de hele voorstelling boeien. Woolfs opzet om een tijd vanuit het standpunt van een burgervrouw, Eleanor, te belichten, verbrokkelt tot een opeenvolging van scènes waarin typetjes en situaties (soms heel raak) neergezet worden. Dat geeft de aktrices wel de gelegenheid om hun -- in klassieke zin -- virtuoze (humoristische) akteertalent te etaleren.

Daarbij koncentreren ze zich tematisch in hoofdzaak op het psychologische aspekt van het verhaal: een Victoriaanse vrouw die in de na-oorlogse periode enigszins verweesd achterblijft met haar idealistische wereldbeeld. In de konfrontatie met haar kleinnicht Peggy merk je de veranderde leefwereld na de oorlog het sterkst. Maar het blijft een psychologie die weinig geartikuleerd wordt, zich vooral uit in tics en kleine voorvalletjes zonder veel samenhang. Wat je mist, is een idee of een verheldering van Woolfs wereld.

Het stuk is daardoor een behoorlijk amusante kroniek geworden, met enkele stekelige randbemerkingen. Die blijft vooral boeien door de overduidelijke akteerlust van de speelsters. Maar qua struktuur heeft het meer weg van kabaret dan van ernstig drama.