Date 1985-12-18

Publication De Standaard

Performance(s) Elles s'en foot

Artist(s) Kuypers, Patricia • Behiels Lutgard

Company / Organization

Keywords voetbal • behiels • voetballers • voetbalbewegingen • foot • parafraze • voetbalschoenen • himst • belgië-frankrijk • herbruiken

Patricia Kuypers danst voetbal: "Elle s'en foot"

BRUSSEL -- Patricia Kuypers in het "Nouveau Théâtre de Belgique" heeft met Nicole Mossoux bij Plan K (krant van gisteren) dit gemeen dat ze beiden dans maken van alledaagse en bekende beelden. Die teatrale fazeverschuivingen maken de banaliteit minder onschuldig of vertederend dan ze gewoonlijk lijkt. Patricia Kuypers waagt zich, samen met Lutgard Behiels, aan een koreografisch onderzoek van voetbal.

De titel van Kuypers' koreografie, Elles s'en foot, wat tegelijk "het kan hun niet schelen" en "ze vervoetballen zich" betekent, verraadt een programma, een idee achter de voorstelling over de plaats van voetbal in de (Belgische) samenleving. Maar expliciet gaat de voorstelling daar pas op het einde over: op de klankband is een verslag te horen van de wedstrijd België-Frankrijk.

Op de klanken van de Marseillaise stappen Kuypers en Behiels gezamenlijk fier naar voor de scène op, als een eensgezind nationaal elftal. Als de Brabançonne weerklinkt wordt de triomftocht al snel onderbroken door ruzies tussen de Waalse en Vlaamse danseres. Een dansclip over voetbal, nationalisme en politieke onverschilligheid.

De eigenlijke voorstelling is veel meer een spel met bewegingen uit het voetbal als een middel om te dansen. Het analyzeren en herbruiken van gewone bewegingen leerde Patricia Kuypers wellicht van Steve Paxton met wie zij danste op Kaaitheater '85. Maar toch doet zij met dat uitgangspunt iets anders.

De voorstelling is, in tegenstelling tot de losjes gestruktureerde voorstellingen van Paxton, bijna "gekomponeerd", en bevat veel humor, die ontstaat uit de kruisreferenties tussend e dans- en de voetbalwereld. Er worden ook veel meer, en veel explicieter stijl- en kompositiemiddelen van anderen, zoals Anne-Teresa De keersmaeker, ontleend. En die inspiratiebronnen, waaronder uiteraard ook voetballers als Paul Van Himst, staan mee in het programma vermeld.

De voorstelling begint met een expositie in slow motion, met een verwijzing in de klankband van Thierry Genicot naar de kleedruimte van het stadion, van voetbalbewegingen. De spanning op de gezichten en in de houdingen is nog gering, de voetballers lopen nog in ondergoed rond. Door de vertraging, en omdat de voetballers geen mannen maar vrouwen zijn (die er "verstand" van hebben), kijk je voortdurend met het ene oog naar observaties over het voetballende lichaam, en met het andere naar een uiterst charmante voorstelling.

Door een zwart doek dat de scène in twee deelt worden de lichamen soms gehalveerd; het aandoen van de voetbalschoenen wordt een ritmische montage, waarin twee paar voeten plotseling in faze samen beginnen te bewegen. Dat samen dezelfde bewegingen uitvoeren, maar dan in verschillende grondpatronen, en met andere inzetten komt later terug als Kuypers en Behiels dansen rond muziekstandaarden, waarop partituren met voetbalbewegingen staan.

In de loop van de voorstelling, die meer en meer naar een match evolueert, worden de bewegingen grimmiger, zoals het voetballen zelfs soms ook een grimmige ernst kan vertonen. Een van de aangrijpendste momenten is dan ook een parafraze op Handkes "angst van de doelwachter". Een debuut dat nog schatplichtig is aan meer illustere voorgangers, maar toch het (veelbelovende) embryo van een eigen taal vertoont.