Exotiek of ontvoogding?: Reacties op de video-performance van Looking At Ta'Ziyè van Vanabbas Kiarostami
Exotiek of ontvoogding?
REACTIES OP DE VIDEO-PERFORMANCE VAN LOOKING AT TA'ZIYÈ VANABBAS KIAROSTAMI
Elke
De
De voorstelling verhaalt het gevecht van
worden uitgevochten op het cirkelvormige speelvlak. De één maand durende periode van rouw en boetedoening waarvan de Tn'ziyè deel uitmaakt gaat gepaard met carnaveleske optochten, maar ook met publieke zelfkastijding. In de loop van de geschiedenis zijn die optochten vaak aanleiding geweest tot bloedige confrontaties tussen Sjiieten en
Het verhaal van de strijd bij
plaats in het Paradijs. Maar de Ta'ziyè spreekt ook over de strijd van de onderdrukte tegen zijn overheerser, en dat is een verhaal dat het
Aan de andere kant is de uitvoering op dit moment ook in die mate gerecupereerd dat de acteur tijdens de voorstelling niet alleen oproept tot berouw bij de gelovigen, maar hen ook aanspoort 'diegenen te herdenken die de veiligheid van het land garanderen, dank te brengen aan het leger en de politie, dat zij mogen beschermd worden door de 12' imam.'
In de theatrale filmpresentatie van Abbas Kiarostami blijft van heel deze context weinig over. In de setting zijn we tegelijkertijd getuige van het dorpse publiek van een Tn'ziyè in de provincie, en van de uitvoering van het
De
hooman sharifi De eerste tien minuten van de voorstelling,had ik het gevoel dat
Maar dan begint de spreekstem, die informatie geeft over het stuk, en uitlegt waarom de acteurs acteren en zingen zoals ze doen. En die zelfs verduidelijkt dat de brute moorden in de voorstelling met mededogen worden uitgevoerd. Die informatie wordt gegeven met de bedoeling het publiek zo weinig mogelijk te manipuleren. Maar uiteraard bestaat er in het theater niet zoiets als niet-manipulatieve informatie.
Het belangrijkste struikelblok voor mij is het centrale scherm waarop de voorstelling van de religieuze herdenking wordt vertoond. Daardoor wordt het
Ik heb dit stuk zelf nooit gezien in
Een andere onduidelijkheid is natuurlijk ook waarom die mensen beginnen te huilen. Om een moord die 1500 jaar eerder heeft plaatsgevonden? Of is deze rouwviering gewoon een systeem dat de maatschappij heeft ingebouwd om dit openbare vertoon van sentiment mogelijk te maken? Omdat we de reden voor hun verdriet niet echt kunnen inschatten, raken we als publiek van hen vervreemd. Het is onduidelijk waar Kiarostami hier nu precies mee heenwil. Het lijkt of zijn registratie onkritisch is. Maar iedereen weet ook dat de ►
etcetera 93 OOO 2|J
handtekening de vaak weerkerende tergend lange shots waren, waarin de personages opgaan in de rurale taferelen van
Deze afstandelijke cameravoering, die zich zo ver mogelijk houdt van manipulatieve
suggestie, kennen we ook uit zijn film
Filmcriticus
ringt, is hij tegelijkertijd een subversieve kunstenaar die zich verzet tegen de heersende omstandigheden (een stelling die zich bijvoorbeeld toont in de personages die de zelfmoordenaar op zijn laatste dag tegenkomt: een
looking at ta'ziyè
een project van Abbas Kiarostami. Het oorspronkelijke theaterproject Ta'ziyè is een productie van
camera nooit objectief kan zijn. De close-ups zijn een duidelijke keuze, die zijn ogenschijnlijke objectiviteit tegenspreekt. Het is problematisch om de twee groepen toeschouwers, de
Bovendien kan je je afvragen waarom de regisseur precies voor dat stuk uit
maar hier niet de verantwoordelijkheid voor neemt.
Volgens mij wordt er vandaag nog genoeg gemoord, en genoeg kinderen om het leven gebracht. Om daar iets over te vertellen hoef je geen 1500 jaar terug te gaan in de tijd. Het probleem van het geweld wordt hier echter helemaal niet geadresseerd. Je ziet alleen die twee groepen kijkers gepresenteerd, en verder gaat het niet.
Voor mij is het grote probleem de strijd die je Kiarostami duidelijk ziet aangaan met zijn eigen vermogen tot manipulatie. Als theatermaker (of als filmmaker) kan je niet anders dan je publiek een rad voor ogen draaien. Als je voor jezelf en je toeschouwers niet kan toegeven datje liegt, neem je volgens mij je verantwoordelijkheid niet op. Want dat is precies de overeenkomst die je maakt met je publiek: je stelt jezelf duidelijk, en dus kwetsbaar op, en laat hen dus toe het compleet oneens met je te zijn. Door het tonen van je subjectiviteit als maker, word je ook bekritiseerbaar. Door de ogenschijnlijke objectiviteit van de opstelling en de cameravoering ontsnapt Kiarostami echter aan dit oordeel.
44
# ® ® etcetera 93
Auteur Elke Van Campenhout
Publicatie Etcetera, 2004-10, jaargang 22, nummer 93, p. 43
Trefwoorden kiarostami • looking • abbas • iraanse • religieuze • kijkers • iran • cameravoering
Namen Ashora • David Walsh • De Tn'ziyè • Hooman Sharifi • Hussein bin Ali • Iraans-Noorse • Iraanse • Iran • Islam • Karbala • Kiarostami Foto Abbas Kiarostami • Koerdische • KunstenFESTIVALdesArts voor • Looking at Ta'ziyè • Mohammed • Rome • Soennieten • Ta'ziyè-spel • Taormina Festival Art • Taste of Cherry • Teatro di Roma • Théâtre Varia • Van Campenhout • performance van Kiarostami
Development and design by LETTERWERK